بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین هوش عاطفی و تعهد سازمانی در بین کارکنان بانک توسعه تعاون استان گیلان، مازندران و گلستان بوده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری کارکنان بانک توسعه تعاون استان گیلان، مازندران و گلستان است و حجم نمونه به تعداد 210 نفر مطابق جدول مورگان و به روش تصادفی ساده انتخاب گردیده است.ابزار پژوهش پرسشنامه 34 گویه ای هوش عاطفی - هیجانی - سیبر یا شرینگ و پرسشنامه 15 گویه ای تعهد سازمانی ماودی، استیرز و پورتر است. روشهای تجزیه و تحلیل داده ها، ضریب هبستگی اسپیرمنو پیرسون و رگرسیون چند متغیره است.یافته های پژوهش بیانگر آن است که : -1میان هوش عاطفی و تعهد سازمانی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد، میزان رابطه بین هوش عاطفی با تعهدسازمانی بالااست یعنی در ازای یک واحد تغییر در هوش عاطفی، تعهد سازمانی مقدار قابل توجهیافزایش می یابد، یعنی کارکنان با هوش عاطفی بالا با افزایش تعهد سازمانی مواجه اند.
کلمات کلیدی:تعهد سازمانی، هوش عاطفی، کارکنان بانک توسعه و تعاون
مقدمه
هوش عاطفی یکی از مولفههایی است که میتواند به میزان زیادی در روابط مدیران با اعضای سازمان نقش مهمی ایفا کند - یعقوبی و دیگران، . - 1388 هوش عاطفی به عنوان یکی از عاملهای متعدد، کارایی افراد در سازمان را تحت تاثیر قرار میدهد و یکی از عواملی است که رفتار سازمانی هر فرد را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. هوش عاطفی از نظر مایر و سالووی - 1999 - 1 تنها یک ویژگی مثبت نیست یلکه مجموعهای از تواناییهای استدلالی و عاطفی متمایز است و نسبت به هوش اجتماعی2 توجهی بیشتر به مسائلی اساسی عاطفی و فرو نشاندن مشکلات شخصی و اجتماعی افراد دارد. افراد دارای هوش عاطفی بالا در داشتن رضایت بیشتر از زندگی، بهرهمندی از محیط خانوادگی و شریک شدن در احساسات اطرافیان نسبت به دیگران متفاوتند و معمولاً افرادی منظم، خونگرم، موفق، باانگیزه و خوشبین هستند - خاتونی و استوار، . - 1387
هوش عاطفی مشتل بر شناخت احساسات خویشتن و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمهای مناسب در زندگی است. به عبارت دیگر، هوش عاطفی بیانگر توانایی اداره مطلوب خلق و خوه، وضع روانی و کنترل تنشهاست و در واقع عاملی است که به هنگام ناکامی در دستیابی به هدف، در شخص ایجاد انگیزه و امید میکند - رضائیان و کشتهگر، . - 1387 همچنین هوش عاطفی به عنوان مجموعهای از توانایی های ذهنی عمده در قلمرو پردازش فعال اطلاعات هیجانی تعریف شده است، براساس این رویکرد، شناخت و عواطف در تعامل با یکدیگر بوده و هوش عاطفی به منزله نوعی استدلال انتزاعی دریاره عواطف و احساسات است - یوسفی و صفری، . - 1388
ینابراین نه تنها مدیران و روسای شرکتها نیازمند هوش عاطفی هستند، بلکه هر کسی که در سازمان کار میکند نیازمند هوش عاطفی است - یعقوبی و دیگران، . - 1388 اما هر چه در سازمان به سطوح بالاتر میرویم، اهمیت هوش عاطفی در مقایسه با هوش عقلی افزایش مییابد. به همین علت هوش عاطفی از اهمیت زیادی برای سازمان برخوردار است - گولمن، . - 2001 از طرف دیگر، نیروی کار مولد و متعهد باعث ایجاد سازمانی بهرهور و کارا میشود، تعهد یک نگرش و یک حالت روانی است که نشاندهنده تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه فعالیت در یک سازمان است. در این بین تمایل، به معنی علاقه و خواست قلبی فرد برای ادامه خدمت در سازمان است و نیاز به این معنی است که فرد یه خاطر سرمایه گذاریهایی که در سازمان انجام داده، ناچار به ادامه خدمت در آن است.
