بخشی از مقاله
چکیده
شاخص ترین هویت ،هویت معماري اسلامی است.معماري اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و عمق و غناي تمدن اسلام را با بهرهگیري از روح معنویت نشان میدهد. این امر به گونهاي است که اعتقاد به توحید و ایمان به تعالیم اسلام به عنوان اندیشه زیباییشناسی دین اسلام در معماري اسلامی تجلی مییابد.
ارتباط معماري با دین اسلام نشانه اعتقاد به توحید، ایمان و عمل به آموزه ها و تعالیم دین اسلام است. اندیشه توحیدي معماري اسلامی .مبنی بر اعتقاد به خداي واحد سبکی بود که در اکثر هنرهاي اسلامی به عنوان موضوعی بکر به کار می رفت هنري بود که نه تنها در اماکن دینی چون مساجد مورد استفاده قرار می گرفت، بلکه از آن در مدارس، ضریحها و قصرها و حتی خانه ها و حمامها نیز بهره گرفته می شد.
مقدمه :
محیط زندگی انسان تأثیر بسزایی در رفتار و هویت انسان به سمت ارزشهاي مستتر در خویش دارد. در این میان شهر را میتوان محیطی براي تجلی هویت، ارزشهاي منبعث از اعتقادات، جهانبینی و همکاران، فرهنگ ساکنین و پدید آورندگان خود دانست. این مفهوم در طول دوران و در سرزمینهاي مختلف با محیطهاي طبیعی وانسانی متفاوت و تحت تأثیر تحولات تاریخی و ایدئولوژیکی، تغییرات بسیاري به خود دیده است.
به ویژه تحت تأثیر تحولات مدرنیته، تغییر فزاینده یافته است به گونهاي که بسیاري از عناصر و اجزاي شهر کهن در آن رنگ باختهاند. شهر اسلامی نیز از این تحولات بینصیب نمانده و تغییر چهره داده است. قالب و محتواي شهرهاي اسلامی بر سه محور مهم، یعنی محلی براي عناصري از شهر اسلامی : سکونت، مکانی براي عبادت و در نهایت فضایی براي تجارت شکل گرفته است که از یک سو تأمین کننده این نیازها باشد و از طرف دیگر در پهنهی سرزمین اسلامی ایجاد هویت و تمایز نماید عبارتند از:
جامع، بازار و محلات مسکونی با اینکه در متون خارجی منظور از شهر اسلامی، شهرهاي دنیاي عرب بوده است، کشور ایران نیز به عنوان یکی از تمدنهاي کهن بشري، و دولت عثمانی نقش بسیار فعالی در بلوغ شهرسازي اسلامی داشته است به گونهاي که در این سرزمین، شهرهاي زیادي با چهرهاي اسلامی رشد یافته اند. از مهمترین این شهرها میتوان به مشهد ري ، کرمان یزد و اصفهان اشاره نمود.
تاکنون تعریف جامع و مانعی از شهر اسلامی و خصوصیات آن ارائه نشده است و متفکران و صاحب نظران در ارائه تعریفی مقتضی از این پدیده باز ماندهاند. اصطلاح شهرهاي اسلامی براي عموم پژوهشگران و ناظران مسلمان، بیانگر هویت ویژه فرهنگی، فضاي و تاریخی خاصی است که محیط شهري خود را از غیر از آن جدا میکند.
مقاله :
با وجود تفاوت میان معماري و هنر معماري، معماري اسلامی داراي شاخصه هاي متفاوتی می شود که آن را از سبک و سیاقهاي دیگر بناها جدا می سازد. این مؤلفه ها شامل هندسه علمی و هنرهاي ابداعی بر گرفته از اندیشه هاي معنوي شخص میشود. ابداعی که معمار از آن بهره مند می شد، شیوه اي است که در هنر معماري پیش از این سابقه نداشته است و این به علت ویژگیهاي دینی در اندیشه زیبایی شناسی اسلام است که در هنر معماري اسلامی متجلی شده است .
هویت معماري اسلامی در همه جهان با وجود تنوعات زبانی و تمدنی یکسان است و این تنوعات از چین تا اقیانوس اطلس با وجود تعددات فرهنگها دیده می شود. اگر چه رومیها و دیگر اقوام نیز داراي معماري بودند، اما معماري اسلامی ویژگی خاص خود را داشت. از دیگر ویژگیهاي هنر معماري اسلامی تزئینات است که مسجد النبی به عنوان اولین بناي اسلامی داراي معماري اسلامی داراي این ویژگی بوده است. اگر چه در زمان نبی اکرم - ص - سقف آن از شاخه هاي نخل بود و با اتکا به عناصر تزئینی ساخته نشد، اما در زمان ولید بن عبدالملک معماري اسلام با استفاده از موزاییکهایی با رنگهاي بسیار زیبا و متنوع معنوي در آن به کار رفت.
نمودار شماره -1 تعریف اجمالی و کلی از معماري
