بخشی از مقاله
چکیده
آینده یافتنی نیست بلکه ساختنی است، بنابراین آینده جایی نیست که به آنجا می رویم بلکه جایی است که آن رابوجود می آوریم. آینده کماکان درحال ساخته شدن است و هر جامعهای با توجه به میزان دانش، خلاقیت و نوآوری و نیز ارزش ها و اهداف خود آن را می سازد. امروزه باور رایج این است که کلیدیترین عامل در دهههای آینده اتکا به دانش نیروهای فکری و فناوریهای مبتنی بر آن در توسعه همهجانبه بهویژه توسعه علمی و فناوری میباشد. توسعه همه جانبه دانش با توجه به تحولات و پویایی عرصه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در محیط مناسب و مساعد جریان مییابد که امروزه از آن به عنوان شهرهای دانشی یاد میشود. در شهر های دانش محور، علم، فناوری، نوآوری عوامل موثر بر رشد و توسعه آنان قلمداد میشوند از طرف دیگر در سال-های اخیر با توجه به مطرح شدن اقتصاد مقاومتی، کسب کارهای جدیدی به عنوان کسب و کارهای دانش بنیان که مولد کارآفرینی و توسعهی اقتصادی و اساس تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور محسوب میشوند نیازمند محیط مناسب دانشی میباشند با توجه به اهمیت شهرهای دانشی در توسعهء کسب و کارهای دانش بنیان، توسعهء اقتصادی و اشتغالزایی کشور، شناسایی اهبردها و عوامل مؤثّر در ایجاد و توسعه شهرهای دانشی اهمیت بالای دارد، در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل محتوا و ابزار گردآوری اسنادی و کتابخانهای دادهها به دنبال پاسخ به این فرضیه هستیم که ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان راهکاری موثر در تحقق اقتصاد مقاومتی است.
واژه های کلیدی : اقتصاد مقاومتی، جامعه دانش بنیان، اقتصاد دانش بنیان، شهرهای دانش بینان
-1 مقدمه
از زمان حیات انسان بر روی کره زمین، دانش منبع حیاتی پیشرفت بشری محسوب میشود. اما آنچه که امروزه در بسـتری نـوین سریعا در حال تکامل است، مدیریت آشکار و هدفمند دانش به عنوان یک منبع استراتژیک میباشد. ملتها و سازمانهای بینالمللـی به خوبی دریافتهاند که چالشهای امروزی جوامع پیشرفته، راهبردهـای توسـعهای مبتنـی بـر دانـش را طلـب مـیکنند(ناصـری و همکاران، .(2 :1390 ساختار اقتصادی دنیای امروز با گذشته به طور اساسی تفاوت دارد. شاخصهای سخت افزاری و دارایـیهـای مشهود که دیروز در جایگاه یک بنگاه اقتصادی نقش تعیین کننده داشت جای خود را به نوآوری، ابداع، خلق محصـولات جدیـد و دارایی های نرمافزاری داده است. تولید علم و دانش، بهره گیری از دانـش و گسـترش آن در سـطح جامعـه در تمـام زمینـههـای اجتماعی توانمندی و قدرت ایجاد می نماید. کشورهایی که بخش قابل ملاحظهای از تولید علم و دانش را به خود اختصـاص داده-اند، از نظر صنعتی توسعه یافته و از توان اقتصادی و سیاسی بالایی برخوردارند. بدیهی است که تولید علم دانش جز از راه تحقیـق و ایجاد محیط مناسب برای تحقیق حاصل نمی گردد. در این شـرایط شـروع کسـب و کارهـای دانـش بینـان یکـی از جـالبترین
عملکردهایی است که یک فرد میتواند در یک جامعه (دانشی ) داشـته باشـد(ملایی و همکـاران، .(2 :1391 مـدیریت دانـش، در دنیای کسب و کار به فرایند ایجاد ارزش از دارایی ناملموس دانش گفته میشود که در واقع بـا چگـونگی همـوار سـازی دانـش در داخل و خارج یک سازمان(مشتریان و ذینفعان و ...) مرتبط است و اسـاس آن بـر تـدوین اسـتراتژیهایی بـه منظورتحویـل دانـش مناسب به شخص مناسب در زمان مناسب و شکل و فرمت مناسب بنا شده است(.(Ergazakis et all,2004 با توجه بـه نقـش جامعه دانشی که تسریع کننده روند رشد و توسعه اقتصادی دانش محور از طریق ایجاد محیطـی مناسـب بـرای تولیـد دانـش و ایجاد ارتباط بین مراکز دانشگاهی و بخش صنعت(کسب و کارهای دانش بنیان) هست. از انجا که جامعـه دانشـی و بـه تبطـع آن شهر دانشی، به عنوان محلی برای پرورش دانش محسوب میشود این جوامع و شهرها نخبگان علوم مختلف را جذب میکننـد و فضایی را برای پرورش افراد مختصص و خلق دانش در شهر، فراهم میسازند و هدف این شهرهای دانشی یافتن راههایی جهـت بهبود توسعه پایدار و رشد شهرها در قرن بیست و یکم میباشد افزون بر این جامعه دانشی، فضـای را بـرای نـوآوری فـراهم مـی سازد میتوان گفت که خلاقیت و نوآوری و کسب و کارهای دانشی به عنوان عامل اصلی و محوری رشـد اقتصـاد شـهری و ملـی قلمداد میگردد به دلیل اینکه افراد خلاق، شهرهای خلاق را به عنوان محل ایجاد کسب و کارهای دانشـی و سکونشـان انتخـاب میکنند. در واقع میتوان گفت پیوند بین افراد خلاق، کسب و کارهای دانش بنیان محیط مساعدی برای ظهور مفهوم جدیدی در جامعه علمی تحت عنوان "شهر دانش بیان" به تبع آن "جامعه دانش بنیان" فراهم آورده است. در این مقاله ضمن بیان و تعاریف و دیدگاههای مطرح در زمینه شهردانش بنیان به مزایا و عوامل کلیدی این شهرها در شکل گیری کسب و کارهای دانش بنیـان و در نهایت نقش این شهرهای دانشی در شکل گیری جامعه دانش بنیان و تحقق اقتصاد مقاومتی پرداخته خواهد شد.
