بخشی از مقاله
چکیده:
مهمترین ابزار مورد استفاده دشمنان اسلام، به هدف شکستن استقلال و مقاومت جامعه اسلامی به عنوان پرچمدار مبارزه با استکبار، در تمام دوره های تاریخی، جنگ نرم اقتصادی است. این مقاله ضمن بررسی راهکارهای مبارزه با تهاجم اقتصادی دشمن با استفاده از آموزههای قرآنکریم و تحلیل مصادیق حکومت علوی، به این نتیجه رسیده است که مهمترین راهکار مقابله با تهاجم اقتصادی دشمنان، فرهنگ سازی در زمینه اقتصاد مقاومتی است.
فرهنگ سازی که با افق تغییر در آداب، رسوم، روشها و نگرشها انجام میشود، از حکومت سرچشمه میگیرد و نیاز به برنامهریزی کلان دارد. این راهکار که بر استقلال به عنوان مهمترین موضوع اقتصاد مقاومتی تاکید دارد شامل جنبههای مختلفی از جمله اصالتبخشی به اخلاق و ایجاد نگرش تاثیرات معنوی بر عوامل مادی اقتصاد، برنامهریزی تولید، توزیع و مصرف بهینه، تاکید بر بنگاههای دانش بنیان و زودبازده، مبارزه با تکاثر، اشرافیگری و اسراف، حفظ امنیت سرمایه و تقویت روحیه قناعت، تعاون و برادری میان تمام لایههای جامعه بهخصوص لایههای بالادستی به عنوان الگوی مصداقی حکومت است.
مقدمه:
ابتداییترین بُعد زندگی انسان که بستر ضروری برای حیات اوست، اقتصاد است و قوانین آن، علم پاسخگویی به این نیاز فردی و اجتماعی انسان را تشکیل میدهد. اقتصاد در لغت از ریشه قصد و به معنای اعتدال و میانهروی و نیز استقامت در راه است. واژه معادل لاتین آن Economy از دو کلمه یونانی Oikos - خانه - و Nomos - قانون - گرفته شده است که در فارسی تدبیر منزل ترجمه شده است.
اقتصاد، مطالعه انسان است در کسب و کار زندگی است و به کاوش در این موضوع میپردازد که چگونه انسان درآمدش را کسب و آن را مصرف میکند. بنابراین، از یک جنبه مطالعه ثروت است و از جنبه مهم دیگر، بخشی از مطالعه خود انسان است. براساس تعریف جامع آقای پل ساموئلسون برنده جایزه نوبل در سال 1970 ، علم اقتصاد عبارت است از بررسی روشهایی که بشر به وسیله یا بدون وسیله پول، برای بکار بردن منابع کمیاب به منظور تولید کالاها و خدمات در طی زمان و همچنین برای توزیع آنها بین افراد و گروهها در جامعه به منظور مصرف در زمان حال و آینده انتخاب می کند.
روشهای مختلفی که دانشمندان علوم اقتصادی برای حل مشکلات اقتصادی از آن اصول و چارچوب پیروی می کنند را مکتب اقتصادی می گویند. از مهمترین مکاتب اقتصادی تعریف شده، اسلام، سرمایهداری و سوسیالیسم است.
از آیات قرآنکریم استفاده میشود که مشکلات اقتصادی بشر، ناشی از کمبود مواد اولیه یا بخل طبیعت نیست، بلکه علت اساسی آن توزیع ناعادلانه و بهرهوری نادرست از امکانات موجود است. - رضاییاصفهانی،ج2، - 135 در سوره نساء آیه 29 خطاب به مؤمنان آمده است : « - ای کسانیکه ایمان آوردهاید! اموال یکدیگر را به باطل و از طرق نامشروع نخورید مگر اینکه تجارتی باشدکه با رضایت شما انجام گیرد - . باطل در برابر حق، چیزی است که هدف الهی و عقلی ندارد.
منظور از باطل هرگونه تصرف در اموال دیگران از طریق غیر صحیح و به ناحق است.
هدف نظام اسلامی در تقدم اصالت حقوق فرد با دیدگاه نظامهای مادی و کاپیتال متفاوت است. زیرا اسلام، اصالت را به فرد می دهد تا روحیه ایثار را در او زنده کند، اما حکومتهای مادی اولویت را به فرد میدهند تا او، استیثارکند.
