بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه در جوامع شهری ایجاد محیطی امن و فراهم آوردن بستر امنیت شهروندان از مباحث حیاتی و با اهمیت در شهرسازی معاصر است. زندگی شهری با تمام ابعاد گوناگون خود که ناشی از نقش های متفاوت آن است مستعد بروز ناهنجاری های اجتماعی می باشد که همین امر منجر افزایش ضریب ناامنی محیطها و محلات شهری می شود.
در این بین گاه کارکردهایی را که شهرها برعهده میگیرند خود عاملی برای بروز ناامنی بوده که از جمله میتوان به کارکرد توریستی شهرها اشاره نمود. این مقاله با توجه به اهمیت موضوع و با این پیش فرض که سطوح امنیت در محلات مختلف شهرهای ساحلی یکسان نیست ،محلات ٌّگانه شهر بابلسر از بعد درجه ناامنی مورد مطالعه قرار داده است.
روش تحقیق حاضر از انواع روشهای توصیفی-تحلیلی بوده که به منظور تبیین سلسله مراتب امنیت در سطح محلات ٌّگانه از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه کل محلات شهر بابلسر و نمونه مورد مطالعه ًٍَ نفر میباشد که با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده است. توزیع پرسشنامه به صورت میانگین در هر محله ًٍ مورد بوده است. برای دستیابی به نتایج مورد نظر از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه - - ANOVA استفاده شده که پس از معنی داری برای مشخص شدن تفاوت از آزمون توکی - Tukey HSD - نیز استفاده
شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان میدهد که محلات نزدیک به خط ساحلی شهر بابلسر به علت حضور گردشگر در فصول مختلف ناامنتر بوده و در این بین تفاوت معنیداری میان محلات شهرک آزادگان و همتآباد وجود دارد.
مقدمه:
در قرن حاضر، تأثیر نتایج نامطلوب محیط های شهری را که خود ساخته و پرداخته انسان است و ممکن است روزی عملاً گریز از آن متصور نباشد می توان در رشد آسیب های اجتماعی در جوامع شهرنشین نسبت به روستاها و حتی شهرهای کوچک تر مشاهده کرد. در سال های اخیر با گسترش نگرانی حاصل از
وضعیت کنونی شهرنشینی در شهرهای بزرگ، موضوع شهر سالم مطرح شد. پروفسور دوهل - استاد دانشگاه برکلی - شهر سالم را این گونه توصیف می کند، »محیط اجتماعی و کالبدی با چنان امکاناتی که انجام کلیه فعالیت های زندگی را به سهولت و با کارایی مطلوب امکان پذیر سازد - « پودراتچی ، ٌٌََ : ٍُ - . یک جامعه ایمن و پایدار باید با قواعد و مقررات یا به وسیله مجموعه اقدامات در برابر تهدیداتی که سلامتی فرد یا جامعه را به خطر می اندازند توصیف شود
امنیت از مباحث کیفی زندگی در شهرهاست، امنیت اجتماعی از جمله نیازهای اساسی-حیاتی و دائمی اجتماعات است. بنابراین ایجاد، حفظ و گسترش آن از اهداف و ارزشهای بنیادین دولتها و اجتماعات و پیش نیاز توسعه پایدار است
براساس تعریفی دیگر »امنیت به معنای فراغت از هرگونه تهدید، تعرض به حقوق و آزادی های مشروع و قانونی شهروندان است و از سه لایه اصلی و متکامل تشکیل شده است: امنیت فردی، امنیت اجتماعی، امنیت ملی
ورود و حضور فزاینده گردشگران داخلی در باریکه شهرهای ساحلی خزر منجر به ایجاد فضاهای پرازدحام و مستعد وقوع جرم گردیده است. بدیهی است برای ایجاد شهری امن باید عوامل مؤثر بر آن را مورد بررسی قرار داد؛ یعنی بررسی اینکه چرا یک منطقه شهری به محیط جرم خیز تبدیل می شود. شاید بهتر باشد ابتدا به تعاریفی از جرم بپردازیم: »جرایم علیه آسایش عمومی، جرایمی هستند که به طور مستقیم موجب اخلال در مناسبات اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و خدماتی مردم شده و آسایش عمومی را در معرض تهدید قرار می دهند.« جرایم علیه امنیت جزء حقوق جزای عمومی است. اینگونه جرایم اعم از داخلی یا خارجی، اعمال مجرمانه ای است که موجب لطمه به منافع و مصالح کشور می گردد
در بررسی انواع جرایم دسته بندی های مختلفی وجود دارد؛ ولی جرایم به طور کلی از نظر حقوقی به سه دسته تقسیم می شوند: جرایم علیه اشخاص - جرایم علیه افراد - جرایم علیه امنیت
در شکل گیری جرایم شهری دو عامل بیش از همه مهم به نظر می رسند :
- روابط خاص شهروندان و ساختار جامعه شهری که بدلیل تضاد فرهنگی حاصل از مهاجرت افراد مختلف در شهر هاست.
- عامل دوم به فرم کالبدی شهر و شکل ساختمان ها و نماهای شهر مربوط می شود. مانند: حاشیه نشینی، اشکال هندسی خیابان ها و میادین، دسترسی غیرمجاز به بزرگراه ها، تراکم بیش از حد ساختمان ها، ساختمان های نیمه ساخته و مخروبه و ...
یکی از نتایج شهرسازی مدرن مبتنی بر مدیریت پوزیتیویسم، تفکیک فضاها به چهار زون - بر اساس منشور آتن - ، و خلق فضاهایی بود که هر یک فقط تا ساعاتی از شبانه روز براساس عملکرد خود فعال بودند و این امر مخالف امنیت شهری است، چرا که به بهترین فرصت برای جایگزینی و استقرار انواع بزهکاری تبدیل می شدند
مبانی نظری
نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط - CPTED1 -
این نظریه تحت تأثیر اندیشه های جفری و جین جیکوبز به وجود آمد. البتهکلارک، کرنیش، تایلور و هارل مبانی نظری جرم شناسی پشتیبان را برای نظریه CPTEP فراهم کردند
نظریه CPTED یا نظریه »پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط،« دقیقاً به بررسی فرم و کالبد شهری و ارتباط آن با جرایم شهری می پردازد. CPTEP بر اساس تعریف انسیتوی ملی جرایم عبارت از:
"طراحی و استفاده مناسب از محیط ساخته شده،که می تواند باعث کاهش ترس و وحشت از جرم و بهبود کیفیت زندگی گردد
بر اساس این نظریه طراحان وبرنامه ریزان شهری با آگاهی وتجربه ای که در اختیار دارند با توجه به ظرفیت ساخت وساز محیط برای کاهش ترس از جرایم وکاهش پتانسیل های تخلف - در محیط - اقدام به طراحی وبرنامه ریزی شهری می کنند
