بخشی از مقاله
مقدمه :
واژه شایستگی شاید جدید و مد روز باشد اما مفهوم آن قدیمی است مدت مدیدي است که این واژه همراه با مسائلی همچون شخصیت و تفاوتهاي فردي و رفتارهاي سازمانی مورد علاقه روان شناسان بوده است - جونز جان1 ، 62، . - 1385 اصطلاح شایستگی اولین بار توسط وایت - 1959 - 2 مطرح شد وایت با معرفی واژه شایستگی براي توصیف ویژگی هاي شخصیت مرتبط با عملکرد برتر و انگیزه بالا معروف شد. او شایستگی را اینگونه تعریف کرد، تعامل اثربخش یک فرد با محیط و بحث کرد که یک انگیزه شایستگی علاوه بر شایستگی وجود دارد که ظرفیت تحقق یافته نامیده می شود. رومی هاي اولیه نیز براي معرفی ویژگی هاي یک سرباز خوب رومی لیستی از شایستگی ها را تهیه کردند. مفهوم شایستگی در قلب منابع مدیریت منابع انسانی است که مبنایی را براي یکپارچگی فعالیت هاي کلیدي منابع انسانی فراهم می کند - درگنیتیس ومنتاس3، . - 2006
امروزه اهمیت وظایف مدیران در سازمانها کاملاً آشکار و بدیهی است آنها وظیفه هماهنگ کردن منابع انسانی و مادي براي نیل به اهداف موردنظر سازمان رابرعهده دارند - نیرومند،. - 1391موفقیت هر سازمان را در زمینه دستیابی به بهره وري بهینه می توان تا حدودي مربوط به مدیر یا تیمی از مدیران و رهبران شایسته وکارآمد آن سازمان دانست. به همین دلیل است که ادبیات مدیریت مملو از تألیفات و مقالات بی شماري است که به استعدادها، مهارت ها و توانایی هاي خاص مدیران کارآمد اشاره دارند، شایستگی هایی که مدیر را در انجام وظایف خطیر مدیریتی موفق می دارد - زکلیلی، - 1390
طبق نظرسانچز - 2010 - 1 شایستگی ها به عنوان یک دسته ازدانش، خصوصیات، نگرش ها و مهارت هاي مرتبط به هم تعریف می شوند که تاثیر زیادي برشغل افراد می گذارد و با عملکرد افراد درکار همبستگی دارد، می تواند با استانداردهاي قابل قبول ارزیابی شود وازطریق آموزش وتوسعه بهبود یابد همچنین شایستگی، فرد را قادر می سازد تا کار را به صورت ماهرانه - نظیر تصمیمات درست و انجام کارهاي اثربخش - درموقعیت هاي پیچیده و نامعین انجام دهد. به نظر می رسد که شایستگی همانند چتري است که هرچیزي را به گونه اي مستقیم یا غیرمستقیم که بر روي عملکرد شغلی تأثیر داشته باشد در بر می گیرد. به عبارت دیگر شایستگی تصویري از یک انسان رشد یافته را نشان می دهد که براي انجام یک شغل آمادگی هاي لازم را از هر جهت داشته باشد - یگانگی، . - 1389
از هنگام آغاز نهضت شایستگی ها از اوایل دهه 70 قرن 19 تا عصر حاضر صاحب نظران مختلف و سازمان ها فهرست هایی مختلفی از شایستگی هاي موردنیاز مدیران را تدوین کرده اند - اکرامی، . - 1390 شایستگی ها به افراد کمک می کند تا بتوانند از آن براي توسعه خود استفاده کنند؛ همچنین یک چارچوب رهبري را مشخص می کند که افراد مورد استفاده قرار دهند تا به آن ها در توسعه و فهم اثربخشی وکارایی رهبري کمک کند - خورشیدي و اکرامی،. - 1390 لیونس و همکاران - 2004 - 2 اشاره کرده اند شرکت ها در سال 100 میلیون دلار بر روي توسعه، اجرا و اصلاح مدل هاي شایستگی صرف می کنند. بنا براین چنانچه گزینش مدیران به نحو صحیح و مناسب صورت پذیرد، منافع سازمانی و اجتماعی را در بر خواهد داشت - رحیم نیا، . - 1391