همچنین الزام عبارت از دین، مسئولیت و تکلیفی است که فرد در برابر سازمان دارد و خود را ملزم به ماندن در آن میبیند. از دیدگاهی دیگر، تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق خار به سازمان است. یک نگرش درباره وفاداری کارمندان به سازمان است، و یک فرایند مستمری است که از طریق آن اعضای سازمان علاقه خود را به سازمان و موفقیت و کارایی پیوسته آن نشان میدهند بدیهی است تعهد سازمانی کارکنان زمانی ارزشمند خواهد بود که بر روی عملکرد سازمان تاثیر مثبت داشته و موجب ارتقاء بهرهوری سازمان گردد - سالاسکی و گارتهرایت1، . - 2003
تعهد سازمانی به عنوان وابستگی هیجانی و روانی در سازمان در نظر گرفته میشود و بر اساس آن، فردی که شدیداً متعهد است، خود را با سازمان تعیین هویت میکند و از عضویت در سازمان لذت میبرد - رضائیان و کشتهگر، . - 1387 تعهد سازمانی یکی از نمودهای نگرش و حالت روانی فرد است و به عنوان نوعی ارتباط روحی و عقلانی نسبت به برخی مسائل تعریف میشود. پس با بهبود نگرش در رابطه با یک مسئله، امکان افزایش تعهد وجود دارد. درک فرایند ایجاد تعهد برای سازمان و جامعه مفید است زیرا موجب نوآوری کارکنان، ماندگاری بیشتر در موسسه و قدرت رقابت بیشتر موسسه شده و با این حال جامعه نیز از بهرهوری بیشتر سازمانها و کیفیت بهتر فرآوردهها بهرهمند میشود - یعقوبی و دیگران، . - 1388
این پژوهش به دنبال بررسی رابطه بین هوش عاطفی و تعهد سازمانی در شعب بانکهای مورد مطالعه میباشد، لذا مهمترین مسئله پژوهش حاضر این است که:
" چه رابطهای میان هوش عاطفی و تعهد سازمانی در شعب بانکهای مورد مطالعه وجود دارد؟"
بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه هوش عاطفی با تعهد سازمانی کارکنان است. به این منظور با انتخاب متغیر هوش عاطفی به عنوان متغیر مستقل و متغیر تعهد سازمانی - با ابعاد تعهد عاطفی، هنجاری و مستمر - به عنوان متغیر وابسته روابط بین آنها به بوته آزمون گذاشته شده است تا رابطه بین هوش عاطفی و تعهد سازمانی و ابعاد آن تبیین گردد.
پیشینه پژوهش
لاجوردی - - 1386 در مقاله ای با عنوان بررسی رابطه بین هوش عاطفی و رهبری سازمان به این نتیجه رسید که مدیران با هوش عاطفی بالاتر ارتباط بسیار خوبی با مدیران، کارکنان و سایرین برقرار می کنند و از اعتماد به نفس و نفوذ زیادی برخوردارند. یوسفی و صفری - - 1388، در مقاله ای با عنوان بررسی رابطه هوش عاطفی با کیفیت زندگی و ابعاد آن به این نتیجه رسیدند که هوش عاطفی به طور کلی پیش بینی کننده مثبت و معنادار کیفیت زندگی است. بدین صورت که افراد ی که هوش عاطفی بالاتری دارند، با مشکلات زندگی بهتر سازگار می شوند و رضایت بیشتری از زندگی دارند.
مشبکی و شجاعی - - 1388 در مقاله ای با عنوان بررسی رابطه هوش عاطفی مدیران و جو سازمانی با فرهنگ سازمانی یادگیری در شرکت ملی نفت ایران به این نتیجه رسیدند که هوش عاطفی بالای مدیران با جو سازمانی همبستگی مثبت و بالایی دارد. مشبکی و دوستار - - 1385، در تبیین مدل تاثیر گذاری هوش عاطفی مدیران بر تعهد عاطفی مدیران بر تعهد سازمانی کارکنان با توجه به نقش سبک های رهبری به این نتایج دست یافتند که سبک رهبری تحولگرا و تعاملگرا مکمل هم بوده، بر رابطه بین هوش عاطفی مدیران بر تعهدسازمانی کارکنان تأثیرگذار هستند و تأثیرگذاری سبک رهبری تحولگرا بیش از سبک رهبری تعاملگرا است.
خورشید - - 1388، به مطالعه رابطه بین هویت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان بانکهای دولتی شهر کرمان پرداخته است. نتایج آزمون های این مطالعه نشان دادند که بین برخی از بانک های مورد مطالعه از لحاظ تعهد سازمانی - تعهد عاطفی، تعهد هنجاری و تعهد مستمر - و هویت سازمانی کارکنان تفاوت معنی داری وجود دارد . بالاخره، پبشنهاداتی برای ارتقای تعهد سازمانی و در نتیجه هویت سازمانی کارکنان ارائه شده است.
مولایی - . - 1384 به بررسی عوامل موثر بر تعهد سازمانی کارکنان شرکت ملی نفت جنوب پرداخته است. نتایج به دست آمده نشان داده است که رضایت شغلی، وابستگی شغلی، درک حمایت سازمانی و عوامل محیطی همگی بر تعهد و ابعاد آنتأُثیر مثبت دارند. تعهد عاطفی کارکنان به سازمان بیش از سایر ابعاد تعهد - مستمر وهنجاری - در ایجاد تعهد کارکنان به سازمان نقش دارد. سابقه کار، حرفه و تخصص تأثیری بر تعهد کارکنان به سازمان نداشته است.
کوهن فرا تحلیلی بین 41 مطالعه مرتبط با تعهد سازمانی و پیشرفت حرفه ای انجاد داد و نتیجه گرفت که مراحل حرفه ای رابطه بین تعهد سازمانی و پیامدها را تعدیل می کند. او نتیجه گرفت که رابطه بین تعهد و جابجایی - واقعی و مدنظر - در اوایل مراحل حرفه ای نسبت به مراحل میانی کار راهه قوی تر است - چوهن1، . - 1991
تریبلت - - 2004، به بررسی رابطه میان انگیزه درونی و بیرونی با تعهدات سازمانی پرداخته است. نتایج به دست آمده انگیزه درونی کارکنان نسبت به انگیزه بیرونی در درجه بیشتری نسبت به تعهد سازمانی قرار داشت. بین عوامل برگزیده تهیه آمار - سن، وضعیت استخدام، حقوق، سطح تحصیلی - با تعهد سازمانی رابطه معناداری مشاهده نشد. بین انگیز ههای درونی و بیرونی کارکنان سوئیسی و ارائه محصولات برای فروش رابطه معناداری مشاهده نشد.
