بخشی از مقاله
چکیده:
هدف این پژوهش بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر مالکیت نهادی می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، تحلیلی تجربی از نوع همبستگی می باشد.از لحاظ زمان انجام آن طولی و گذشته نگر، از نظر فرایند اجرای پژوهش کمی، از نظر منطق اجرای پژوهش یک پژوهش قیاسی و از نظر نتایج کاربردی است. مسئولیت اجتماعی شرکت ها با توجه به گزارش عملکرد اجتماعی شرکت در گزارش فعالیت هیئت مدیره، اندازه گیری می شود.
جامعه آماری این پژوهش، شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران از سال 1389 تا 1393 هستند که با حذف سیستماتیک در نهایت تعداد 80 شرکت مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت ها بر مالکیت نهادی از روش رگرسیون در نرم افزار ایویوز استفاده شده است. نتیجه رگرسیون تاثیر مثبت مسئولیت اجتماعی شرکت بر مالکیت نهادی را تائید می کند.
مقدمه:
سهامداران نهادی به عنوان بزرگترین مالکان شرکت ها به شمار می روند.برخی از ویژگی های این سهامداران شامل در اختیار داشتن درصد قابل توجهی از مالکیت شرکت ها، توانایی در دست یابی و تجزیه تحلیل اطلاعات، توانایی و پیش بینی روند های آتی بازار، ارتباط با افراد ذی نفوذ و مواردی از این قبیل، آن ها را از سایر سهامداران متمایز نموده است
سرمایهگذاران نهادی شامل سرمایهگذاران نهادی خارجی، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای مزایای بازنشستگی، شرکتهای بیمه، بانکها و غیره هستند
امروزه در بسیاری از شرکتها سرمایه گذاران نهادی به عنوان نقش آفرینان اصلی در بازارهای مالی تبدیل شده اند و باعث توسعه بخش مالی می شوندواز آنجایی که توسعه بخش مالی باعث رشد اقتصادی می شود،سرمایه گذاران نهادی باعث رشد اقتصادی خواهند شد.
با توجه به نقش سرمایه گذار نهادی در توسعه اقتصادی، متاسفانه درصد سهامدار نهادی در ایران نسبت به کشور های توسعه یافته مثل ایالات متحده آمریکا بسیار پائین است، به طوری که درصد سهامدار نهادی درسال 1390 برابر 52/74 می باشد،اما این درصد در ایالات متحده در سال 2008 برابر با 76/4 درصد می باشد
بر همین اساس شناسایی عوامل موثر بر افزایش سهامداران نهادی، عامل مهمی در افزایش مالکیت نهادی و به دنبال آن رشد اقتصادی می باشد. یکی از این عوامل موثر، مسئولیت اجتماعی شرکت است. مسئولیت اجتماعی مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان بایستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه ای که درآن فعالیت می کند، انجام دهد
مسئولیت اجتماعی شرکت یکی از عوملی است که بر مالکیت نهادی تاثیر مستقیم دارد. - وهبا5، . - 2015 نخستین مبنای مفهومی مسؤولیت اجتماعی شرکتها در سال 1950 مطرح شد. خصوصیت اصلی مسؤولیت اجتماعی عبارت است از تمایل یک سازمان در مسؤولیت پذیری و پاسخگویی در باره ی پیامدهای فعالیت ها و تصمیماتش بر جامعه و محیط. مسؤولیت اجتماعی قبل از هر چیز، چارچوب حاکمیت اخلاقی را مطرح می کند که بر اساس آن، سازمان ها به فعالیتهایی اقدام می کنند که شرایط جامعه را بهترکرده و از انجام فعالیت هایی که باعث بدتر شدن وضعیت جامعه می شود، پرهیز می کنند.
به طور کلی، واژه ی مسؤولیت اجتماعی شرکت ها به ظهور یک جنبش اشاره دارد که به دنبال وارد کردن فاکتورهای محیطی و اجتماعی در تصمیمات تجاری شرکت ها، استراتژی تجاری و حسابداری با هدف افزایش عملکرد اجتماعی و محیطی درکنار ابعاد اقتصادی است به گونه ای که برای واحد تجاری، جامعه و محیط مفید و سودمند باشد.
اگر چه اجرای مسئولیت اجتماعی شرکت دارای هزینه های اولیه برای شرکت است، اما در نهایت به دلیل افزایش شهرت شرکت، دید بهتر ذینفعان نسبت به مدیران شرکت و کاهش هزینه ها در بلند مدت، باعث افزایش تقاضا و افزایش سرمایه گذار نهادی می شود.
