بخشی از مقاله
چکیده
مدیران بنگاههای اقتصادی در عصر کنونی، با توجه به محدودیتهای منابع مالی به ویژه در عرصه تجارت جهانی و تنگ شدن رقابت، تحت فشار فزایندهای قرار دارند تا هزینههای عملیاتی و بهای تمام شده را کاهش دهند و کم هزینهترین نوع ساختار سرمایه را برای انجام فعالیتهای بنگاه اقتصادی در راستای افزایش ارزش بنگاه، پرداخت به موقع بدهیها، تداوم فعالیت و حضور بیشتر در بازارهای داخلی و خارجی برگزینند. از آنجایی که سرمایهگذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است مدیران شرکتها به منظور حداکثر کردن ارزش شرکت، به دنبال اجرای پروژههای سرمایهگذاری با سودآوری بالا هستند. اجرای پروژههای سودآور، مستلزم تامین مالی مناسب و ارزان است. روشهای مختلف تامین مالی شامل تامین مالی داخلی، تامین مالی خارجی و یا ترکیبی از دو روش است. عدم تقارن اطلاعاتی نیز میتواند انتخاب پروژه و هزینه تامین وجوه را تحت تاثیر قرار دهد. عدم تقارن اطلاعاتی بین شرکتها و سرمایهگذاران سبب میشود هزینه تامین مالی داخلی و خارجی متفاوت باشد به عبارتی این پدیده منفی اقتصادی تامین منابع مالی خارجی را مشکلتر میسازد بنابراین میتوان گفت که عدم تقارن اطلاعاتی بر هزینه تامین مالی تاثیر مهمی خواهد داشت. مقاله حاضر با مطالعه انواع روشهای تامین مالی و مدلهای عدم تقارن اطلاعاتی به بررسی تامین مالی در شرایط وجود عدم تقارن اطلاعاتی میپردازد و همچنین سنجههای عدم تقارن اطلاعات و تجزیه و تحلیل عدم تقارن اطلاعاتی را مورد بررسی قرار داده است.
مقدمه
تأمین منابع مالی برای سرمایهگذاریهای بلند مدت، بخش عمدهای از نگرانیهای مدیران شرکتها را تشکیل میدهد. طبق نظر میلر- مودیگلیانی1 در شرایط وجود بازار سرمایه "کامل"، تفاوتی در هزینه تأمین مالی از منابع داخلی یا خارجی شرکت وجود ندارد. در چنین حالتی، شرکتها میتوانند بدون هیچ مشکلی، با نرخ هزینه سرمایه مشخص، به تأمین منابع مالی لازم از طریق بازار سرمایه اقدام نمایند اما بازار سرمایه در عمل، نمیتواند به طور کامل کارا باشد. از طرفی، اداره شرکتها در اختیار مدیرانی قرار دارد که مالک شرکت نبوده، منافع متفاوتی با صاحبان اصلی شرکت دارند - مسأله نمایندگی - . درچنین حالتی سرمایهگذاران نسبت به مدیران شرکت اعتماد لازم را نداشته، برای تأمین مالی پروژههای سرمایه گذاری نرخ بازده بیشتری را خواستار میشوند.
از طرف دیگر، سرمایهگذاران اطلاعات کمتری در مورد شرایط اقتصادی شرکتها دارند و در بسیاری از موارد، ریسک سرمایهگذاری در شرکتها را بیشتر از میزان واقعی ارزیابی میکنند. در نهایت، تأمین مالی از منابع خارج از شرکت - انتشار سهام، اوراق قرضه - دارای هزینههای زیادی است که باعث میشود، هزینه تأمین مالی از نرخ بازده اسمی اعلام شده فراتر رود - عربصالحی و کاظمی نوری، . - 1393 با توجه به آنکه یکی از پدیدههای منفی معمول در بازار اوراق بهادار، نبود تقارن اطلاعاتی است که به تصمیمگیری نامناسب اقتصادی توسط سرمایهگذاران منجر خواهد شد، موجب ایجاد منافع برای طرف برخوردار از اطلاعات بیشتر میشود. در صورتیکه اطلاعات مورد نیاز به صورتی نابرابر بین استفاده کنندگان توزیع شود، این عمل می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوع واحد دربر داشته باشد. بنابراین قبل از اینکه خود اطلاعات برای فرد استفاده کننده مهم باشد، این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد - احمدپور و رسائیان،. - 1385 وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار باعث میشود سرمایهگذاران برای جبران ریسک سرمایهگذاری تقاضای بازده بالاتر کنند که بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اختلاف ایجاد شده و هر چه این اختلاف بیشتر باشد میزان عدم تقارن اطلاعاتی شرکت مورد نظر بیشتر خواهد بود که باعث عدم اطمینان سرمایهگذاران از دریافت بازده مناسب ناشی از سرمایهگذاری خواهد شد - احمدپور و رسائیان،. - 1385