در جهان امروز قدرت یک ملت بیشتر بر توان اقتصادی و دانش فنی آنان استوار است و در بیشتر موارد جنگ نظامی جای خود را به جنگ اقتصادی، فرهنگی و رسانهای داده است.
جنگی که هماکنون در رأس برنامههای نظام سلطه به سردمداری آمریکا و اسرائیل علیه ملتهای مظلوم در جریان است و به دلیل کمهزینه بودن، فراگیری و مؤثر بودنش بیش از اقسام دیگر در دستور کار دشمن قرار گرفته است، جنگ نرم است.
این جنگ، با روشهای گوناگون و متنوع، با استفاده از تکنولوژی روز فضای مجازی، بکارگیری امپریالیزم رسانهای، رویکرد اقناع ملتها و تغییر بافت فرهنگی و اقتصادی آنها، با هدف ایجاد انقلابهای مخملی و تغییر نظامهای سیاسی دولتها صورت میپذیرد. در واقع جنگ نرم کشاندن نبرد به حوزه باورها و عناصر ذهنی دخیل در تعیین رفتار فردی و اجتماعی است.
گروه مطالعات جنگ نرم مرکز پژوهشهای مدیریت بحران و دفاع غیرنظامی دانشگاه امام حسین - ع - ، جنگ نرم را این-گونه تعریف نمودهاند: »تهدید نرم عبارت از تلاش برنامهریزی شده یک دولت به منظور ایجاد یا بهرهگیری از نارضایتی های داخلی و چالش های اجتماعی کشور حریف، برای دستیابی به اهداف و منافع مورد رقابت است.
این تعریف نشان می دهد که آنچه باعث مؤثر شدن تهدید نرم میشود، نفوذپذیری یک اجتماع است و این نفوذپذیری نتیجه عدم وجود آگاهی و همچنین نتیجه عدم مقاوم سازی اجتماع هدف است.
به طورکلی، منابع جنگنرم عبارت از فرهنگ، اقتصاد و سیاست میباشد. این سه موضوع در تمام جوامع دارای ارتباط متقابل هستند و در یک چرخه تعاملی بر یکدیگر تاثیر میگذارند. از بین سه منبع ذکر شده آنچه پایه و اساس دو منبع دیگر است و تاثیر اساسی در پیشبرد آن دو دارد، مسائل اقتصادی است.
تحریم اقتصادی - sanction - هرچند در ادبیات بین المللی به تناوب بکار میرود اما در مبنایی ترین سند بین المللی یعنی منشور سازمان ملل متحد، ذکری از این لفظ به میان نیامده است. در منشور سازمان ملل در ماده 41 عبارت »اقداماتی که مشتمل بر توسل به زور نیستند«، یاد شده است که در شورای امنیت و سازمان ملل متحد در اشاره به این مفهوم از لفظ »تحریم« بهره میبرند. در سیستم حقوقی اتحادیه اروپا این مفهوم را با لفظ اقدامات محدود کننده و یا تحریم بیان مینماید.
مهمترین راهکار مبارزه با انقلاب اسلامی تحریم اقتصادی بوده است که مرحله به مرحله طی سالهای اخیر به اوج خود رسیده است و اهداف دیگر سیاسی و فرهنگی را دنبال می کند.
یکی از مهمترین اثرات جنگ نرم اقتصادی غرب، اثرات فرهنگی است. فرهنگ، مجموعهای از ارزشها و روشهایی است که مفهوم و معنای یک جامعه را میسازد. بررسی شیوههای مقابله و جهاد نرم فرهنگی بسیار وسیع و نیاز به بررسیهای عمیق و همه جانبه دارد. فرهنگ سازی در زمینه اقتصادی با افق تغییر در آداب، رسوم، روشها و نگرشهای اقتصادی جامعه، به عنوان پایه معیشت و زندگی جامعه و بخش مهمی از جهاد نرم فرهنگی، نیاز به برنامهریزی و زمان دارد.
این وظیفه با اصالت بخشی به اخلاق و ایجاد نگرش تاثیرات معنوی و ماورایی بر عوامل مادی اقتصاد، نوعی آرامش اقتصادی و روحیه اخوت، شراکت معنوی، اصالت مالکیت برای خالق، انفاق وبخشش، دعا واستعانت از خدا و وحدت در انگیزه را برای جامعه به ارمغان میآورد.
