بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از عوامل تاثیر گذار برمیزان ریسک پذیری و دستیابی به بازده بالاتر،توجه به تاثیر رفتار بر نحوه و زمان سرمایه گذاری می باشد. هدف از این تحقیق،یافتن رابطه بین اثر تقویمی - فروردین - با اندازه شرکت در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران و یافتن جواب این پرسش است که،آیا در فروردین ،در بورس اوراق بهادار تهران،شرکت های کوچکتر رشد سریعتری را نسبت به شرکتهای مشابه بزرگتر دارند؟قلمرو زمانی تحقیق از سال ٌٌََتا ًٌَُ میباشدکه"شرکتهای انتخابی،برحسب اندازه - در این تحقیق،برابراست با، لگاریتم ارزش بازار سال قبل - از کوچک به بزرگ مرتب شده اند.تحقیق حاضر از حیث هدف،کاربردی واز حیث روش توصیفی-همبستگی قلمدادمیشود ، همچنین،برای آزمون فرضیه ها،از روش فاما و مک بث و از نرم افزار استات استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که رابطه معناداری بین فروردین و اندازه شرکت وجود ندارد و در تمام ماههای سال با افزایش اندازه شرکت صرف بازده افزایش می یابد.
لغات کلیدی: اثر اندازه در سال نو،مالی رفتاری.سازمان بورس و وراق بهادار،پرتفولیو-سبد سرمایه گذاری،بازده
مقدمه
سرمایه گذاری فرایندی است که دارای مراحل مختلف و پیچیدگی بسیار است، که یکی از مراحل حساس آن اتخاذ تصمیم کیفی است.اگر تصمیم گیری سرمایه گذاران از لحاظ کیفی در سطح بالایی باشد،آنگاه فرآیند سرمایهگذاری کارا و سودآور خواهد بود. سرمایه گذاری در معنای اقتصادی آن عبارت است از مخارجی که صرف افزایش یا حذف ذخیره سرمایه می گردد.اما مفهوم فراگیر آن در بازار اوراق بهادار به صورت زیر آمده است:"سرمایه گذاری تصمیمی است که براساس آن سرمایه گذار مصرف کنونی خود را در ازای بدست آوردن مصرف بیشتر در آینده به تاخیر می اندازد." » - پرورتال جامع اطلاع رسانی بانک و اقتصاد کشور، …ٌَََ - حوزه های مختلف سرمایه گذاری شامل ، حوزه دانش مالی کلاسیک و حوزه دانش مالی رفتاری می باشند.دانش مالی کلاسیک که از قدمت بیشتر و مبنای تئوریک استوارتری برخوردار است ، که ریشه وپیشنیازمدلهای این حوزه فرض عقلایی بودن سرمایه گذاران می باشد.
یکی از مفروضات اقتصادی نئوکلاسیک حوزه مالی رفتاری می باشد.که مالی رفتاری مطالعه چگونگی تفسیر افراد از اطلاعات برای اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری آگاهانه می باشد.به عبارت دیگر مالی رفتاری را میتوان پارادایمی دانست که با توجه به آن،بازارهای مالی با استفاده از مدل هایی مورد مطالعه قرار می گیرند که دو فرض اصلی و محدود کننده پارادایم سنتی-پیشینه سازی مطلوبیت مورد انتظار و عقلانیت کامل،را کنار می گذارد.مالی رفتاری دو پایه اصلی دارد،یکی محدودیت در آربیتراژ است که عنوان می کند،سرمایه گذاران عقلایی به راحتی نمی توانند از فرصت های آربیتراژ استفاده کنند،زیرا این کار مستلزم پذیرفتن برخی ریسک ها است.دوم روانشناسی است که با استفاده از آن رفتار و قضاوت سرمایه گذاران و هم چنین خطاهایی که اشخاص در هنگام قضاوت مرتکب می شوند،بررسی می شود. - راعی و فلاح پور،ٌَََ - دانش مالی رفتاری توسط محققین این دانش به ٍ دسته تقسیم گردیده است.
- مالی رفتاری خرد که تمایلات یا سوگیری های سرمایه گذاران را در سطح فردی ببرسی می کند.به گونه ای که آنها را از بازیگران عقلایی مفروض در تئوری اقتصاد کلاسیک متمایز می سازد.
- مالی رفتاری کلان که خلاف قائده های فرضیه بازار کارا،که مدل های رفتاری قادر به توضیح آن است،شناسایی و توصیف می کند. - بدری وصادقی،ٌََُ -
در مورد الگوها یا بی قائدگی های فصلی در بازارهای مالی از جمله بازار سهام و اوراق قرضه شواهد و مدارک زیادی از نیم قرن گذشته تاکنون در دست است.در میان محافل علمی و تجربی بحث های زیادی پیرامون این الگوها و شناسایی،تایید و یا رد آنها در گرفته است.مطابق فرضیه بازار کارا،قیمت سهام در یک بازار کارا همواره بصورت تصادفی تغییر می یابدکه دلیل آن نیز پاسخ قیمت سهام به اطلاعاتی است که به گونه ای تصادفی تغییر می یابد.که دلیل آن نیز پاسخ قیمت سهام به اطلاعاتی است که به گونه ای تصادفی در طول زمان منتشر و عرضه می شود.حال اگر خود زمان عامل تغییر دهنده قیمت سهام باشد،بگونه ای که در طول دوره خاص،علاوه بر اطلاعات عرضه شده - به صورت تصادفی - زمان نیز بر تغییر قیمت سهام موثرباشد و ماهیت تصادفی بودن رفتار بازار را تغییر دهد،اینگونه الگوها به فرضیه بازار کارا خدشه وارد کرده و نوعی بی قائدگی از آن شکل می گیرد.
