بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گردشگری یکی از امید بخش ترین فعالیت هایی است که از آن به عنوان گذرگاه توسعه یاد می کنند. در حال حاضر بسیاری از کشورها منافع اقتصادی، اجتماعی خود را از گردشگری دریافت می کنند و درآمدهای گردشگری را برای توسعه زیرساخت های منطقه به کار می برند . شناخت و ارزیابی پتانسیل های مقاصد گردشگری از گامهای اولیه در جهت برنامهریزی توسعه صنعت گردشگری و به تبع آن توسعه اقتصادی است.
در پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد، با استناد به مطالعات کتابخانهای، پتانسیلهای جذب گردشگری جاذبههای توریستی شهرستان مشگینشهر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش تحلیل شبکه ای - - ANP و با کمک نرم افزارSuper Decisions شاخص های جاذبه گردشگری این منطقه در دو بخش جاذبه های تاریخی و طبیعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. توسعه اقتصادی و به تبع آن صنعت گردشگری این منطقه با تاسی از عوامل "تاریخی" بالقوه و کهن از نتایج محوری بدست آمده در پژوهش حاضر میباشد.
-1مقدمه
با شروع قرن بیست ویک صنعت گردشگری به یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا تبدیل شده و رقابت فشرده ای میان بسیاری از کشورهای جهان برای جذب گردشگران به چشم می خورد. صنعت گردشگری به عنوان صنعت پویا و با ویژگی های منحصر بفرد بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی فعالیت های توسعه یافته، درحال توسعه را به خود اختصاص داده است
می توان از طبیعت وتاریخ به عنوان ارکان اصلی گردشگری در کشورهایی که دارای سابقه تاریخی کهن، جاذبه ها وپتانسیل های خدادای هستند نام برد.بخش بسیار مهمی از گردشگری در دنیا مبتنی بر بهره مند شدن از طبیعت است که امروزه گردشگری طبیعی نام گرفته است. در فعالیت های مربوط به گردشگری طبیعی گردشگر با هدف بهره گیری از زیبایی های طبیعی و جلوه های حیرت انگیز خلقت،رشته کوههای مرتفع و کوهستان ها، کوهپایه ها، جنگل ها، صحراها و دریاچه های عمیق سفر می کند
اگرچه ایران از نظر وجو کانون های فرهنگی و تاریخی در زمره ده کشور اول دنیا محسوب می شود اما باید به خاطر داشت که ویژگی های سرزمینی آن نیز دارای جاذبه های فراوانی است به نحوی که نمی توان از اکوتوریسم وژئوتوریسم آن به سادگی گذشت
شهرستان مشگین شهر از جمله مناطقی است که هم دارای پتانسیل های ناب طبیعی و هم دارای پیشینه کهن تاریخی می باشد لذا این موضوع بیانگر اهمیت نقش گردشگری در رشدو توسعه اقتصادی و اجتماعی این منطقه می باشد.
-2اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه گردشگری یکی از امید بخش ترین فعالیت هایی است که از آن به عنوان گذرگاه توسعه یاد می کنند - خسروی نژاد، . - 1387 در حال حاضر بسیاری از کشورها منافع اقتصادی، اجتماعی خود را از گردشگری دریافت می کنند و درآمدهای گردشگری را برای توسعه زیرساخت های منطقه به کار می برند
در واقع مهمترین هدف توسعه گردشگری داخلی و خارجی، توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی مقصد است
استعداد شهرستان مشگین شهر از لحاظ جاذبه های گردشگری از یک سو و توسعه نیافتگی اقتصادی ومحرومیت نسبی این منطقه ضرورت برنامه ریزی در عرصه گردشگری هر چه بیشتر بیان می کند.
