بخشی از مقاله
چکیده :
امروزه با توجه به افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش استفاده از منابع انرژی تجدید ناپذیر و همچنین محدود بودن این منابع از یک طرف و از طرف دیگر تغییر در الگوی اقلیم جهانی که متأسفانه روند این تغییر به ضرر کشورهایی مانند کشورهای خاورمیانه و به خصوص ایران است، جای تردیدی باقی نمی ماند که صرفه جویی در مصرف انرژی و ارائه راهکارهای جدید برای تأمین آسایش انسان با هدف کاهش مصرف انرژی، به عنوان یک اصل اساسی در طراحی و ساخت بنا می باشد.
با توجه به اینکه مجتمع های تجاری اداری، یکی از مکان هایی است که انسان بیشتر وقت خود را در آن سپری می کند و به دنبال آن نیز انرژی زیادی را برای تأمین آسایش خود مصرف می کند، لذا به عنوان موضوع طراحی این پژوهش قرار گرفت که سعی شده در آن اصول معماری پایدار - پایداری اجتماعی، پایداری اقتصادی و پایداری محیط زیست - ملاک عمل قرار گیرد و با نگاه به معماری سنتی و برداشت از الگوهای قابل استفاده آن در معماری امروز در کنار بهره مندی از انتخاب هایی که تکنولوژی در اختیار ما قرار می دهد، قدمی هرچند کوتاه در این مسیر برداشته شود.
در این پژوهش دو روش تحقیق انتخاب شده است؛ ابتدا روش پیمایشی با بازدید از امکانات موجود و آوردن نمونه های موردی از گونه های مختلف مسکن اعم از سنتی و مدرن و سپس با روش مقایسه ای توسط تطبیق و مقایسه، عامل ایجاد کننده این نوع از معماری در پوسته بناهای مختلف تحلیل شده است. در پژوهش حاضر گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و کتابخانه ای بوده و برای به دست آوردن نتایجی مطلوب از ابزاری همچون کتاب، پایان نامه های مرتبط با موضوع، مقاله های علمی پژوهشی و سایت های اینترنتی استفاده شده است.
-1مقدمه
در چند سال اخیر، انسان به پیشرفت های بسیاری در عرصه های مختلف به خصوص صنعت، معماری و محیط زیست رسیده است که علاوه بر تمام مزایایی که دارد، مشکلات عدیده ای را نیز سبب شده است که از جمله آنها می توان به افزایش مصرف انرژی اشاره کرد. تحول صنعتی انسان را از زندگی در طبیعت به زندگی درشهر کشانید. باپیشرفت فناوری، الگوی زندگی دستخوش دگرگونی شد ، به نحوی که انسانها برای گرم کردن خود به جای پوشش بیشتر واستفاده از لباسهای گرم ، از سوختهای فسیلی به عنوان گرمکننده استفاده نمودند.
بادگیرها، سایبانها ونورگیرها در ساختمان جای خود را به تأسیسات گرمایشی وسرمایشی دادند. به این ترتیب تکنولوژی آسایش و راحتی روزافزونی رابرای انسان فراهم کرده است. درنتیجه هجوم شهرنشینی بسیاری از زمینهای طبیعی وجنگلها دستخوش تغییرات شده است.
برای تردد، ساخت وساز، سرمایش و گرمایش مصرف انرژی افزایش یافته ودر نتیجه آلودگی هوا وآلودگی صوتی بیشتر شده است. شهرها انرژی رامصرف کرده و به جای آن زباله و آلودگی ایجاد میکنند. درنتیجه پیشرفت صنعت نیاز به بهرهبرداری از منابع طبیعی نیز بیشتر شده، به نحوی که بهره برداری غیرمنطقی از منابع طبیعی منجر به نابودی آنها میشود . به دنبال این تغییرات و مشکلات به وجود آمده، مفهوم توسعه پایدار متولد شد و تعامل محیط و معماری و تأثیر آنها بر هم، به عنوان توسعه پایدار وارد معماری شد و معماری پایدار پدید آمد.
-2توسعه پایدار - - تصویر - - 1 و تصویر - - - 2
توسعه پایدار، مسائل محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در ارتباط با هم بررسی می کند.
اصطلاح توسعه پایدار یا پایا - Sustainable Development - در اوایل سالهای دهه 1970 درباره محیط و توسعه بکار رفت و تعریف های مختلفی نیز برای آن بیان شده است که شاید جامع ترین آنها به این صورت بیان شود:
»توسعه پایدار توسعهای است که بتواند نیازهای فعلی انسان را بدون خدشهدار کردن به توانایی های نسل آینده در برآورده ساختن نیازهایشان پاسخ گوید.«
در این تعریف حق هر نسل در برخورداری از همان مقدار سرمایه طبیعی که در اختیار دیگر نسلها قرار داشته به رسمیت شناخته شده و استفاده از سرمایه طبیعی در حد بهره آن مجاز شمرده شدهاست. - رائو، 2000میلادی -
-1-2 دیدگاه های موجود در ارتباط با توسعه پایدار
در ارتباط با توسعه پایدار دو دیدگاه کلی مطرح می شود:
-1-1-2 پایداری تکنولوژی
این گروه معتقدند دستیابی به توسعه پایداردرتمام زمینه ها امکان پذیر است. به عقیده این گروه هرمشکلی دارای یک پاسخ و راه حل تکنولوژی است وجایی برای ترس و نگرانی وجود ندارد.
-2-1-2 پایداری اکولوژی
این گروه معتقدند که باید در شیوه تفکر پیرامون ساختار سیستمهای سیاسی اقتصادی و اجتماعی موجود تغییراتی داده شود. از ویژگی های پیروان این نظریه به موارد زیر می توان اشاره کرد:معتقد به برخورد با مشکلات به صورت اساسی وریشه ای است.
تغیرات ساختاری را الزاماَ به معنی جایگزینی سیستمهای موجود نمیداند. تکنولوژی را نفی نمیکند بلکه آن را جزیی از طبیعت میداند که باید با طبیعت عمل کند.
-2-2 اصول معماری پایدار
-1-2-2 توسعه اقتصادی یا صرفه جویی در منابع
صرفه جویی در منابع از یک سو به بهرهبرداری مناسب از منابع و انرژیهای تجدیدناپذیر مانند سوختهای فسیلی در جهت کاهش مصرف میپردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدید پذیر و ماندگار توجه جدی دارد.
-2-2-2 توسعه محیط زیست یا طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی - Life Cycle Design - - - تصویر - : - - 4
به واسطه این اصل، یکی از وظایف طراح، جلوگیری از آلودگی محیط است. این نظریه برای رسیدن به این منظور در سه مرحله ، ساختمان را مورد بررسی قرار میدهد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:
مرحله پیش از ساخت، مرحله در حال ساخت و مرحله پس از ساخت. باید توجه داشت که این مراحل به یکدیگر مرتبط بوده و مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. برای مثال، میتوان از مواد بازیافتی در مرحله پس از ساخت یک ساختمان به عنوان مصالح اولیه در مرحله ساخت ساختمانی دیگر استفاده کرد.
