بخشی از مقاله
چکیده
میان امنیت شهری به عنوان بکی از مسائل کلیدی و مهم در مباحث اصلاحات و ساماندهی شهری است. در بسیاری از موارد نوع طراحی فضای کالبدی ، نقشی که مکان خاصی به خود می گیرد و ابعاد اجتماعی یک محدوده منجر می گردد که فضاها امن و یا بالعکس نا امن گردند.به عبارتی دیگر فضاهای شهری با ویژگی هایشان به نحوی محرک بروز جرم می باشند.در مباحث نوین مطرح در طراحی شهری و برنامه ریزی شهری از اصولی یاد می شود که در آن تلاش می شود تا زمینه بروز جرم در یک مکان خاص را تا حد امکان از طریق طراحی و توجه به رضایت شهروندی برنامه ریزی صحیح برطرف نماید.توجه به این نکته که رفتار انسان در فضا و مکان های متفاوت با شکل و هندسه خاص و نیز با عملکرد نهفته در آن ، متفاوت بوده و در بسیاری موارد فضا محرک انسان در بروز رفتار خاص - که گاهاً ممکن است رفتاری مجرمانه باشد - می باشد امری ضروری است .در این مقاله هدف اصلی تبیین سطح امنیت در محیط کالبدی بوستان غدیر است که در این راستا از مجموعه ای شاخص های مستخرج از منابع مختلف و برداشت میدانی داده های مورد نیاز گردآوری شده است.فضاهای تفرجگاهی چون بوستان غدیر با توجه به نقش تفریحی و گردشی شان نیازمند امنیت می باشد ، باتوجه به این موارد سوال اصلی این است که با روش مقایسه نظرات شهروندان در خصوص بوستانهای مذکور و نتیجه گیری از نظرات به امنیت مطلوبتری خواهیم رسید.
مقدمه
یکی از مهمترین عوامل سازنده کیفیت مطلوب در حوزه مدیریت شهری, "امنیت شهریٌ" است. مفهوم امنیت شهری بر مصون ماندن افراد اجتماع از خطرات و آلودگی ها در محیط شهری دلالت دارد. وجود محیطی امن برای زندگی در کنار سایر نیازهای اساسی فیزیولوژیکی انسان، از ضروریات و نیازهای اصلی انسان می باشد. نابهنجاری های اجتماعی و جرائم که از سوی عاملین و مجرمین در محیط های شهری به وقوع می پیوندد, از جمله موارد اصلی ناامنی محیط زندگی و سلب کننده امنیت شهرها و در نتیجه مختل نمودن آسایش و آرامش مردم می باشد. مردمی که در شهرها زندگی می نمایند خواسته یا ناخواسته چه در مواقعی که درون منازل خود به سر می برند و چه در هنگامی که در محیط خارج از خانه و در عرصه های عمومی هستند، به طور احتمالی با پدیده وقوع جرم و نابهنجاری ها روبرو بوده و خطر وقوع جرم همواره یک شهروند را تهدید می نماید. نامطلوبیت کیفیات محیطی در جوامع شهری از دیدگاه امنیت شهری از مسائل اساسی بخشهای حاشیه ای و مسئله دار شهرهای بزرگ است. لذا در این تحقیق سعی گردیده است تا با بررسی تاثیر هر یک از شاخص های امنیتدر فضاهای عمومی شهرهمچون بوستان ها پیشنهاداتی جهت بهبود الگوی برنامه ریزی شهری موثر در ارتقاء امنیت ذهنی و عینی در جهت مشارکت شهروندان ارایه شود
اگر فضاهای موجود را به دو دسته فضاهای زیر سقفی و در هوای ازاد تقسیم کنیم. فضاهای داخلی و به اصطلاح زیر سقفی ها باید ویژگی هایی نظیر لزوم حفظ خلوت و انزوا را داشته باشند و بر عکس فضاهای خارجی یا در هوای ازاد محلی برای تعاملات اجتماعی در معرض عموم قرار گرفتن و فضاهایی قابل تجربه و بطور مساوی برای همه در جهت زندگی سالم باشند و البته همانطور که یک خانه و همه فضاهای داخلی ان پناهگاه امنی برای خانواده و مهمان های ان فراهم می کند.