بخشی از مقاله
چکیده
ضرورت تحقق حماسههي اقتصادي در کشور، وجود نهادهایی است که بتوانند روند انجام مبادلات در اقتصاد را تسریع و تسهیل نمایندههیکی از نهادهاي مذکور، نهادهاي پولی و به صورت خاص نهاد بانک استههروند رو به رشد و فزایندهي شکلهگیري موسسات مالی و بانکههاي خصوصیهدر کشورهو بدهی هاي معوقه ي بانکی ضرورت تأمین منابع اولیه نهادهاي مانند سپردههاي بانکی را دو چندان میهنمایدهه هه اگر روند مذکور بدون توجه به ظرفیت جذب سپردهپذیري نظام بانکیهباشدهو به هعواملهخروج ناگهانی سپرده از بانکهها ناشی از تکانه هاي با منشاء خارجی زمانند نوسانات ارزي، تحریمههاي هخارجیط هو داخلی هزبازارهاي سرمایه و رقابته پذیري بانکههاط هتوجه هنشود، احتمال بروز پدیدهي فرار بانکی و ورشکستگی بانکیهافزایش می یابدههاین پدیده میهتواند منجر به اثرات جبرانهناپذیر کوتاهمدت و بلندمدت براي نظام بانکی و اقتصاد شودههبنابراین ضرورت شناسایی عواملهایجاد وهتقویت کنندهي بروز این پدیده در نظام بانکداريهفعلی ایران و راهکارهاي ارائه شده در نظام بانکداريهاسلامی در جهت گسترش بانکداري خصوصی ضروري است.
در این مقاله با معرفی پدیدهي فرار بانکی و تجارب نظامهبانکداري متعارف،هبه تحلیل دلایل احتمالی تقویت کننده بروز و بازدارندهي آن درنظام بانکداري اسلامیهبا یک الگوي رگرسیونی پرداخته استههنتایج بر اساس برآورد با روش اثرات ثابت و داده هاي سال هاي کسهتا 1شهاز بیست بانک کشور نشان می دهد که نسبت سرمایه به داراییهها و نسبت درآمد بانک به داراییهها اثر منفی بر وقوع پدیدهي فرار بانکی داشتهههو عواملی هستند که از طریق آنهها میهتوان این پدیده را کنترل کردههضریب متغیر نسبت ذخایر نقدي به کل داراییهها از نظر آماري معنادار نیست که گویاي آن است سیستم بانکی را بایدهاز طریق افزایش در موجودي داراییهها، داراییهايه نقدي و مخصوصاً سطح سرمایههي اولیه بانک در مقابل فرار بانکی محافظت کرده.
واژگانهکلیديگ فرار بانکی، بانکداري خصوصی اسلامی، حماسهي اقتصادي، اثر ثابت.
مقدمه
واژه حماسه از ریشه »حمس«، به معناي »شدت و صلابت« هاست، و گاه به معناي »شجاعت و حمیت«ه هاستعمال میهشودزطریحی،لچک1، صگککطهههکلمه »حماسه«هدر مواردي مانند شعر حماسی،qسخن حماسی،هسرگذشت و تاریخ حماسیهوهشخصیت حماسی استعمال می شودهکه در بردارنده ي مفاهیمی چونهغیرت، شجاعت، مردانگی، ایستادگی و مقاومت،هحس دفاع از حقوق و حس عدالت خواهیهاست زمطهري، سکک1، صصک11بل11طههبنابر این حماسه ي اقتصادي، حماسه اي خواهد بود که در آن تمام بخش هاي اقتصادي از جمله بنگاه هاي اقتصادي و دولت با غیرت، شجاعت، مردانگی، ایستادگی و مقاومتهوهعدالت خواهیهبه دفاع از حقوق خود در عرصه هاي اقتصادي بپردازنده مسلما واژه ي حماسه در شرایطی معنا پیدا می کند که موقعیت زمانی و مکانی خاصی حاکم باشدههزیرا انجام امور اقتصادي در شرایط عادي، حماسه ي خلق نمی کندههبنابر این براي حماسه ي اقتصادي اولا باید اهداف خاصی مورد نظر باشد، ثانیا موقعیت خاصی در اقتصاد یک کشور حاکم باشدهکه دسترسی سریع تر به آن اهداف را ضروري می نمایده از آنجا که سیاست هاي اصل چچهقانون اساسی به عنوان اولویت اساسی نظام جمهوري اسلامی ایران مورد تاکید مقام معظم رهبري بوده است و از آنجا که بعد از انقلاب اسلامی، ایران با تحریم هاي متعدد بین المللی روبرو بوده و ضرورت نگاه علمی و راهبردي به تقویت ساختارهاي اقتصادي با هدف تحقق اهداف سیاست هاي اصل چچهقانون اساسی در شرایط موجود ضروري است، تسریع در این هدف با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادي جمهوري اسلامی ایران، نیازمند تقویت ویژگی هاي خاص مانند غیرت، شجاعت، مردانگی، ایستادگی ،همقاومتهوهعدالت خواهیهاست که در واژه ي حماسه ي اقتصادي مستتر است.