-3اهداف تحقیق
اهداف تحقیق مسئله حاضر را در دو بخش زیر می توان بیان نمود: .1 شناخت و ارزیابی پتانسیل های گردشگری شهرستان مشگین شهر .2 سهم جاذبه های طبیعی و تاریخی به لحاظ برخوردار بودن
-4روش تحقیق
پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، از مطالعات کتابخانه ای بهره گرفته شده و برای تکمیل اسناد به بررسی جاذبه های طبیعی و تاریخی منطقه مورد نظر اقدام شده است. در مرحله آخر، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل شبکه ای - Anp - با استفاده از نرم افزارSuper Decisions بهره گرفته شده است.
-5پیشینه تحقیق
زنگی آبادی - 1385 - در بررسی تحلیل بازار گردشگری داخلی شهر اصفهان با استفاده از روش های آماری و استنباطی با مشخص نمودن مشکلات گردشگران به ارائه راهکارهایی برای رهایی از برخی چالش های باز دارنده نظیر گرانی قیمت ها، ترافیک و کیفیت اطلاع رسانی پرداخت. صدر موسوی و دخیلی - - 1386 در ارزیابی وضعیت تسهیلات گردشگری آذربایجان شرقی - کندوان، قلعه بابک و شرفخانه - از دیدگاه گردشگران، به این نتیجه رسید که مکانهای مورد بررسی در اغلب زمینه ها فاقد امکانات و تسهیلات لازم برای جلب رضایت گردشگران می باشند.
رهنمایی و قدمی - - 1387 در تحقیقی با عنوان بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تاکید بر جامعه میزبان، اظهار داشتند که از بعد جامعه میزبان حوزه کلاردشت در رابطه با نوع گردشگران خود ظرفیت تحمل متفاوتی دارند.
موسی وند و ساسان پور - - 1390 در تحقیقی با عنوان ارزیابی نقش زیرساخت های شهری جهت تعیین قطب گردشگری با استفاده از مدل های TOPSIS و AHP - مطالعه موردی: استان مازندران - ، شهرستانهای استان مازندران رااز لحاظ اهمیت گردشگری آنها با معیارهایی نظیر دفاتر خدمات مسافرتی، واحدهای اقامتی و هتل ها، واحدهای پذیرایی بین راهی، رستوران ها، کارگاه های عمده فروشی و خرده فروشی، فروشگاه های صنایع دستی و پایانه های حمل و نقل به روش تحلیلی و آماری و با تاکید بر نگرش سیستمی، مورد بررسی قرار دادند.
عربشاهی کریزی و آریان فر - 1392 - در مقاله ای با عنوان گردشگری سلامت و قابلیت های گردشگری پزشکی- درمانی در ایران، قابلیت ها و توانمندی های ایران را در چهار قسمت -1 چشمه های آب گرم و آب های معدنی؛ -2 گنبد های نمکی؛ -3 طبیعت گردی - اکوتوریسم - و -4 توریسم پزشکی، مورد تحلیل قرار داده اند.
-6محدوده مورد مطالعه
مشگین شهر یکی از شهرستان های استان اردبیل می باشد که در غرب این استان واقع شده است. این شهرستان در 38 درجهو 23 دقیقهو 34 ثانیه عرض شمالی و 47 درجه و 1 دقیقه و 7 ثانیه طول شرقی با ارتفاع 1830 متر از سطح دریا قرار گرفته است.
شکل:1 نقشه موقعیت
-7شاخص ها و داده های پژوهش
شاخص های مورد بررسی قرارگرفته در این تحقیق، در دو بخش کلی جاذبه های طبیعی و جاذبه های تاریخی طبقه بندی شده اند. شاخص های جاذبه های طبیعی شامل؛ چشمه آبگرم، دره، زیستگاهها وحیات وحش، رود، دریاچه، آبشار وکوه و شاخص های جاذبه های تاریخی شامل؛ قلعه، کاروانسرا، آرامگاه، غار، شهرو روستای تاریخی، آثارو کتیبه ها، مراکز عبادی و موزه می باشد. جدول زیر بیانگر خلاصه و اهم موارد جاذبه های یاد شده می باشد.
