بخشی از مقاله
چکیده:
مهمترین ابزار مورد استفاده دشمنان ایران، به هدف شکستن استقلال و مقاومت ملت، به عنوان پرچمدار مبارزه با استکبار، جنگ نرم اقتصادی است. این مقاله پس از بررسی شیوههای مختلف تهاجم دشمنان شامل تحریم، کیفیت زدایی از محصولات، ترویج مصرفگرایی و اسراف، رفاهزدگی و اتراف، القای فرهنگ تجملگرایی، تبلیغات کذب و ایجاد فضای بدبینی و عدم اعتماد، راهکارهای مبارزه با این تهاجمها را با تحلیل آیات قرآنکریم بررسی نموده و به این نتیجه رسیده است که مهمترین راهکار مقابله با تهاجم اقتصادی دشمنان، تاکید بر رشد و توسعه اقتصاد روستایی، کشاورزی و دامپروری است. این راهکار که بر استقلال به عنوان مهمترین موضوع اقتصاد مقاومتی تاکید دارد شامل جنبههای مختلفی از جمله افزایش ایمان، برنامهریزی تولید، توزیع و مصرف بهینه، تاکید بر بنگاههای دانش بنیان و زودبازده، مبارزه با تکاثر، اشرافیگری و اسراف، حفظ امنیت سرمایه و تقویت روحیه قناعت، تعاون و برادری است.
مقدمه:
مهمترین هدف همه پیامبران و اولیای الهی برای رسیدن به سعادت اخروی، برقراری عدالت اجتماعی است
- سوره بقره - 213/ بنابراین ملاک الهی بودن هر حکمی، مطابقت آن حکم با اصول کلی رسالت الهی و دعوت قرآنی است، - سوره حدید - 25/ است. واضح است که بخش عمده و اساسی اجرای عدالت مربوط به امور مالی و اقتصادی است. حتی اجرای »عدالت قضایی« نیز به گونهای در گرو اجرای »عدالت اجتماعی« و »عدالت اقتصادی و معیشتی« است.
ابتداییترین بُعد زندگی انسان که بستر ضروری برای حیات اوست، اقتصاد است و قوانین آن، علم پاسخگویی به این نیاز فردی و اجتماعی انسان را تشکیل میدهد. اقتصاد در لغت از ریشه قصد و به معنای اعتدال و میانهروی و نیز استقامت در راه است. مترادف لاتین آن Economy از دو کلمه یونانی Oikos - خانه - و Nomos - قانون - گرفته شده است که در فارسی تدبیر منزل ترجمه شده است.
اقتصاد، مطالعه انسان است در کسب و کار زندگی و به کاوش در این میپردازد که چگونه انسان درآمدش را کسب و آن را مصرف میکند. بنابراین، از یک جنبه مطالعه ثروت است و از جنبه مهم دیگر، بخشی از مطالعه خود انسان است.
براساس تعریف جامع آقای پل ساموئلسون برنده جایزه نوبل در سال 1970 ، علم اقتصاد عبارت است از بررسی روشهایی که بشر به وسیله یا بدون وسیله پول، برای بکار بردن منابع کمیاب به منظور تولید کالاها و خدمات در طی زمان و همچنین برای توزیع آنها بین افراد و گروهها در جامعه به منظور مصرف در زمان حال و آینده انتخاب میکند.
روشهای مختلفی که دانشمندان علوم اقتصادی برای حل مشکلات اقتصادی از آن اصول و چارچوب پیروی میکنند را مکتب اقتصادی میگویند. از مهمترین مکاتب اقتصادی تعریف شده، اسلام، سرمایهداری و سوسیالیسم است.
محورهای اصلی علم اقتصاد، چگونگی تولید، توزیع و مصرف آن منابع است. تفاوت درنگرش مکتبهای مختلف در اصالتبخشی به فرد، اجتماع یا هر دو، باعث تفاوت در نگرشهای اقتصادی متضادی در دنیا شده است. اقتصاد اسلامی از نظر اجرایی دارای سازمانی مختلط است. اما نقش دولت به سبب جایگاه نظارتی بر عملکرد بازار و افراد بخش خصوصی قابل توجه است و در عین حال آزادیهای اقتصادی مشروع بخش خصوصی نیز تضمین میگردد.
