بخشی از مقاله
چکیده
وجود نرخ بیکاري بالاي 10 درصد در شهر ایلام و افزایش آن به بالاي 12 درصد در استان ایلام، بویژه در میان قشر تحصیل کرده شهري، باعث ایجاد معضلات اجتماعی و آسیب هاي فراوانی شده است. این روند منحصر به شهر یا استان ایلام نیست و بسیاري از شهرهاي دیگر کشور با آن دست به گریبان هستند. حتی بسیاري از شهرهاي دنیا نیز به نوعی درگیر این مسئله هستند. اما را حل این موضوع چیست؟ به نظر می رسد، دراین راستا استفاده از تجربه شهرهاي دیگر می تواند مفید واقع گردد.
تجربه شهرداري تهران، نشان داده است که؛ شهرداري ها پتانسیل قابل توجهی براي توسعه کسب و کار و حمایت از کارآفرینی دارند که از آن جمله می توان به؛ امکان برقراري تعاملاتی کارآمد با بخش هاي دولتی خدمات رسان در حوزه شهر و محوریت و جهت دهی ارایه خدمات آن به سمت کارآفرینی، توان اطلاع رسانی بالا و امکانات تبلیغاتی گسترده، داشتن دفاتر اداري در تمام مناطق، نواحی و محلات شهر، امکان دسترسی به آمار و اطلاعات مختلف مرتبط با شهروندان و آشنایی با روحیات زندگی و کسب و کار آنها در مناطق مختلف و فرصت ها و تهدیدهاي تجاري و شغلی موجود در هر ناحیه، دسترسی به بازارچه هاي مختلف و زمین ها و املاك بلاتکلیف اشاره کرد.
سیاستگذاري توسعه کارآفرینی و حمایت از کارآفرینان در سطوح کشوري و حوزه هاي صنعتی پیشینه اي چند صد ساله دارد؛ اما کمتر از یک دهه است که مدیران شهري و شهرداري ها و مناطق کمتر توسعه یافته در گوشه و کنار جهان به مدد حمایت هاي سازمان یافته از کارآفرینان شهري توانسته اند طرحی نو در جامعه شهري خود دراندازند و از فاصله خود با شهرها و مناطق توسعه یافته بکاهند. مراکز رشد و توسعه کارآفرینی یکی از این ایده هاست و مقاله حاضر طرح اولیه راه اندازي مراکز رشد و توسعه کارآفرینی شهري در ایلام را تبیین می کند.
مقدمه
ساختار اقتصادي دنیاي امروز تفاوت قابل توجهی با دنیاي گذشته نموده است. شاخص هاي سخت افزاري و دارایی هاي مشهود که دیروز در جایگاه یک بنگاه اقتصادي نقش تعیین کننده داشت جاي خود را به نوآوري، ابداع، خلق محصولات جدید و داراییهاي نرم افزاري داده است.
تولید علم و دانش، بهره گیري ازدانش و گسترش آن در سطح جامعه در تمام زمینه هاي اجتماعی ایجاد قدرت می نماید. کشورهایی که بخش قابل ملاحظه اي از تولید علم و دانش را به خود اختصاص داده اند، از نظر صنعتی توسعه یافته و ازتوان اقتصادي و سیاسی بالایی برخوردارند.
امروزه بزرگترین سرمایه هاي یک بنگاه اقتصادي نیروهاي اهل فکر، یادگیرنده و خلاق آنها بوده و این نیروها کسی جز کارآفرینان نمی باشند.
بسیاري از کارآفرینان فعالیت خود را در قالب ایجاد شرکت هاي کوچک و متوسط شروع مینمایند. شرکتهایی که سهم به سزایی در توسعه صنایع پیشرفته و ایجاد اشتغال داشته و نسبت به شرکت هاي بزرگ از انعطاف پذیري بالایی برخوردارند. لذا بسیاري از دولت ها متقاعد شده اند که باید بستر رشد را براي واحدهاي کوچک و متوسط در قالب مراکز رشد، پارك هاي صنعتی و فنّاوري فراهم سازند و آن ها را تا مدت زمانی که بتوانند به صورت یک شرکت مستقل وارد بازار شوند حمایت کنند
در این میان مراکز رشد و توسعه کارآفرینی شهرداري نقش منحصر به فردي در توسعه اقتصادي و اجتماعی شهرها ایفا می کند و گام مهمی در شفاف سازي و کاهش پیچیدگی هاي ساختارهاي زندگی شهري و کمک به شهروندان در جهت بهره برداري هرچه بیشتر از پتانسیل هاي منطقه اي از جمله نیروي انسانی نوآور، فضاهاي شهري، منابع مالی و امکانات فیزیکی محیط زندگی تلقی می شود. مقاله حاضر با هدف تبیین رسالت ها و راهبردهاي این مراکز و معرفی الگوي پیشنهادي براي حمایت از کارآفرینان در شهر ایلام تهیه شده و در آن سه محور زیر مورد ارزیابی تحلیلی قرار گرفته است:
الف - تحلیل کارآفرینی و توسعه برنامه هاي اقتصادي و اجتماعی مدیریت شهري
ب - تحلیل پتانسیلهاي موجود در شهرداري ها براي حمایت از کارآفرینان شهري
ج - تحلیل ساختار و کارکردهاي مراکز رشد و توسعه کارآفرینی شهرداري
روش پژوهش
نکته اي که در انتخاب روش پژوهش باید مد نظر قرار داد اینکه، انتخاب روش پژوهش بستگی به اهداف و ماهیت و امکانات اجرایی آن دارد. در برخی مواقع صرفاً داشتن یک نوع روش پژوهش براي انجام کار کفایت نمی نماید. ماهیت موضوعی پژوهش حاضر و ضرورت هاي روش شناسانه ناشی از آن ایجاب می کند که پژوهش حاضر بر مبناي روش شناسی سیستمی انجام بگیرد. این ضرورت ناشی از ویژگی ها و توانایی هاي نگرش سیستمی در شناسایی و تجزیه و تحلیل پدیده هاي مطالعاتی پیچیده و داراي جوانب مختلف است. استفاده از این روش
شناسی شرایط را فراهم می آورد تا ضمن حفظ کل نگري ضروري به کلیت سیستم، وظایف و جایگاه هر عنصر ویژه و روابط آن نیز بطور مشخص مطالعه، بررسی و پیشنهاد شود.