تعریف تأمین مالی
تأمین مالی، هنر و علم مدیریت وجه نقد است. هدف از تأمین مالی، سرمایهگذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی بنگاه است. سود ناشی از کسب و کار بنگاه، از عوامل مهم تداوم فعالیت بنگاه اقتصادی تلقی گردیده و منبع مهمی برای تأمین مالی فعالیتهای عملیاتی بنگاه در آینده است. از نگرانیهای بنگاههای اقتصادی در جهان، تأمین منابع مطلوب مالی میباشد. هر نوع فعالیت نیاز به منابع مالی دارد. از این رو، منابع مالی را به شریان حیاتی بنگاههای اقتصادی و سازمانهای کوچک و بزرگ تشبیه کردهاند. در حقیقت، هدف اصلی از هر نوع فعالیت اقتصادی سودآوری است و کسب سود بدون وجود منابع مالی امکانپذیر نمیباشد - غنی زاده و بارانی، . - 1394
هدف از سرمایهگذاری در شرکتها، افزایش ثروت سهامداران و یا حداکثر کردن ثروت سهامداران است. یکی از ابزارهای لازم برای حداکثر کردن ثروت سهامداران، ایجاد یک ساختار مطلوب سرمایه برای شرکتها است. ساختار مطلوب سرمایه ترکیبی بهینه از بدهی و حقوق صاحبان سهام است. ایجاد ترکیب بهینه بدهی و حقوق صاحبان سهام مستلزم انتخاب بهترین روشهای تامین مالی و انتخاب بهترین زمان مناسب برای تامین مالی است. از طرفی شرکتها برای تامین منابع مالی دارای محدودیت میباشند در بازار سرمایه ایران نیز سیاستگذاری روشهای تامین مالی از ثبات لازم برخوردار نیست و شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهاردار تهران به دلایل مختلف اقتصادی دارای محدودیت منابع مالی هستند از طرفی تنها راه بقا و تدوام فعالیت شرکتها، انجام سرمایهگذاری برای توسعه آنها است. بنابراین باتوجه به محدودیتهای مذکور، رفتارهای سرمایهگذاری شرکتها و رفتار تامین مالی آنها مورد مطالعه قرار میگیرد - جهانخانی و کنعانی امیری، . - 1385
اهمیت تامین مالی از دیدگاه مدیران
طبیعی است که مدیران برای تامین مالی جهت انجام سرمایهگذاری در شرکت به دنبال آسانترین راه میباشند. آسانترین راه تامین مالی استفاده از حقوق صاحبان سهام استفاده حقوق صاحبان سهام - افزایش سرمایه - است. باید توجه داشت که این راه آسان برای شرکتها گران است و موجب افزایش هزینه سرمایه و نهایتا بهم ریختگی در ساختار سرمایه خواهد شد - جهانخانی و کنعانی امیری، . - 1385
اهمیت تامین مالی از دیدگاه سهامداران
در تئوریهای تجربی فرض بر این است که افراد، بخصوص سرمایهگذاران فقط روی مبانی اقتصادی فکر کرده و همه در اندیشه درآمد و منفعت خود هستند. طبق این تئوری همه به فکر خود هستند و منافع خود را در الویت تصمیماتشان قرار میدهند. لذا به حداکثر رساندن ثروت و رفاه، عامل مهم و اصلی در تصمیمات مختلف از جمله سرمایهگذاری است - جهانخانی و کنعانی امیری، . - 1385
طبقهبندی انواع منابع تأمین مالی
پژوهشهای حسابداری، روشهای تأمین مالی شیوههای تأمین مالی بنگاهها را به دو بخش داخلی و خارجی و تأمین مالی بدون هزینه و با هزینه طبقهبندی مینماید. واحدهای اقتصادی خصوصی و دولتی بر حسب اهداف و شرایط، برای انجام فعالیتهای عملیاتی، همواره ترکیبی از این دو را مورد استفاده قرار میدهند - غنی زاده و بارانی، . - 1394
منابع تأمین مالی داخلی
در تأمین مالی طرحها و پروژهها، منابع داخلی شرکتها بدلیل ارزانتر بودن، کم ریسک بودن و کم هزینه بودن، از اولویتهای خاصی برای تخصیص مطلوب منابع به سرمایهگذاریها برخوردارند. مدیران بنگاه باید از میزان وجه نقد موجود و سرمایهگذاریهای کوتاه مدت نهایت بهرهوری را بعمل آورند که برای تداوم عملیات