هدف نظام اسلامی در تقدم حقوق فرد با دیدگاه نظامهای مادی و کاپیتال متفاوت است. زیرا اسلام، اصالت را به فرد میدهد تا روحیه ایثار را در او زنده کند اما حکومتهای مادی اولویت را به فرد میدهند تا او، استیثارکند.
گرچه مسلمین تاکنون از دشمنان خود در حوزه اقتصادی عقب ماندهاند، اما بیداری و آگاهی روز افزونی که در قشرهای جامعه اسلامی دیده میشود، این امید را به وجود میآورد که در آینده، کار و فعالیتهای اقتصادی را به عنوان یک عبادت بزرگ اسلامی تعقیب کنند و با نظام صحیح و حسابشده، عقبماندگی خود را از دشمنان بیرحم اسلام از این نظر جبران نمایند.
از آیات قرآنکریم استفاده میشود که مشکلات اقتصادی بشر، ناشی از کمبود مواد اولیه یا بخل طبیعت نیست، بلکه علت اساسی آن توزیع ناعادلانه و بهرهوری نادرست از امکانات موجود است.
اهمیت اقتصاد،میزانبه اهمیّتِ هدفِ آن بستگی دارد. در بینش دینی، هدف نهایی نظام اقتصادی، رسیدن به سعادت حقیقی، کمال مطلوب و قربالهی است؛ از اینرو در قرآنکریم در کنار امر به مصرف، به تکالیفی اشاره میشود که گویای وجود ارتباط انگیزشی بین مصرف و انجام آن تکالیف است.
- مؤمنون«. - 51/ - ای پیامبران! از غذاهای پاکیزه بخورید، و عمل صالح انجام دهید، که من به آنچه انجام میدهید،
آگاهم. - در روایات اسلامی اهمیت فوقالعادهای به موضوع اقتصاد داده شده است ازجمله در حدیث معروف، حضرت علی - ع - یکی از دو پایه اصلی زندگی مادی و معنوی مردم را - قوام الدین و الدنیا - مسائل اقتصادی قراردادهاست، در حالیکه پایه دیگر علم و دانش و آگاهی شمرده شده است. - مکارم شیرازی، 1374،ج - 11 :10 با دقت در این حدیث، ضمن اهمیت اقتصاد، به این نکته توجه شده است که دو پایه مزبور همانند تار و پودِ به هم تنیدهای هستند که فقدان یکی موجب از بین رفتن دیگری میشود.
از ابتدای ظهور اسلام، مبارزات سیاسی و عملیاتی پیامبر اسلام چه قبل از هجرت به مدینه و چه بعد از آن، و از طرفی هجمههای اقتصادی دشمنان اسلام، مانند تحریم شعب ابیطالب، رفتارهای اقتصادی یهودیان مدینه، موضوع فدک، قطع سهم بیت المال شیعیان در دوره معاویه و ... که پیوسته در بستر تاریخ اسلام تاکنون وجود داشته است، نشان از اهمیت مساله اقتصاد در پیشبرد اهداف دیگر اسلام دارد. بایدها و نبایدهایی که چهارچوب روشنی از حوزه اقتصادی را برای ما تا قیامت روشن نموده و از جنبههای مصداقی جامعیت دین اسلام است، با پیشرفت تکنولوژی نیاز به استخراج و بروز رسانی دارد که وظیفه سنگین فقاهت را رقم میزند.
تمامی نامگذاریهای سالهای شمسی از سوی بالاترین مرجع حکومت جمهوری اسلامی در چند سال اخیر در مورد تهدیدات و اهمیت حوزه اقتصادی بوده است. سال 1393 شمسی، سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نام گرفت. در سخنرانی روز اول فروردینِ رهبر معظم انقلاب، در سال 94 که سال ملت، دولت، همدلی و همزبانی نام گرفته است، اشارات دقیق و عمیقی نسبت به تمرکز و توجه دشمنان به تحریمها و تهاجمهای اقتصادی بیان گردیده است.
