بخشی از مقاله
چکیده
امروزه بسیاری از شرکتها با مسائل زیستمحیطی روبرو هستند و در جستجوی شیوه ای مناسب برای گزارش و افشای اطلاعات برای عموم مردم میباشند. مسألهی آلودگی محیطزیست از مهمترین معضلات جامعه بشری امروز و در ایران به قدری شدت یافته که پایتخت آن به عنوان یکی از آلودهترین شهرهای جهان شناخته شده است . این امر لزوم به کارگیری حسابداری زیستمحیطی را به عنوان تلاشی در جهت حفاظت از محیط زیست توصیه میکند.
با توجه به اهمیت موضوع در این مطالعه به بررسی تحلیل اثر مسئولیت پذیری اجتماعی با دیدگاه محیط زیستی بر فعالیت های درون صنعتی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 7854تا 7861 پرداخته می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد در شرکت های بورس ارواق بهادار تهران، فعالیت های درون صنعتی که با شاخص میزان میانگین بازده تجمعی غیر طبیعی شرکت های همسان اندازه گیری شده است نسبت به دیدگاه محیط زیستی از مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها تاثیرپذیر بوده و به نوعی اطلاعات زیست محیطی برای سهامداران مهم ارزیابی شده و بر تقاضا و در نتیجه فعالیت های درون صنعتی تاثیرگذار می باشد.
کلمات کلیدی: مسئولیت پذیری اجتماعی، دیدگاه محیط زیستی، فعالیت های درون صنعتی، شرکت های بورس اوراق بهادار تهران.
مقدمه
توسعه صنعتی فرآیندی است که پس از انقلاب صنعتی و خصوصا در قرن اخیر سرعت قابل توجهی یافته و اغلب کشورهای دنیا بطور اجتناب ناپذیری با آن مواجه بنده اند . در آغاز این دوره خروج دود تیره از دودکش کارخانه ها نشان اشتغال، رونق اقتصادی و قدرت بود و موجب افتخار دولتها و مردم می گردید. بتدریج با افزایش روند توسعه صنعتی و بدلیل محدود شدن ظرفیت پذیرش آلاینده ها توسط محیط زیست، مفهوم این نماد تغییر کرد بطوریکه امروزه، آلوده نمودن محیط زیست علاوه بر منع قانونی، عمل خوشایند و مطلوبی نبوده و توسط عموم و افکار عمومی نیز مورد اعتراض قرار می گیرد.
صنایع نیز بناچار متناسب با این کاهش توان خودپالایی محیط زیست و اعتراضات مردمی تغییر نمودند. چنانکه در چند دهه پیش، در طراحی و اجرای تکنولوژیها و طرحهای صنعتی، جایگاهی برای کنترل های زیست محیطی در نظر گرفته نمی شد در حالیکه امروز نه تنها صنایع براساس قوانین و مقررات ملزم به رعایت استانداردهای زیست محیطی هستند - و این امر بتدریج باعث شده تا پیش بینیهای زیست محیطی در طراحی تکنولوژی و اجرای طرحهای صنعتی در نظر گرفته شود - ، بلکه بر اثر وجود اهرم هایی از قبیل تخفیفهای مالیاتی و استانداردهای بین المللی زیست محیطی، صاحبان صنایع نیز بطور داوطلبانه اقدام به کنترل آلودگی ها و انجام اصلاحات زیست محیطی می نمایند.
انسان با آلوده کردن محیطی که در آن زندگی می کند خود را با مشکل حادی مواجه کرده است. زمانی تصور می شد که صنعتی شدن جهان نوعی رشد و توسعه است، ولی بسیاری از دانشمندان معتقدند که با صنعتی شدن جوامع طبیعت و محیط زندگی انسان بیش از پیش آلوده می شود و عوارض جانبی آن محیط زیست را آلوده می کند. معضل آلودگی موجودات زنده و محیط اطرافشان را دچار بحران کرده است. انسان به اندازه کافی برای پاکسازی محیط زیست تلاش نمی کند و خودخواهی های او سرانجام به جایی خواهد رسید که دیگر نمی توان صدمات وارده را جبران کرد. بشر زمانی متوجه این مشکل خواهد شده که دیگر دیر شده است.