با توجه به تحقیقات بسیاري که در مورد شایستگی مدیران انجام گرفته به اهمیت این موضوع که وجود تعداد کافی از مدیران کارامد و شایسته در تمامی موسسات و مراکز آموزشی ایران در پیشبرد همه جانبه امور امري ضروریست می توان پی برد - بردبار و شاکري،. - 1390 از طرفی دیگر، ما در دنیایی زندگی می کنیم که به طور طبیعی در حال تحول و دگرگونی می باشد - تورانی، آقایی و منطقی، - 1390 و اگر بگوییم که بزرگترین مسئله اي که هر سازمان امروزه با آن مواجه است مسأله تغییر و تحول است خیلی اغراق نکرده ایم، پذیرش تغییر در دنیاي متحول کنونی از بزرگترین عوامل بقا و دوام هر سازمانی است و تنها سازمانهایی موجودیت خود را حفظ می کنند که بتوانند خود را با آهنگ این تحولات اجتناب ناپذیر هماهنگ سازند - لوپز3، . - 2008
به اعتقاد بولی و همکاران - 2003 - 4، تغییرات سریع و شتابان فناوري در صنایع مختلف و کوتاه شدن دوره عمر فناوري و در نتیجه فشردگی بیش از حد رقابت موجب شده تا توسعه نوآوري در سازمان هاي تحقیقاتی و فن آور نقش حیاتی و کلیدي پیدا کند، در این میان سازمان هاي آموزش و پرورش نیز یکی از سازمانهایی است که همواره در جریان تحولات این چنینی قرار دارد - یوسفی نژاد و همکاران، - 1391، بنابراین وجود مدیران شایسته و تغییرپذیر در آموزش و پرورش و مدارس و همه عرصه هاي شبکه تربیت براي ادامه حیات این سازمان بنیادي، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد - منطقی، - 1385
لذا مدیران باید به نکته وقوف کامل داشته و شرایط را براي هرچه مؤثر واقع شدن تغییر و نوآوري در مدارس مهیا نمایند تا شرایطی مناسب فراهم شودکه در آن مدیران ، دبیران و سایر کارکنان مدارس استعدادها و روحیات خلاق خود را پرورش داده و با استفاده از تفکرات نو و خلاقیت اندیشه خویش آینده اي درخشان و متناسب با علم و تکنولوژي زمان براي این نهاد که اساس رشد و توسعه ي هر جامعه اي بدان وابسته است رقم زنند. در جامعه ما اگرچه در مقام سخن در خصوص اهمیت نوآوري صحبتهاي فراوانی وجود دارد لکن در عمل موسسه هاي آموزشی فعالیت هاي خود را با روش هاي سنتی انجام می دهند و تلاشی صورت نمی گیرد تا این موسسه ها به گونه اي مدیریت و رهبري شوند که نوآوري در فعالیت هاي سازمان نهادینه و به عنوان دانش افزوده براي همه اعضا ي سازمان مطرح شود این مسئله به خصوص در سازمان هاي آموزشی که قرار است انسان هاي توانمند را به جامعه تحویل دهند اهمیت بیشتري پیدا می کند - باراسا1،. - 2010
نیک رفتار - - 1390 تحقیقی با عنوان" تاثیر شایستگی هاي فردي و اجتماعی بر شخصیت کارآفرینانه - مطالعه موردي :کارکنان بانک توسعه صادرات - را انجام داد. این پژوهش به منظور بررسی اثر شایستگی هاي فردي - توانایی خودمدیریتی، توانایی خودانگیزشی، توانایی خودآگاهی - و شایستگی هاي اجتماعی - آگاهی اجتماعی، مهارت هاي اجتماعی - بر روي شخصیت کارآفرینانه ي کارکنان بانک توسعه صادرات انجام شد ه است. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است . به همین منظور نمونه ي آماري240 نفري از بین کارکنان ستاد و 18 شعبه ي بانک توسعه صادرات با روش نمونه گیري تصادفی ساده انتخاب شد .ابزار پژوهش پرسش نامه اي شامل 29 گویه در مقیاس طیف لیکرت 7 تایی بود که با توجه به شاخص هاي شایستگی هاي فردي و اجتماعی و شخصیت کارآفرینانه تدوین شد.
براي تحلیل الگوي معادلات ساختاري از تحلیل عاملی تاییدي و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که توانایی خودانگیزي و مهارت هاي اجتماعی هر دو تاثیر معنی دار و مثبتی برروي شخصیت کارآفرینانه ي کارکنان دارد . اما میزان تاثیر مهارت هاي اجتماعی برروي شخصیت کارآفرینانه بسیار بیشتر از توانایی خودانگیزي است. از این رو این دو سازه در الگو باقی ماندند و سایر متغیرهاي مستقل از الگو حذف شدند.