شهر و فضاهای ان هم باید ایمنی و امنیت را بطور مشابه برای همه ساکنان و ناظران فراهم بکند. - - mtani,lubuva,2004,23 برخی از فضاهای امن به فضای قابل دفاع یاد میکنند که در واقع فضاهایی هستند که اشخاص بیشتر در ان فعالیت می کنند و احساس امنیت بیشتری از ان درک می شود و کمتر فعالیت های مجرمانه اجازه وقوع داده می شود عده ای از صاحب نظران شهرسازی اعتقاد دارند رویکرد های مسلط و قوانین شهری باعث ایجاد تبعیض های گوناگون اجتماعی . اقتصادی. سنی . جنسی میان شهروندان می شود. برای مثال قوانین و مقررات منطقه بندی و کاربردی زمین شهر را به مناطق مختلف تجاری . مسکونی و غیره تقسیم می کند و براساس چنین تقسیم بندی هایی مرتقسیم بندیهایی مردان بخش غالب فضاهای عمومی و فعال شهر را در اختیار می گیرند و نواحی خصوصی تر ازان زنان می شود از سویی تحرک می تواند شاخص تبعیض اجتماعی باشد و کسانی که محدودیت جابجایی دارند از مشارکت فعال باز می مانند
مبانی پژوهش
امنیت شهری
امنیت به وسیله شاخص های عینی و ذهنی اندازه گیری و ارزیابی می شود در حالی که شاخص های عینی محیط زندگی و کار را تشریح می کند؛ شاخص های ذهنی راه هایی که مردم شرایط اطرافشان را درک و ارزیابی می کنند ؛ تشریح می نمایند . بطور کل شاخص های ذهنی برای اندازه گیری رفاه، امنیت مورد اندازه گیری قرار می گیرد در حالی که شاخص های عینی برای مقایسه شهرها و مکانها مورد استفاده قرار می گیرند . - LEVENT,2006,4 - از انجا که امنیت بدون کیفیت محیطی که در ان زندگی می کنیم معنایی ندارد ؛ بنابراین می توان گفت امنیت یک قسمت از کیفیت زندگی است. مروری بر ادبیات مربوط به امنیت محیط زندگی نشانگر وجود اتفاق نظر در ضرورت کاربرد توامان شاخص های عینی و ذهنی در بررسی و مطالعه تعامل فرد با محیط می باشد. حتی تعدادی از صاحبنظران در سطحی فراتر بر این باورند شرایط عینی نمایانگر امنیت واقعی نیست. امنیت نه فقط بر اساس محیط عینی بلکه همچنین بر پایه ی ادراک افراد از محیطی که به ان تعلق دارند؛ صورت می پذیرد. در انتخاب شاخص ها ؛ اهداف تحقیق نقشی تعیین کننده دارد. شاخص های عینی برای سنجش ان دسته از جوانب محیطی که ارزیابی انها به دشواری صورت می گیرد مورد نیاز است. این شاخص ها نقطه عظیمی برای سیاستگذاری محیطی محسوب می شوند و ضامن اعتبار معیارهای ذهنی هستند - . - van camp et.al;2003 در مطالعه ای که لنسینگ و مارانز در سال 1969 صورت دادند؛ امنیت یکی از معیارهای اصلی سنجش کیفیت محیطی ممطرح گردید و بدین ترتیب کیفیت محیط را چنین تعریف گردند: محیط با امنیت بالا احساسی از رضایتمندی را از طریق ویژگی هایی که ممکن است فیزیکی؛اجتماعی یا سمبولیک باشد به ساکنانش انتقال می دهد - . - lasing and marans;1969'195-199 بدین ترتیب از دیدگاه پژوهشگران مختلف امنیت به عنوان یک معیار عام برای سنجش کیفیت محیط مطرح شده است. همچنین با بررسی امنیت محیط زندگی لازمست سطح رضایتمندی ساکنین از هر یک از مؤلفه ها و متغیرهای مربوط به وضعیت کیفی در قالب امتیازهای کمی تعیین تا در صورت وجود تفاوت معنی دار بین این امتیازات با استانه کیفی قابل قبول نسبت به طراحی و تدوین راهکارهای مؤثر جهت ارتقاء و بهبود ان مولفه خاص اقدام نمود. در این مسیر نکته حائز اهمیت شناخت ترجیحات استفاده کنندگان در ارتباط با کیفیت ها و ارزش های محیطی است تا بتوان به اولویت بندی راهکارهای اقدام و مداخله به تفکیک هر یک از مولفه های مورد نظر پرداخت؛ لذا مسئله اصلی در پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی مولفه های امنیت است.
