بخشی از مقاله
چکیده
»هویت« مفهومی با ماهیتی چندبعدی و پیچیده است. هنگامیکه این مفهوم در ارتباط با شهر قرار گیرد، این ویژگی را تشدید میکند . بسیاری از برنامهریزان شهری، شهر سازان و معماران، یکی از دلایل عدم موفقیت شهرهای جدید را بیهویتی آنها میدانند. این مقاله جایگاه عناصر کالبدی- فضایی شهر جدید گلبهار و تأثیر آن بر روی هویت بخشی این شهر را موردبررسی قرار داده است.
روشی که در این پژوهش بکار گرفتهشده بهصورت مطالعات کتابخانهای و میدانی بوده که به بهصورت پرسشنامهای برای نمونه آماری 150 نفر از ساکنان گلبهار طراحی شد و نتایج آن به این تحقیق تعمیم دادهشده است. مسئله اصلی موردبررسی در تحقیق حاضر این است که عناصر کالبدی و فضایی بر هویت بخشی شهر جدید گلبهار تا چه میزان مؤثر بوده است؟
نتایج نشان داد که - %84 - پاسخ گویان، تأثیر نمادهای فضایی در هویتیابی شهر جدید گلبهار را متوسط و کم ارزیابی نمودهاند.همچنین عامل درآمد - عموماً بین 500000 -1000000 تومان - باعث تجمع گروههای خاص درآمدی با هویت یکسان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در گلبهار شده است.
.1 مقدمه وبیان مسئله
ایجاد شهرهای جدید که رایجترین راهکار برای جذب سرریز جمعیت و تعادل بخشی کلانشهرها میباشد، به بعد از انقلاب صنعتی برمی گردد که یکی از پیشگامان آن ابنزرهاوارد در انگلستان میباشد. اندیشه شکل گیری شهرهای جدید در ایران به زمانی برمی گردد که شهرنشینی بعد از ملی شدن صنعت نفت و اصلاحات ارضیکاملاً دگرگون شد و نتیجه آن ازدیاد و انباشت بیشتر جمعیت در شهرها بود که این امر از دیگر سو باعث افزایش شمار شهرها نیز گردید و بعد از وقوع انقلاب اسلامی نیز به روند خود ادامه داد
با نگاهی به تجربه کشورمان درزمینه شهرهای جدید آشکار میشود که رویکرد موردتوجه در غالب آن ها رویکردی تک بعدینگر بوده که در آن صرفاٌ به ساخت فضایی برای اقامت و استراحت و اشتغال و یا مکانی برای جذب سرریز جمعیت کلان شهرها توجه شده است و شهرهایی که به وجود آمده بودند کالبدهایی بودند که کمتر کسی در آن احساس تعلق به مکان را داشته و هویت در این مکان ها به مثابه مسئله ای فرعی تلقی می گردد
واضح است که ابتدایی ترین هدف از ایجاد شهرهای جدید جذب سرریز جمعیت شهرهای بزرگ از کلان شهرها بوده است و مسئله هویت شهری در آن ها ناشناخته باقی مانده است. هویت عامل شناسایی و شخصیت هر موجود زنده است که شهرها نیز بهعنوان پدیدهای زنده و پویا دارای هویت میباشند، این هویت در حقیقت منشأ حیات و سرزندگی در شهرها بوده و دارای اشکال گوناگون می باشد کهعمدتاً در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بالاخره کالبدی تبلور می یابد
شهری که فاقد هویت باشد از خصیصه های شهری فاصله دارد و ساکنان آن به منزله میهمانانی تلقی می شوند که احساس خاصی نسبت به آن نداشته و تمایلی به حل مسائل آن نشان نمیدهند شهرهای جدید باید توانایی ترسیم هویت متمایز خود از طریق طراحی عناصر فیزیکیشان را داشته باشند
وجود مهاجرت روستاییان به شهرها و افزایش روزافزون جمعیت شهری کشور و افزایش تعداد شهرها سبب گردید برای حل مشکلات شهرهای بزرگ در سطح کشور و جذب سرریز جمعیتی مادر شهرها، شهرهای جدیدی در اطراف کلان شهرها احداث شود؛ ازجمله از این مادر شهرها، کلان شهر مشهد بود که شهر جدید گلبهار در 35 کیلومتری این کلانشهر بهمنظور جذب سرریز جمعیت در سال 1370 احداث شد.
