بخشی از مقاله
چکیده
معماری سنتی ایران با خاک پیوند خورده است و ساختمان های خاکی محدوده وسیعی از شهرهای ایران را در سال های نه چندان دور به خود اختصاص می دادند؛ در این مقاله، انواع روشهای سنتی استفاده از خاک در معماری ایران معرفی میگردد . به این منظور از مطالعات میدانی و کتابخانهای استفاده شده است. استفاده از خاک در جای جای ایران با اقلیم های متفاوت و در ساختمان هایی با کاربری های بسیار متفاوت مشهود است.
به منظور استفاده از خاک در اقلیم های مختلف، از روش های متفاوتی در هر اقلیم استفاده میگردید. تنوع ساختمان های خاکی در ایران، حوزه وسیعی از انواع روش های ساخت با خاک که در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار گرفته اند را در بر می گیرد.
امروزه استفاده از خاک و روش های سنتی کاربرد آن در معماری ایران، امری مهجور و عقب افتاده تلقی می گردد، در حالی که نمونه های معاصر موفق در نقاط مختلف دنیا، بی پایه بودن این ادعا را اثبات میکنند. در سال های اخیر تلاش های فراوانی در اقصی نقاط جهان برای معرفی روش های جدید ساخت با خاک صورت گرفته است که اصلاحات صورت گرفته در روشهای سنتی نیز در این مقاله عنوان میشوند. مقاله حاضر تلاشی است در جهت معرفی روش های سنتی معماری خاک، کاستی ها و مزیت های آن، روش های نوین ساخت با خاک و در نهایت راه حل هایی که برای رفع نواقص گذشته در نظر گرفته شده است.
-1 مقدمه
ساختمان های خاکی معمولاً به عنوان ساختمان های از مد افتاده و فرسوده شناخته می شوند. با کمک گرفتن از اساتید مجرب در این زمینه و طراحی ها وتصاویر، در این مقاله، روشهای کار با استفاده از یکی از سازگارترین و با کیفیتترین مصالحی که انسان برای فن آوری های ساختمانی می تواند مورد استفاده قرار دهد معرفی میشوند.
گل مصالحی طبیعی است که پس از استخراج خاک از زمین می تواند مشابه سایر مصالح، مورد استفاده قرار گیرد. شخصی که شروع کار با شیشه می کند، احتمالاً نتواند در ابتدا یک آسمانخراش بسازد . پس از سالها آزمایشهای مختلف، طراحان و مهندسان موفق شدند تا از آن به عنوان پوستهای برای آسمانخراشها استفاده کنند. اگر در رابطه با مصالحی مزیتهایی وجود دارد، مسلماً معایب و محدودیتهایی نیز وجود دارد که با استفاده از مطالعات، آزمایشها و استفاده از آن به روش مختلف میتوان آنها را برطرفنمود.
تنها به این دلیل که گل در ساختمان های سنتی مورد استفاده قرار گرفته، نمی توان استفاده از آن را در ساختمانهای معاصر نادیده گرفت. گلی که برای بازی مورد استفاده قرار میگرفت، تبدیل به مصالحی شد که از آن کلبه ساخته میشد و امروزه ساختمانهای اداری، خانههای ویلایی و چند طبقه نیز با آن ساخته میشوند. گل دیگر مصالحی نیست که از آن تنها برای ساخت خانههای روستایی استفاده شود. در حالی که مشابه سایر مصالح، ساختمانهای خاکی تحت تاثیر فرسایش، افت و عیوب فیزیکی قرار میگیرند، با استفاده از راهحلهای تصویر .1 محدوده های ساختمان سازی با خاک در پیشگیرانه می توان از خود این مصالح استفاده نمود به جای آن که متوسل به صرف هزینه های زیاد و واردات مصالح شویم.
-2انواع روش های سنتی استفاده از خاک
1-2 استفاده از خاک به عنوان پوشش - پوشانه های خاکی -
استفاده از خاک برای پوشش سقف در نقاط مختلف جهان سابقه ای تاریخی دارد. در مناطق خشک، چه مناطق بسیار گرم و چه مناطق بسیار سرد، این کار به دلیل بار حرارتی زیاد خاک، موجب تنظیم هوای داخل می شود.
معمولاً به خاکی که برای پوشش سقف مورد استفاده قرار می گیرد علف یا کاه اضافه می کنند تا علاوه بر این که چسبندگی خاک افزایش یابد، ظرفیت گرمایی خاک نیز افزایش یابد و دمای داخل یکنواخت تر باشد.
در کشورهای شمال اروپا همچنین در هیمالیا، برای جلوگیری از نفوذ آب از درختان توس استفاده می کنند، پوستی که از کنده شدن درختان به دست می آید بسیار نازک است و به صورت چند لایه برای ضد آب کردن استفاده می شود
امروزه برای ضد آب کردن این سازه ها از ورق های پی وی سی و یا قیر طبیعی استفاده می شود. بام سبز امروزه روش بهبودیافتهی تکنیک خاک پوشیده شده با گیاهان است. بام های سبز که با نام های پوشش های گیاهی سقف و یا اکو بام نیز شناخته می شوند اجزاء سازه ای چندعملکردی هستند که با فیلترینگ، جذب و نگهداری آب باران به بهبود تاثیرات توسعه شهر ها بر کیفیت آب کمک می کنند.
2-2 خاک کوبیده شده سنتی
خاک کوبیده شده همانند سایر تکنیک های معماری خاک، سابقه ای بسیار طولانی دارد. خاک کوبیده شده تکنیکی بسیار قدیمی درساختمان سازی است. این روش نسبتاً مشابه روش های استفاده از خشت خام و چینه می باشد که در آن خاک از ذرات بسیار ریز ماسه و رس تشکیل شده است. تفاوت این روش با روش های دیگر در این است که در آن مصالح با فشار یا به وسیلهی ضربات متوالی به شکل صفحات عمودی صاف در آورده می شوند