نگرانی ها در مورد حفاظت از محیط زیست در سراسر جهان برجسته تر شده، نگرش و واکنش سهامداران به مدیریت زیست محیطی شرکت های بزرگ ارائه دهنده یک مکانیسم در مورد ارتباط بین عملکرد مالی شرکت های بزرگ به عملکرد زیست محیطی باشد واکنش های منفی سرمایه گذاران به سوء رفتارهای زیست محیطی شرکت های بزرگ به صورت تجربی نشان داده شده است. این شواهد شامل واکنش هایی از جانب اقتصادهای توسعه یافته، از جمله کشور ایالات متحده آمریکا کنر و کوهن، و کشور ژاپن و و همچنین از جانب کشورهای در حال توسعه همانند کشورهای هند، مکزیک و چین می باشد.
موارد نقض زیست محیطی منجر به تهدید بقای شرکت ها می گردد، در حالی که قطع عملیات ان ها به طور منظم منجر به وارد شدن صدمه های اعتباری، مجازات های قانونی، متحمل شدن هزینه های اضافی، و هزینه های صریح دیگر، و همچنین منجر به وارد شدن معایب خاص دیگری برای مجرمین می گردد. علاوه بر این، مشاهده شده است که اعلان های رسمی از نقض زیست محیطی شرکت های بزرگ، نه تنها نشان دهن ریسک های محیطی در فرایند تولید می باشد، بلکه به معنای تقویت اجرای مقررات زیست محیطی نیز می باشد.
این عوامل می تواند به اشتراک گذاشته شود و توسط رقبا در همان صنعت منتقل گردد. در این راستا، اعلان های نقض زیست محیطی ممکن است عدم تقارن اطلاعاتی ناشی از ریسک های زیست محیطی در صنعت را جبران کند، و باعث ارزیابی مجدد سرمایه گذاران از ریسک سوداوری شرکت گردد و در نتیجه در نهایت منجر به تنظیم سرمایه گذاری سهام در صنعت گردد.
اثرات فرا صنعتی اشاره به این موضوع دارد که چگونه مواد اطلاعاتی در یک شرکت، بر سایر شرکت ها در همان صنعت اثر گذار است ادبیات مربوط به این موضوع نشان دهنده دو نوع اثرات فرا صنعتی می باشد: اثرات سرایت و اثرات رقابتی. اولی نشان دهنده اثرات ثروت است که نمی تواند به توزیع مجدد ثروت منجر شود؛ دومی مربوط به اثرات ثروت است که مرتبط با توزیع مجدد ثروت در میان شرکت ها در بخش های دیگر همان صنعت است به عبارت دیگر، اگر رقبا، واکنش بازاری را در همان جهت رویدادها در سطح شرکت ها تجربه کنند، این پدیده به عنوان اثرات سرایت تعریف می گردد.
از سوی دیگر، اگر رقبای واکنش های متضادی را تجربه کنند، این پدیده تحت عنوان اثر رقابتی نامیده می شود. اگر این رویداد به عللی مربوط گردد که به تنهایی به رویدادهای خاص شرکت ها نسبت داده شده، دارای یک نوع اثر رقابتی می باشد زیرا این رویداد منجر به تغییر پذیری رقابت یک شرکت نسبت به رقبای خود می گردد. اگر این اعلان ها امری رایج برای صنعت باشد، منجر به یک اثر سرایت می گردد، و منجر به تغییر قیمت رقابتی سهام در جهتی مشابه با رویدادها در شرم شرکت گردد.
با توجه به اهمیت موضوع در این مطالعه به بررسی تحلیل اثر مسئولیت پذیری اجتماعی با دیدگاه محیط زیستی بر فعالیت های درون صنعتی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 7854تا 7861 پرداخته می شود.
ادبیات و پیشینه تحقیق،مفهوم حسابداری محیط زیست
محیط زیست به معنای تمام اجسامی است که اطراف ما را احاطه نموده است. اما معنای امروزی این واژه عبارت از پدیدهای پیچیده و در هم تنیده است که شامل محیطهای اجتماعی، زیستشناختی و فیزیکی می شود. محیط زیست به تکههای شبیه برش کیک تقسیم شده که برش زیرین را خاک، برش میانه را زیست کره و برش بالایی را جو کره و آن قسمت از خاک کره که توسط آب و یخ پوشیده شده به نام آب کره یاد میکند. این برشها زنجیره پیچیدهای را با هم مرتبط میسازدکه هرگونه دستکاری غیر معقول چه در ساختار و چه در ترکیب آنها تمام زنجیرهی به هم پیوسته محیط زیست را پاره خواهدکرد که در بعضی موارد قابل ترمیم نیست یا ترمیم آن به دهها سال نیاز دارد.