به اینگونه اثرات،اثرات تقویمی یا بی قائدگی های تقویمی گفته می شود. - کوهلی و کوهرز،ًًٍٍ - اثر ماه های خاص سال ،اثر پایان سال - اثرژانویه،اثر دسامبر - اثر ماه های سال یا به تعبیر دیگر اثرات آخر سال مورد توجه بیشتر محققان قرار گرفته است و اصلی ترین حوزه بررسی در مطالعات کاربردی بی قائدگی های بازار را به خود اختصاص داده است.طی سال های گذشته مطالعات زیادی بیانگرآن بوده اندکه بازدهی سهام،بخصوص سهام شرکت های کوچک در نخستین ماه سال میلادی نسبت به سایر ماه ها بطور معناداری بیشتر است. بنابراین این پدیده که در بسیاری از بازارهای مالی دنیا مورد بررسی قرار گرفته است،به اثر ژانویه معروف است.همچنین آنچه در آخرین ماه سال دربازارهای مالی بسیاری از کشورها دیده شده و مورد بررسی قرار گرفته،وجود پدیده در جهت عکس اثر ژانویه است که به اثر دسامبر مشهور می باشد.
این اثر نیز بیان می دارد میانگین بازدهی سهام در آخرین ماه سال نسبت به سایر ماه ها کمتر است - راعی وشیرزادی،ٌََُ - در این تحقیق ما به دنبال یافتن رابطه اثرتقویمی با اندازه شرکت در سال نو می باشیم.مطالعات - راجان و همکاران، - 1995 حاکی از وجود احتمال ور شکستگی کمتر در شرکت های بزرگتر می باشد. . بنابراین بین اندازه شرکت و میزان اخذ بدهی رابطه مستقیمی وجود دارد . اما بر خلاف عادت همیشگی در ایام خاصی مثل سال نو انتظار بازده بالاتری را برای شرکت های کوچکتر نسبت به شرکت های مشابه بزرگتر داریم.که یکی از دلایلی که شرکتهای دارای ارزش بازار کوچکتر، بازده بیشتری بدست می آورند، این است که آنها نرخ تنزیل بالاتری را نسبت به شرکت های بزرگتر دارند. به عبارتی آنها پرریسک تر هستند و به خاطر ریسک پذیری بالا نسبت به شرکت های بزرگ دارای بازده بیشتری هستند و سود بیشتری پرداخت می کند .
و سوالی که در اینجا مطرح می شود :تاثیر اندازه شرکت بر بازده با توجه به اثرتقویمی از دیدگاه مالی-رفتاری می باشد.به همین دلیل در این تحقیق به بررسی رابطه بازده با اندازه شرکت های بورس و ارتباط آن با اثرتقویمی از دیدگاه مالی-رفتاری پرداخته شده تا مشخص شود که شرکت های بزرگ برای سرمایه گذاری مناسب ترند یا شرکت های کوچک؟و از آن جا که در این تحقیق ارزش بازار سهام شرکت به عنوان اندازه شرکت - متغیر مستقل - در نظر گرفته شده است. یکی از عوامل موثر بر میزان ریسک اندازه شرکت می باشد ازآنجا که در هر سرمایه گذاری , سرمایه گذار به دنبال افزایش بازده و کاهش ریسک می باشد یافتن رابطه بین اندازه شرکت و اثرتقویمی برای یافتن زمان مناسب برای سرمایه گذاری حائز اهمیت است.از طرفی تحقیقات انجام شده در ایران در حوزه مالی-رفتاری ازجمله در حوزه شناسایی و تاثیر موارد استثنا ایران که محدود بوده است می باشد.
لذا تحقیق در این خصوص باعث افزایش غنای کمی و کیفی سرمایه گذاری در ایران می گردد.در این تحقیق ما به دنبال آشنایی هرچه بیشتر با بی نظمی های تقویمی موجود در بازار ایران، به عنوان یکی از موارد استثنا فرضیه بازار کارا، و همچنین اندازه گیری میزان تاثیر اندازه شرکت با توجه به اثر تقویمی در جامعه مورد بررسی میباشیم که هدف اصلی این تحقیق ، به بررسی رابطه بازده با اندازه شرکت های بورس و ارتباط آن با اثرتقویمی از دیدگاه مالی رفتاری می پردازد تا مشخص گردد که در فروردین ماه، شرکت های بزرگ برایسرمایه گذاری مناسب ترند یا شرکت های کوچک .به عبارت دیگر، این تحقیق به دنبال این است که بداند خرید سهام در فروردین ماه، در شرکت هایی که ارزش بازار بیشتری دارند،بازده بیشتری را عاید سرمایه گذار خواهد کرد یا خرید سهام شرکت هایی که ارزش بازار پایین تری دارند؟
مبانی نظری و پیشینه پژوهش:
مطالعات زیادی در زمینه بررسی شواهدی بر مغایرت های بازار از تئوری بازار کارا صورت پذیرفته است.بیشتر این مطالعات،بی قائدگی ها را بدین صورت توصیف می نمایند:استثنا ها یا بی قائدگی ها،رویداد و وقایعی هستند که نمی توان با تئوری غالب آنرا توضیح داد.در علوم طبیعی می توان تعداد زیادی از این بی قائدگی ها را نام برد.مثلا تمامی فلزات جامد هستند،اما جیوه فلزی است که جامد نیست و مغایر نظر غالب است. در مورد بازار سهام ،بی قائدگی ها در مواجه با تئوری بازار کارا قرار می گیرند،به طوری که در صورت وجود الگوهای از پیش تعیین شده شرایط را جهت استراتژی معامله سهام با بازده اضافی فراهم می آورد. - راعی و شیرزادی،ٌََْ -