کلیات پژوهش
الف- کارآفرینی و توسعه برنامه هاي اقتصادي و اجتماعی مدیریت شهري
-1 کارآفرینی
سیر پژوهشهاي کارآفرینی، سه رویکرد عمده تحقیق را به خود دیده است: ابتدا تمرکز تحقیقات بر نتایج حاصل از کارآفرینی قرار داشت، سپس عوامل برانگیزاننده کارآفرینی و اینکه چه چیزي سبب کارآفرینی میشود کانون توجه تحقیقات قرار گرفت و سرانجام پژوهش در زمینه مدیریت کارآفرینانه به خط مشی اساسی تحقیقات تبدیل شد.
مطابق این سه رویکرد تحقیقاتی که سیر تاریخی متوالی نیز داشتند، ابتدا اقتصاددانان اثرات و نتایج کارآفرینی را مورد کاوش قرار دادند. براي مثال شومپیتر کارآفرینی را به عنوان یک عامل پیشبرنده اقتصادي شناسایی کرد. موج دوم تحقیقات بر خود کارآفرینان متمرکز شد.
از این دیدگاه، کارآفرینان با دید روانشناسانه و جامعهشناسانه مورد بررسی قرار گرفتند. سرانجام اینکه موج سوم تحقیقات بر فرایند مدیریت کارآفرینی متمرکز شد. این رویکرد بر چگونگی پرورش نوآوري در یک شرکت کارآفرینانه، بروز خلاقیت، استفاده کارآفرینانه از منابع، شناسایی فرصتها، ایجاد خوشه و شبکه و استفاده از تکنیکهاي روز کسب و کار و به ویژه عوامل مؤثر در ایجاد و راه اندازي شرکتهاي کارآفرین تمرکز کرده است
از نظر استیونسون و گامپرت - 1985 - 1 کارآفرینی فرایند ایجاد ارزش از راه تشکیل مجموعه منحصر به فردي از منابع به منظور بهرهگیري از فرصتها میباشد. از آنجا که کارآفرین هیچگاه بر تمامی منابع لازم تسلط ندارد، دنیال کردن فرصت، مستلزم »پر کردن شکاف منابع« خواهد بود. این فرایند نیز به نوبه خود مستلزم یک رشته انتخاب هایی است که میبایست به نحوي اتخاذ گردد تا هم به لحاظ درونی با بازار همخوانی داشته و هم به لحاظ برونی با آن متناسب باشد.
فراي در 1993 مدلی را براي کارآفرینی پیشنهاد داد که مدل رویدادي فراي معروف شد. از نظر او سه عامل در انگیزه کارآفرین براي تأسیس یک شرکت نوپا دخالت دارند. این سه عامل عبارتند از: متغیرهاي پیشینه، متغیرهاي تسریع کننده و متغیرهاي توانبخش. هر سه گروه از این متغیرها به عنوان نیروي انگیزشی در تصمیم گیري کارآفرین دخالت دارند
همچنین او پنج جزء اصلی در فرایند کارآفرینی شامل کارآفرین، فرصت، ساختار، منابع و استراتژي را لازم و ضروري میدانست و بر همین اساس مدل خود را به صورت ذیل در تصویر زیر ارائه کرد:
کارآفرین : فردي تصمیمی آگاهانه میگیرد تا کار جدیدي را آغاز کند.
فرصت : فرصتهاي بازار شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
اختار : کارآفرین تصمیم میگیرد به طور فردي یا تضامنی یا شرکت سهامی کار را آغاز کند
منابع : منابع مورد شناسایی قرار میگیرد و حمایت سرمایهگذاران جلب میشود.
استراتژي هدفهاي کلی کار، استراتژیها و برنامههاي تفصیلی اجرا و معین میشود.
شکل:1 مدل فرایند کارآفرینی پیشنهادي فراي.