حسابداری محیط زیست، واژهی گستردهای است که در زمینه های مختلف زیر به کار میرودارزیابی و افشای اطلاعات مالی زیستمحیطی در زمینه گزارشگری و حسابداری مالی.ارزیابی و استفاده از اطلاعات پولی و فیزیکی زیست محیطی در زمینهی حسابداری مدیریت محیط زیست. برآورد اثرات و هزینههای محیط خارجی که اغلب حسابداری بهای کامل خوانده میشود.
حسابداری جریانها و انباشت منابع طبیعی برحسب مقادیر پولی و فیزیکی که حسابداری منابع طبیعی خوانده میشود. جمعآوری و گزارش اطلاعات حسابداری در سطح سازمان به شکل اطلاعات حسابداری منابع طبیعی برای مقاصد حسابداری ملی حسابداری محیطزیست مجموعه فعالیتهایی است که موجب افزایش توان سیستم حسابداری در شناسایی، ثبت وگزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی زیست محیطی میشود و میتواند در شرکتهای بزرگ و کوچک، صنایع مختلف و در مقیاسهای مختلف با روشی سیستماتیک یا بر اساس مبانی مورد نظر به کار گرفته شود. شکل انتخاب حسابداری زیستمحیطی توسط شرکتها، اهداف و دلایل استفاده از آن را منعکس میکند.
این شاخه از حسابداری در اقتصاد خرد و کلان کاربرد دارد. در سطح اقتصاد خرد - واحد تجاری - ، حسابداری محیطزیست میتواند در حسابداری مالی و حسابداری مدیریت مورد استفاده قرار گیرد. حسابداری مالی که، از طریق آن واحد تجاری اطلاعات حسابداری فعالیتهای اقتصادی خود را به استفادهکنندگان برون سازمانی گزارش میکند، الزاماتی را جهت افشای بدهی ها و هزینههای زیست محیطی مقرر کرده است. حسابداری مالی از دید استفادهکنندگان گزارشهای مالی، به جهت تصمیمگیری و ارائه مسئولیتهای عمومی، موضوع را بررسی میکند.
حسابداری زیست محیطی در زمینه حسابداری مدیریت خدماتی را به مدیران واحد تجاری ارائه میکند. مدیریت میتواند در برخی از تصمیمات داخلی خود به شرح زیر، از اطلاعات حاصل، از حسابداری زیستمحیطی استفاده نماید:طراحی محصول و طراحی فرایند تولید_ارزیابی عملکرد و کنترل هزینهها_ سرمایهگذاری در داراییهای ثابت_مدیریت ضایعات اتحادیه جهانی حسابداری محیط زیست، ابزاری مهم برای درک نقشی است که محیط زیست طبیعی در حفظ منابع اقتصاد بازی می کند.
حسابداری محیط زیست که گاهی حسابداری سبز یا حسابداری طبیعی منابع نیز نامیده می شود؛ اشاره به اصلاح سیستم حساب های ملی در استفاده یا تهی شدن منابع طبیعی دارد. حسابداری محیط زیست، داده های انبوه ملی است که محیط زیست را به اقتصاد مرتبط میکند و اثرات بلندمدتی بر سیاست های تصمیم گیری اقتصادی و زیست محیطی دارد.جهامانی حسابداری محیط زیست، شناسایی، اندازه گیری و تخصیص هزینه های محیطی، یکپارچگی هزینه های محیطی با تصمیمات تجاری و انتقال اطلاعات به ذینفعان شرکت می باشد.
چاوهان بوید حسابداری محیط زیست به معنای شناسایی و گزارشگری هزینههای خاص زیست محیطی میباشد. حسابداری محیط زیست فراتر از حسابداری هزینه ها و منافع زیست محیطی می
باشدکه شامل حسابداری هم هی هزینه ها و منافع ناشی از تغییر در محصولات یا فرایندهای شرکت - همچنین شامل تغییر در تاثیرات زیست محیطی - میباشد - چاوهان، بوید؛ نیازی نیست که اطلاعات حسابداری محیط زیست محصول حسابداران باشد بلکه هر نوع اطلاعات با محتوای مالی صریح یا مجازی می باشد که به عنوان نهاد هی تصمیم گیری در شرکت مورد استفاده قرار میگیرد. طراحان محصول، تحلیلگران مالی و مدیران، استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری محیطزیست میباشند.