-2 هدف تحقیق
هدف این پژوهش با توجه به شرایط کشور و مطرح شدن اقتصاد مقاومتی به عنوان عامل کلیدی در برخـورد بـا شـرایط کنـونی و اهمیت کسب و کارهای دانش بنیان و نقش شهرهای دانش بنیان در شکل گیری این کسب و کارها، سعی گردیـده بـه اهمیـت و ایجاد این شهرهای دانشی در راستای تحقق اقتصادی مقاومتی پرداخته شود.
-3 فرضیه های تحقیق
-3-1 فرضیه اصلی
ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان عامل موثری در تحقق اقتصادی مقاومتی میباشند.
-3-2 فرضیهفرعی
شهرهای دانش بنیان در توسعه کسب و کارهای دانش بنیان نقش موثری دارند.
-4 روش تحقیق
در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا و مراجعه به منابع کتاب خانهای و تدابیر مقام معظم رهبری(مدظله العالی) سعی در پاسخ به فرضیههای مطرح شده میباشد.
-5 ادبیات تحقیق -5-1 شهرهای مبتنی بر دانش: مفهومی جدید، دیدگاههایی متفاوت
بررسی ادبیات موضوع شهرهای دانش بنیان نشان میدهد که دیدگاهها و عقاید متفاوتی در رابطه با این مفهوم و ویژگیهای آن وجود دارد.
به اعتقاد لیف ادینسون "شهر دانش بنیان" شهری که با هدف تقویت پرورش دانش طراحی گردیده است و شهردانشی را این گونه تعریف می کند: شهری که به صورت هدفمند برای پرورش دانش طراحی شده است. شهر دانشی به مثابه چتری است که موجودیتهای جغرافیایی را در بر میگیرد و بر تولید دانش تمرکز میکند. واضح است که مفهوم شهر دانشی بیانگر دیدگاه سیستمی جامع و خلاق از شهرها است و در این راستا شهرها به عنوان زیستگاههای پویا و با تغییر و تحول پیوسته در نظر گرفته میشود. شهر دانشی شهری است که در پی خلق ارزش در تمامی حوزههای خود می باشد و باعث افزایش در استانداردهای زندگی ،پشتیبانی فرهنگی و توسعه اقتصادی می شود(ملایی و همکاران، .(3 :1391 در بریخی از تحقیقات نیز"شهر دانش بنیان" به صورت اقتصاد منطقهای ناشی از صادرات با ارزش افزوده بالا حاصل از تحقیق و پژوهش، فناوری و قدرت هوش و ذکاوت تعریف گردیده است. این گونه از شهرها در مقایسه با سایر انواع شهرهای داری اقتصاد پیشرفته، بیشتر بر آموزش و پرورش و تحقیق و پژوهش سرمایه گذاری مینمایند(ناصری و همکاران، .(2 :1390 مفهوم شهر دانشی جدید و گسترده است این مفهوم به عنوان یک رشته فرعی از توسعه دانش محور K.B.D قلمداد میگردد و به طوریکه این مفهوم تمامی ابعاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی یک شهر را در بر میگیرد. شهر دانشی، شهری است که حمایت بسیار ویژه و ممتاز از نخبگان داخلی و نیز بین المللی بمنظورجذب و بهره گیری و رشد آنان فراهم میگردد و نیز جنگی شدید و حتی جهانی جهت جذب و بهره گیری از آنان صورت میگیرد و سپس شبکههای قوی مجازی برای ارتباط بین آنان ایجاد میگردد . شکل 1 به اجمال تکامل مفهوم شهر دانشی را در طول سالهای اخیر نشان می دهد.