ضرورت تحقق حماسههي اقتصادي در کشور، وجود نهادهایی است که بتوانند روند انجام مبادلات در اقتصاد را تسریع و تسهیل نمایندههیکی از نهادهایی که می تواند در جهت تسریع و تسهیل سیاست هاي اصل چچهقانون اساسی موثر واقع شود، نهادهاي پولی و به صورت خاص نهاد بانک استههروند شکل گیري بانک هاي خصوصی در اقتصاد ایران رسما از سال هسک1هبا شکل گیري بانک اقتصاد نوین آغاز شد و روند رو به رشد و فزایندهي شکلهگیري موسسات مالی و بانکههاي خصوصی در کشور همچنان ادامه داردههمضاف بر آنکه بانک و موسسات مالی دولتی نیز گام هاي جدي براي خصوصی سازي برداشته اندهههمچنین روند بدهی هاي معوقه ي سیستم بانکی روند فزاینده اي بوده استهههبر این اساس با توجه به اهداف چشم انداز نظام جمهوري اسلامی ایران ، ضرورت استحکام نظام پولی و ارزي کشور در چارچوب استراتژي گسترش مبادلات تجاري و تعاملات جهانی از یکسو، مقاوم سازي اقتصاد از حیث مقابله با آثار تکانه هاي با منشاخارجی مانند نوسان دلار، تحریم هاي بین المللی از سوي دیگر، ضرورت تقویت نظام بانکی کشور را دو چندان می کندههبنابر این از آنجا که مهمترین نهاده براي بانک ها، سپرده ها می باشند، آیا روند رو به رشد خصوصی سازي درنظام بانکداري باعث کاهش ناگهانی در سپرده سایر بانک ها و منجر به پدیدههي فرار بانکی و ورشکستگی نمی گردد؟ آیا گسترش نظام بانکداري خصوصی،هخصوصا در شرایط خاص مانند تکانه هاي با منشا خارجی مانند نوسانات ارز و تحریم هاي بین المللی، می تواند حاشیه ي امنی براي بانک هاي جدید التاسیس و گسترش نظام بانکداري خصوصی باشد؟ این مقاله جهت پاسخ به سوالات مذکور بر اساس بخش هاي زیر تنظیم شده است.
بخش اول،هحماسه ي اقتصادي درهنظام بانکداريهتبیین می گرددههدر بخش دوم،هتبیین مفهوم فرار بانکیهو بیانهمطالعات و تجارب داخلی و خارجی، بیان می شودههدر بخش سوم،هالگویی جهت برآوردهفرار بانکی بیان و در بخش چهارم،هالگوي مربوطههتجزیه و تحلیلهمی گرددههدر بخش پنجم جمع بندي و پیشنهادات ارائه می شود.
-1حماسه ي اقتصادي در نظام بانکداري
با توجه به معناي حماسهqکه در بردارنده ي مفاهیمی چونهغیرت، شجاعت، مردانگی، ایستادگی و مقاومت،هحس دفاع از حقوق و حس عدالت خواهیهاسته، حماسه ي اقتصادي، را می توان راهبردي دانست کهههتمام بخش هاي اقتصادي از جمله بنگاه هاي اقتصادي و دولت با غیرت، شجاعت، مردانگی، ایستادگی و مقاومت و عدالت خواهی به دفاع از حقوق خود در عرصه هاي اقتصادي بتوانند سرعت رشد اقتصادي را در شرایط وجود تکانه هاي باهمنشاء خارجی تقویت کنند.
بنابراین دستاور مهم حماسه ي اقتصادي تحقق رشد سریع اقتصادي در راستاي اهداف نظام جمهوري اسلامی استههیکی از اهداف اصلی، تحقق سیاست هاي اصل چچهاست که تاکید بر خصوصی سازي اقتصاد داردههدر این راستاه نهاد پولی به عنوان نهاد واسطه اي نقش مهمی در فرایند خصوصی سازي بخش هاي دولتی خواهد داشت و همچنین می تواند با گسترش بخش خصوصی در عرصه بانکداري با حفظ ضوابط و مقررات بانکداري اسلامی، زمینه هاي لازم جهت تسریع و تسهیل سیاست هاي اصل چچه را به عنوان حماسه اقتصادي در نظام بانکداري ایفا نمایدههاما نکته ي مهم در این است هدر هنظام بانکی کشور، بدهی هاي معوقه نیز رو به افزایش است و این مساله خود می تواند تهدیدي براي بانکداري خصوصی، نظام بانکی کشور و حتی دست یاي به اهداف کلان اقتصادي مانند کاهش تورم و ثبات اقتصادي باشد.
جدول شماره یک میزان و روند بدهی هاي معوقه را در کشور طی یک دوره ي پنج ساله از سال هاي کسک1ه تا هشک1، نشان می دهدهههمانطور که مشاهده می گردد، متوسط روند رشد بدهی هاي معوقه در سال هاي مذکور، چخهدرصد بوده استههضمن آنکه با توجه به سهم بانک هایی که تا کنون هدر رتبه ي بانک هاي غیر دولتیهبه حساب می آیند،زنوین، انصار، پارسیان، پاسارگاد،تات، تجارت، رفاه کارگران، سامان، سرمایه، سینا، شهر، مهر اقتصاد،کارآفرین و گردشگريطههسهم بدهی هاي معوقه ي آنها نیز در حال افزایش بوده است ههبه گونه اي که بر اساس اطلاعات جدول خ، از سهم شخهدرصد در سال کسهبه ، کچهدرصد در سال هشهرسیده استههبنابر این بانک هاي غیر دولتی هم با خطر افزایش بدهی هاي معوقه روبرو بوده اندههبر اساس اطلاعات جدول خه، متوسط رشد بدهی هاي معوقه ي خصوصی درسالیان مذکور، چکهدرصد بوده است که این روند از روند رشد بدهی هاي معوقه ي کل کشور بیشتر اسهه جدول1گهمیزان و روند تغییرات بدهی هاي معوقه ي بانک هاي کشور1زهارقام به میلیارد ریال.
