بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله سعی بر آن شده تا به بررسی میزان مشارکت مردم شهر زابل به عنوان گامی در جهت رضایتمندي از مدیریت شهري در بین ساکنان 20 تا 65 ساله شهر زابل را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش بصورت پیمایشی - توصیفی-تبیینی - است. جامعه آماري کلیه ساکنان شهر زابل و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 149 نفر برآورد شده که به شیوه نمونه گیري ساده از سطح شهر زابل انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتهاند.
نتایج تحقیق بیانگر این است در جامعه آماري ما هیچ رابطه اي بین متغییرهاي مستقل تحقیق یعنی سطح سواد، سابقه سکونت، مشارکت اجتماعی، تمایل به شرکت در کارهاي دسته جمعی، میزان اعتماد، میزان تمایل به مشارکت و نگرش نسبت به مشارکت با الگوي رضایتمندي از مدیریت شهري پیدا نشد. این در حالی است که بین سن با متغیر وابسته الگوي مشارکت شهروندان و رضایتمندي از مدیریت شهري رابطه مثبت و معنیداري در سطح 0/05 درصد وجود دارد. به این معنی که با افزایش میزان سن شهروندان الگوي مشارکت شهروندان در رضایتمندي از مدیریت شهري بطور معنیداري کاهش مییابد.
-1 بیان مسئله
نقش مردم و دولت در چند دهه اخیر به نظریاتی منجر شد که همه آنها به اجماع، تأکید بر ضرورت مشارکت مردم در ادارة امور مربوط به خود را دارندعمدتاً. در دهه هاي 1970 و 1980، بحث بر سر مشارکت مردم گسترش یافت و به ظهور نظریاتی در مورد ضرورت مشارکت اجتماعات محلی منجر شد - شوریان، . - 2 :1386 در پارادایم جدید مدیریت شهري جهان، اجراي پروژه هاي توسعه اي مشارکت شهري جایگاهی خاص یافته است. به طوري که رکن اصلی پروژه توسعه شهر با مشارکت همه جانبه یگانهاي سازنده شهري همراه است. در واقع در ادبیات جدید توسعه، با توجه به اهمیت نقش مردم در توسعه از مردم به عنوان ثروت واقعی هر جامعه یاد می شود. اصطلاح تخصصی توسعه از پایین به بالا نیز ناظر بر نقش مشارکتی مردم است .
برنامه ریزي مشارکتی فرایند دخالت مستقیم مردم در تدوین سیاستها، اولویتها و اهداف است. تمامی اشکال برنامه ریزي مشارکتی، به کثرت گرایی با مفهوم نسبی توزیع قدرت در سطح یک جامعه توجه دارند؛به نحوي که بسیاري از گروهها به واسطه چانه زنی و سازش می توانند در فرایند تصمیم گیري و تهیه طرحها مشارکت کنند.به این ترتیب قدرت در سطح جامعه پراکنده شده است تا مردم از طریق فرایند گفتگو و مباحثه بتوانند به اطلاعات تخصصی که در اختیار دولت و حکومتهاي محلی به عنوان مدیران شهري است، مجهز شوند، بنابراین حاصل آن تهیه طرح و برنامه هاي مبتنی بر علایق و منافع مردم است.
-2 ضرورت انجام تحقیق:
امروزه ضرورت مشارکت شهروندان در بهبود وضعیت کالبدي و اجتماعی شهرها بر کسی پوشیده نیست. تجربیات کشورهاي توسعه یافته نشان داده است که مشارکت جوامع و مردم از شرایط ضروري موفقیت بلند مدت پروژه هاي شهري بوده است. به طوري که حکومتهاي محلی توان سرمایه گذاري جهت ارائه خدمات و تأسیسات را به تنهایی نداشته و نیازمند اقدامات و ابتکارات جوامع مردمی میباشند.
-3 پیشینه تحقیق
در زمینه مشارکت شهروندان در تهیه طرحهاي توسعه شهري در مراکز علمی خارج از کشور مطالعات گسترده اي صورت گرفته است که می توان در این زمینه به Arnestien, 1982: 237-244; اشاره کرد که از دهه 60 و 70 میلادي در کشورهاي اروپایی و آمریکایی آغاز شده است - حسینی، 1382، . - 8 در ایران نیز تحقیقاتی که با موضوع مشارکت شهروندان در ارتباط باشد شامل موارد زیر است: حسینی در رساله دکتري خود تحت عنوان" ساز و کارهاي مشارکت شهروندان در تهیه طرحهاي توسعه شهري و ارائه الگوي مناسب "در شهرستان رشت، به دنبال بررسی روشها و تکنیکهاي مشارکت شهروندان در تهیه طرحهاي توسعه شهري است تا علاوه بر تحلیل این روشها، با ارزیابی روشهاي معمول در ایران، به تدوین الگوي مناسب در برنامه ریزي شهري اقدام نماید .
الشوکی در پایان نامه خود تحت عنوان "بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی" که در منطقه 6 تهران انجام شده به تأثیر متغییرهایی مانند احساس بی قدرتی، میزان تحلیل هزینه-فایده مشارکت، عضویت در گروهها، میزان آگاهی و اصلاحات در امور شهري و میزان تحصیلات را به عنوان متغیرهاي مستقل تحقیق بر متغیر وابسته تحقیق یعنی گرایش و تمایل به مشارکت در امور شهري پرداخته است.
حناچی در سال 1380 در تحقیق خود با عنوان "شهرسازي مشارکتی :مشارکت مردمی در برنامه ریزي توسعه و مدیریت شهري" بر تمرکززدایی از برنامهریزي فضایی در کشور تأکید کرده و تلاش میکند تا با تقسیم بندي سطوح مدیریتی، راهکارهایی براي مشارکتی کردن رویه هاي موجود مدیریت شهري و محلی ارائه نماید. سعیدي رضوانی در سال 1384 در پایان نامه خود تحت عنوان" شهرسازي مشارکتی براي ساماندهی فضایی قلعه آبکوه مشهد "به دنبال آن است تا راههاي جلب مشارکت شهروندان را در اداره و بهسازي قلعه آبکوه جستجو و موانع اصلی جلب مشارکت آنان را کاهش دهد.