ایشان فرمودند: »امروز یکی از نقدترین و بزرگترین چالشهای کشور مسئلهی اقتصاد ملّی است؛ من در همین جلسه، چند سال قبل پیشبینی کردم و گفتم دشمنان بر روی اقتصاد ما متمرکز خواهند شد، مسئولین باید به فکر باشند، خودشان را آماده کنند.« این نامگذاریها و هشدارها، نشان از تمرکز اقتصادی تهاجم دشمنان و دغدغه اصلی نظام در افق پیش رو دارد.
بیشک رسیدن به مدینه فاضله اسلامی، منوط به هشیاری در مقاوم سازی حوزه اقتصادی جامعه است که یک فرآیند تدریجی است و نیاز به برنامهریزی دقیق کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت دارد. اگر جنبههای اقتصادی جامعه که به تعبیر مقام عظمای ولایت اقتصاد مقاومتی نام گرفته است، تصحیح شود، زمینه لازم برای صعود به سمت افقهای دیگر تمدن اسلامی مهیا و بستر لازم برای رسیدن به مدینه فاضله جهانی، همه جانبه و عدالت محور اسلام فراهم میشود.
ایجاد مقاوم سازی در چرخه اقتصادی، در لایههای مختلف جامعه برای اقتدار و حفظ استقلال، در همه زمینهای دیگرِ فرهنگی، سیاسی و عقیدتی، اولویت ویژهای دارد که به جهاد نرم اقتصادی یا اقتصاد مقاومتی تعبیر میشود. با نگاهی عمیق به تمامی حوزه های اقتصاد ملی و با توجه به اولویت نیازمندیهای اساسی در سطح جوامع انسانی، به اهمیت و ضروریت توسعه کشاورزی و اقتصاد روستایی در مقابله با دشمنان میتوان پی برد.
جنگی که هماکنون در رأس برنامههای نظام سلطه به سردمداری آمریکا و اسرائیل علیه ملتهای مظلوم در جریان است و به دلیل کمهزینه بودن، فراگیری و مؤثر بودنش بیش از اقسام دیگر در دستور کار دشمن قرار گرفته است، جنگ نرم است. این جنگ، با روشهای گوناگون و متنوع، با استفاده از تکنولوژی روز فضای مجازی، بکارگیری امپریالیزم رسانهای، رویکرد اقناع ملتها و تغییر بافت فرهنگی و اقتصادی آنها، با هدف ایجاد انقلابهای مخملی و تغییر نظامهای سیاسی دولتها صورت میپذیرد. در واقع جنگ نرم کشاندن نبرد به حوزه باورها و عناصر ذهنی دخیل در تعیین رفتار فردی و اجتماعی است.
در یک تعریف کلی، جنگ نرم عبارت است از »مجموعه اقدامات تبلیغی-روانی یک کشور یا یک گروه به منظور اثرگذاری و نفوذ بر عقاید و رفتار دولتها و مردم در جهت مطلوب، با اتکا به زمینه ها و ابزارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی -
در جهان امروز، پویایی و اثرگذاری عملیات روانی با توجه به دو تحول دیگر بیشتر شده است؛ تحول نخست پیدایش رسانههای جدید و گسترده در جهان و تحول دوم افزایش نقش افکار عمومی و میزان اثرگذاری بالای آن در تصمیمگیری و رفتار دولتها و گروهها در منازعات است
به طورکلی، منابع جنگنرم عبارت از فرهنگ، اقتصاد و سیاست میباشد. این سه موضوع در تمام جوامع دارای ارتباط متقابل هستند و در یک چرخه تعاملی بر یکدیگر تاثیر میگذارند. از بین سه منبع ذکر شده آنچه پایه و اساس دو منبع دیگر است و تاثیر اساسی در پیشبرد آن دو دارد، مسائل اقتصادی است.
در جهان امروز قدرت یک ملت بیشتر بر توان اقتصادی و دانش فنی آنان استوار است و در بیشتر موارد، جنگ نظامی جای خود را به جنگ اقتصادی، فرهنگی و رسانهای داده است.
تحریم - - sanction هرچند در ادبیات بین المللی به تناوب بکار می رود اما در مبناییترین سند بین المللی یعنی منشور سازمان ملل متحد ذکری از این لفظ به میان نیامده است
