بخشی از مقاله
چکیده
مراکز تجاری محلی سرپوشیده و یا روباز شامل تعدادی فروشگاه از یک یا چند صنف مختلف هسـتند. ایـن محـل کـانون داد و ستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را برقرار می نماید . تغییرماهیت تجـاری فضـا هـای مر اکـز خریـد و پاسـاژها از کارکرد صرف تجاری به مراکز تجاری- تفریحی و ایجاد فضا هایی برای اوقات فراغت و تفـریح در ایـن گونـه مراکـز از سـالهای گذشته در کشورهای توسعه یافته رواج یافته، در چند سال اخیر نیز در کشورما رایج شده است. اغلب فضاهای تجـاری شـهری در جداره های خیابان ها و پاساژهای حاشیه خیابان ها ویا در میدان ها شکل گرفته اند. چنان فضاها و مراکز تجاری امـروزه بـا نیازها و خواسته های افراد مختلف جامعه هماهنگی نداشته و پاسخگوی رفتارها و کنش های شهروندان نمـی باشـند. معمـاری پایدار، خلق محیط انسان ساخت و مدیریت متعهدانه آن بر مبنای اصول بوم سازگاری و بازدهی منابع با کمینه کـردن مصـرف منابع تجدید ناپذیر ارتقاء، بهبود شرایط محیط طبیعی، کمینه آسیب های بوم شناختی بر محیط و ارائـه محیطـی سـالم بـرای افراد جامعه است. صرفه جویی در منابع، طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی و طراحی بـرای انسـان اصـول اصـلی معمـاری پایدار به شمار می روند. طراحی یک مجتمع تجاری- تفریحی با رویکرد معماری پایدار، با تامین نیازهای اساسـی، بهبـود ارتقـا سطح زندگی برای همه، باعث جذاب و متمایز کردن آنها خواهد شد. همچنین طراحـی اقلیمـی در شـرایط خـاص هـر منطقـه جغرافیایی و همساز بودن با روند معماری بومی در طراحی باعث حفظ و اداره بهتر اکوسیستم هـا بـا صـرفه جـویی در مصـرف انرژی، آینده ای امن تر و سعادتمندتر را به ارمغان خواهد داشت.
کلمات کلیدی: بازار، مجتمع تجاری – تفریحی، معماری پایدار، معماری بومی، طراحی اقلیمی، آتریوم.
-1 مقدمه
از دیر باز فضاهای تجاری از ارکان هر مجموعه زیستی بوده و در واقع حکم قلب را برای آنها ایفا کرده است. هرچند این اهمیت درطول تاریخ دارای فراز و نشیب های بوده ولیکن هیچ گاه نقش خود را از دست نداده است. پیش بینی و برنامه ریزی مراکز تجاری از مهم ترین مسایل معماری و شهر سازی است که بسیاری از معضلات شهری را حل خواهد نمود. با ورود اتومبیل به شهرها، تحولات فرهنگی ناشی از ارتباط با کشورهای غربی، شتاب در عرضه کالا های صنعتی، شیوه زندگی امکانات و ارتباطات در سال های اخیر فضاهای تجاری نیز دستخوش تغییرات اساسی گردید. امروزه بدلیل مشکلات ناشی از شهر نشینی ، کمبود فرصت ، امکانات جدید، خریدارن ترجیح می دهند با اتومبیل به مراکز خرید مراجعه و درکمترین زمان ممکن کلیه مایحتاج خود را به صورت ماهیانه و یا هفتگی تهیه نمایند. به همین دلیل درسالهای اخیر ایجاد مجتمع های
1
تجاری که درآن کلیه ملزومات و مایحتاج خریداران ارایه می گردد، به شدت رشد یافته و رقابت بین آنها باعث ایجاد اندیشه ای جدید در ارائه سیستم ها و خدمات مهم در جهت جلب رضایت مراجعین شده است.
-2 مراکز تجاری-تفریحی و هدف از ایجاد آن
مرکز تجاری تفریحی به مفهوم کلی به محلی سرپوشیده و یا روبازی اطلاق می گردد که تعدادی فروشگاه را شامل گردیده که این فروشگاه ها می توانند از یک یا چند صنف مختلف تشکیل گردند. این محل کانون داد و ستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را برقرار می نماید .(شیرازیان و همکاران، 1373، ( 1 پس از پیدایش تمدن و قبل از رایج شدن پول مبادله کالا بصورت پایاپای صورت می پذیرفت و به تدریج و با ازدیاد حجم تولیدات و توسعه مبدلات و گسترش روابط اجتماعی و اعتلای سیستم های اقتصادی پیشرفت نموده و سه گروه عمده ذیل شکل گرفت :
❖ تولید کنندگان
❖ توزیع کنندگان
❖ مصرف کنندگان
جهت رفع نیاز مصرف کنندگان و ارایه محصول تولید کنندگان نیاز به اماکنی برای تسهیل امور فوق احساس گردید که این مساله، انگیزه ایجاد مراکز تجاری شد .(شیرازیان و همکاران، 1373، (3-4
