بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی مبانی، اصول و روشهای تربیت دینی و تربیت با نگرش اسلامی است. نوع این پژوهش کیفی است. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش تحلیلی اسنادی استفاده شده است.
به منظور جمع آوری اطلاعات در مورد عوامل پژوهش یعنی اخلاق، تربیت اخلاقی تربیت دینی، اصول، مبانی و روشهای تربیت اخلاقی تربیت دینی بانگرش اسلامی، از تمام کتابهای روایی، تاریخی و پژوهشها در این زمینه بهره گرفته شده است؛ بدین معنی که ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر پرداخته شد؛ سپس روشهای ناظر بر این اصل نیز تبیین ارزشهای اخلاقی و هماهنگی دین و اخلاق است. اصل ناظر بر این مبنا درهم تنیدگی تربیت اخلاقی و تربیت دینی با نگرش اسلامی است.
مقدمه
تربیت باغبانی وجود انسان است. شکوفایی و رشد هماهنگ و متعالی شکوفه های زندگی در گروی وجود باغبانان دلسوز و تواناست. آنچه باغبان انجام می دهد هموار نمودن زمینه های جوانه زدن دان و نهال و تجلی استعدادهای نهفته است.
در واقع تربیت چیزی جز از قوه به فعل رسانیدن استعدادها و توانمندی های بالقوه انسان نیست. تربیت از سویی علم است چون دارای موضوع و هدف و روش است و از سویی فن است زیرا جریان نشو و نمای قوای انسانی با فنونی باید تحت مراقبت آید. ممکن است فردی باسواد و عالم باشد ولی معلم نباشد. تربیت از سویی هنر است چون در آن توجه به لطافت ها و ریزه کاری هایی است که برای دوباره ساختن و سازمان دادن ضروری است.
از سوی دیگر، خدمت است به خود فرد و به جامعه انسانی است و به وسیله آن می توان فرد را موجودی مفید ساخت و به حقیقتِ آدمیت واصل کرد. تربیت شامل ایجاد یا فعلیت بخشیدن هر نوع کمالی در انسان می شود که مطلوبیت و ارزش داشته باشد. این کمال گاهی جنبه شناختی دارد که به دانش، شناخت و آگاهی انسان مربوط می شود گاهی نیز جنبه کنشی یا حرکتی دارد که به رفتارها و اعمال عینی انسان که اغلب دارای مظاهر جسمانی هستند مربوط می شود و بالاخره گاهی جنبه گرایشی یا عاطفی دارد که با نگرش، اعتقاد، ایمان و علایق، احساسات انسان مرتبط است - امینی،. - 1385
تربیت در جریان زندگی انسان نقش مهم و اساسی دارد. ارائه یک تعریف جامع و مانع از تربیت قدری مشکل به نظر میرسد. به همین دلیل اغلب کسانی که در این راه تلاش کرده یا می کنند، بالاخره یا به تعریف تجویزی یا قیدی از تربیت روی می آورند و یا مانند فلاسفه پیرو مکتب تحلیل زبان به جای تعریف معین از تربیت به تحلیل و تبیین مفهوم آن با توجه به مصادیق می پردازند گروهی هم وجود دارد که دادن تعریف معین و مشخص از تربیت را ممکن می دانند و عقیده دارند برای اینکه بین تربیت نظری و تربیت عملی تناسب و هماهنگی وجود داشته باشد لازم است که تعریف روشنی از تربیت بدست داد
در عصری زندگی می کنیم که انحطاط اخلاقی زیادی گریبانگیر جوامع شده و از سویی در اثر پیشرفت صنعت و فناوری و ارتباطات نزدیک ملتها همه چیز در همه جا در دسترس همه کس قرار نیز بسیار گستر پیدا کرده و مرزها را در هم شکسته » مفاسد اخلاقی« گرفته است؛ به همین دلیل و تا اقصی نقاط جهان پیش رفته تا آنجا که صدای بنیانگذاران مفاسد اخلاقی نیز در آمده است.
بی اعتنایی به ارزشهای اخلاقی و کمرنگ شدن آن در تربیت نسل جدید نیز به چشم میخورد و یکی از مهمترین دلایل این معضلات، نپرداختن متفکران و اندیشمندان تعلیم و تربیت به مسائل ارزشی و اخلاقی است. اهمیت اخلاق و تربیت اخلاقی به اسلام و جامعه های اسلامی اختصاص ندارد. تجربه نشان داده است که انسان، خواه به دینی آسمانی متدین باشد یا نباشد، هیچ گاه حتی در دوره مدرن و پسا مدرن از تربیت اخلاقی بی نیاز نیست.
در دوران معاصر در کشورهای غربی به دنبال پیشرفتهایی که در زمینه علوم تجربی به دست آمد بتدریج اصول اخلاقی و توجه به فضایل و به دنبال آن توجه به تربیت اخلاقی، کمرنگ شده است. انسان، که در نظام آفرینش جایگاه ویژه ای داردو به لحاظ تکوینی در جهت دستیابی به کمال از وجود نیروهایی چون قوه عقل و خرد و اراده برخوردار است، تکامل او به وجود قوای تکوینی و طبیعی در وی منحصر نمی شود.
بلکه او موجودی است که روح الهی در او دمیده شده؛ و قوای ذکر شده فقط لازمه سیر او به مدارج عالی کمال است و برای به فعلیت رساندن این قوا یعنی تخلق انسان به اخلاق الهی و کمالات متعالی انسانی به عنصر تشریع نیاز دارد و مهمترین ویژگی اسلام و پرورش اخلاقی انسانها غنای کامل این مکتب به همه ابزار و لوازمی است که برای این رشد و اعتلا ضرورت دارد