سرمایه گذاران نهادی با توجه به مالکیت بخش قابل توجهی از سهام شرکت ها از نفوذ قابل ملاحظه ای در شرکت های سرمایه پذیر برخوردار بوده و می توانند رویه های مدیران را تحت تأثیر قرار دهند و با ارائه اطلاعات دقیق از سوی شرکت ها به رعایت اخلاق حرفه ای بپردازند. بدین ترتیب کارکرد درونی افشای مسئولیت اجتماعی و مالکیت نهادی می تواند منجر به بهبود جایگاه شرکت در نهایت افزایش بازده و سود آوری و سرانجام بقای بلند مدت شرکت ها شود. با افشای مسئولیت اجتماعی از طریق گزارش سالانه یا از طریق گزارش پایداری، می توان حمایت سهامداران، بخصوص سرمایه گذاران نهادی را از نظر مادی و غیر مادی - اجتماعی - توسط شرکت ها بدست آورد .بر اساس مبانی تئوریک میتوان ابراز داشت که مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان پاسخگو بودن در برابر نیازهای جامعه و ذینفعانشان در نظر گرفته می شود، که می تواند در جذب سرمایه گذاران نهادی مؤثر باشد. .
درواقع گرایش به سمت مسئولیت اجتماعی، واحد تجاری را ترغیب می کند تا برای بهبود محیط زیست، استفاده از انرژی و مواد کمتر، مدیریت ضایعات و غیره تلاش نموده و علاوه بر این با رعایت مسئولیت اجتماعی، احتمال پرداخت جریمه های سنگین برای آلودگی محیط زیست، وجود دعاوی پر هزینه بر علیه شرکت و وقوع فعالیت های منفی و مخرب اعتبار شرکت کاهش پیدا می کند و این امر باعث کاهش اثرات منفی شرکت بر جامعه و در نتیجه افزایش بازده شرکت و در نهایت منجر به بالا رفتن عملکرد مالی می شود
زمانی که عملکرد مالی یک شرکت بالا باشد، در سرمایه گذاران ایجاد اطمینان بیشتری در مورد افزایش ثروت و بازده دارایی آنها بوجود می آورد و باعث جذب سرمایه گذاران می شود. سرمایه گذاران نهادی هم به علت اینکه سرمایه بیشتری دراختیار دارند و قسمت زیادی از سرمایه آنها، نزد آنها امانت است، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به افزیش بازده دارایی خود دارند و در نتیجه تمایل بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت هایی با اوضاع مالی بهتر دارند
هدف اصلی این تحقیق، بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر مالکیت نهادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1389 تا 1393 است.
پیشینه پژوهش:
دامایانتی8 و همکاران در 2011 تحقیقی با عنوان افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها و مالکیت نهادی انجام دادند. متغیر افشای مسئولیت اجتماعی شامل چهار بعد روابط کارکنان، مشارکت اجتماعی، تولید و محیط زیست می باشد هیچ یک از چهار بعد و افشای مسئولیت اجتماعی اثر قابل توجهی بر مالکیت نهادی نداشتند.
نیروانتو9 و همکاران در 2011 به بررسی ارتباط بین افشای مسئولیت اجتماعی و درصد مالکیت نهادی در صنعت چوب سازی و کاغذ سازی در طول دوره ی 2008 لغایت 2010 پرداختند. نتایج تحقیق بر آن بوده است که بین درصد مالکیت نهادی با افشای مسئولیت اجتماعی و روابط کارکنان رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد .بین درصد مالکیت نهادی و مشارکت جامعه و محیط زیست رابطه معنی داری وجود ندارد و بین درصد مالکیت نهادی با تولید رابطه منفی ومعنی دار وجود دارد.
کاکس10 و همکاران درسال 2004 به بررسی رابطه مالکیت نهادی و عملکرد اجتماعی شرکت ها پرداختند. نتایج نشان می دهد که سرمایه گذاران نهادی ترجیح می دهند در شرکت هایی سرمایه گذاری کنند که دارای عملکرد اجتماعی بهتری باشند.زیرا در دنیایی که به سرعت به سمت جهانی شدن حرکت میکند، حداکثر کردن ارزش سهام به تنهایی نمی تواند ارزش و اعتبار سرمایه گذار را در دنیای رقابت حفظ کند.
پورعلی و حجامی در سال 1393، در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین افشای مسئولیت اجتماعی و مالکیت نهادی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به وجود رابطه منفی دست پیدا کردند.
