بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش باهدف تحلیل تأثیر بکارگیری فناوریاطلاعات بر ارتقاء عملکرد سازمان از طریق ارتقاء نوآوری انجام پذیرفته است.در این پژوهش جهت گردآوری دادهها برای بررسی فرضیههای پژوهش از پرسشنامه استفاده شد.این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت پژوهش دارای روش توصیفی-پیمایشی و همبستگی نیز میباشد.
جامعه آماری این پژوهش کارکنان بخش میانی صنایع فولاد در ذوب اصفهان،فولاد هرمزگان، فولاد شهرکرد و فولاد فرخشهر میباشند. تعداد پرسشنامه مورد بررسی 162 نفر میباشد.روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی مورد تأیید و همچنین پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضرایب آلفای کرونباخ موردمحاسبه و تأیید شد.دادههای حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار PLS حول فرضیههای پژوهش در قالب یک مدل آزمون شدند.
ضرایبT محاسبه شده برای سه مسیر بکارگیری فناوریاطلاعات بر نوآوری و بکارگیری فناوریاطلاعات بر عملکرد سازمان همچنین نوآوری بر عملکرد سازمان بیشتر از 1,96 بدست آمد و این امر بیانگر تأثیر مستقیم و مثبت بکارگیری فناوریاطلاعات بر عملکرد سازمان و همچنین تأثیر غیرمستقیم بکارگیری فناوریاطلاعات بر عملکرد سازمان از طریق متغیر مداخلهگر نوآوری میباشد. اما میزان ضریبT برای تأثیر تعدیلگری انعطافپذیری زیرساختهای فناوریاطلاعات بر رابطه بکارگیری فناوریاطلاعات بر عملکرد سازمان مورد تأیید قرار نمیگیرد. در پایان مدل ساختاری نهایی پژوهش با ضرایب استاندارد شده ارائه شد.
-1مقدمه
افزایش چالشهای محیطی بهصورت اجتنابناپذیری روشهای انجام کار ما را تغییر داده، چالشهایی نظیر تغییر سریع، ظهور اینترنت، تنوع نیروی کار، جهانی شدن، تکامل یافتن و متحول شدن نقشهای کاری و خانوادگی، فقدان و کمبود مهارتها، و ظهور بخش خدمات تنها بر ساختار سازمانی اثر نداشتهاست بلکه ماهیت و نقش عاملیت کسب و کار را نیز تغییر داده است.
بهعلاوه در دهه اخیر، سرعت و گستره چالشهای محیطی شدیداً رقابت را تحت تأثیر قرار داده و سازمانها را بدین سمت سوق میدهد که ابزارها، فناوریها و دانش، مهارت و تواناییهای مورد نیاز خودشان را به منظور حداکثرسازی توان رقابتی خود بهصورت استراتژیک همتراز و همراستا کنند. سازمانها ناچارند برای همسو شدن با این تغییرات از فناوریاطلاعات بهعنوان یک ابزار استفاده نمایند. تا با استفاده از مزایای آن، بازدهی نیروی کار و عملکرد سازمان را ارتقاء دهند.
-2-1بیان موضوع پژوهش
قرن حاضر در واقع دنیای استیلای فناوری نوین اطلاعات و دنیای شتابندگی تاریخ بهلحاظ تغییرات شتابآمیز علمی،اقتصادی،فرهنگی و سیاسی خواهد بود. از آنجایی که منابع انسانی مناسب با ارزشترین عامل تولید و مهمترین سرمایه و منبع اصلی مزیت رقابتی و ایجاد کننده قابلیتهای اساسی سازمان بشمار میآیند.
یکی از مؤثرترین راههای دستیابی به مزیت رقابتی در شرایط فعلی کارآمدتر کردن سازمانهاست که این امر نیز مستلزم بالا بردن سطح عملکرد نیرویانسانی است، سازمانهای امروزی برای جهانی شدن و ماندن دراین سطح نیازمند افزایش بهرهوری از عملکرد نیرویانسانی هستند، بکارگیری مناسب طرحهای فناوری اطلاعات موجب ارتقاءشغلی کارکنان،افزایش رضایت ارباب رجوع، بالا بردن سطح دانش و آموزش عمومی بدون توجه به محدودیتهای جغرافیایی،کاهش هزینه انجام فرآیند و کسب بهرهوری بیشتر از امکانات خواهد شد.
در دو دهه گذشته در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به فناوری اطلاعات بهعنوان لبه پیشرو فناوری جدید در سه پارامتر سرعت،دقت و هزینه فعالیت نگاه میشود. بهطور کلی فناوری اطلاعات سه نوع تغییر در سازمان ایجاد میکند:
-1جایگزینی - خودکار کردن -
-2پشتیبانی - امکان کمک به فرایندها -
-3نوآوری - خلق روشهای جدید - فناوریاطلاعات عنصر اصلی در طرحریزی دوباره است و بعنوان توانمندساز اصلی در کار مدیریت نوآوری دارای اهمیت فراوانی است.
برای موفقیت فناوریاطلاعات باید نوآوری نیز بعنوان شریک آن بکاربرده شود و تا جاییکه امکان دارد هدایتگر نوآوری باشد.
نتیجه نوآوری ایجاد روشهای کارآمد،اصلاح و بهبود روشهای کهنه،اصلاح ساختارهای ناکارآمد ،افزایش بهرهوری سازمانی ، افزایش درآمد و افزایش تعلق سازمانی کارکنان خواهد بود، که این عوامل مرگ سازمانها را به تعویق میاندازد.سازمانهای امروزی برای حفظ فاصله خود با رقبا ناچارند در مقاطع زمانی مختلف محصولات یا خدمات جدید به بازار عرضه کنند لازمهی این امر نیز استفاده از ایدههای خلاق و نوآورنه میباشد. پس با این مفهوم نوآوری مستلزم علاقه نیست بلکه ضرورت و لازمهای است برای حفظ پویایی و توان سازمان در برخورد با مخاطرات محیطی. نوآوری به خلاقیت خلاصه نمیشود بلکه یک قابلیت مدیریتی است.
طبق مدل فرآیند نوآوری فرآیند نوآوری شامل مراحل مختلفی است از تولید ایده تا تجاریسازی و پیادهسازی آن که تمامی این مراحل را باید با استفاده از ابزارهای اندازهگیری و فناوریاطلاعات مدیریت کرد تا بتوان به نوآوری پایدار دست یافت.
پس تأثیرات بهکارگیری فناوریاطلاعات اگرچه در کوتاهمدت تا حدودی مشخص است ولی نیازمند ایجاد زیرساختهای مناسب برای بهرهگیری در بلندمدت است.
در چهارچوب مفهومی این پژوهش تأثیر انعطافپذیری زیرساختهای فناوریاطلاعات را نیز بهعنوان یک متغیر تعدیلگر مورد تحلیل قرار میدهیم. اما رشد سریع فناوریاطلاعات و همچنین افزایش حجم کاری سازمانها وافزایش تولیدات سازمانی و همچنین مطرح شدن بحث رقابت در بخش تولید و صنعت،بسیاری ازصنایع مختلف را به سمت بکارگیری فناوریاطلاعات بهمنظور بهبود عملکرد سازمانها سوق داد.
صنایع فولاد ایران نیز بعنوان یکی از ستونهای اقتصادی کشور بهمنظور عقب نماندن از این حرکت و همچنین ارج نهادن به نیرویانسانی که قلب تپنده این سازمان بشمار میرود ،اقدام به بهکارگیری فناوریاطلاعات نموده است.این بخش از صنعت کشور بعنوان جامعه آماری این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است.
با توجه به هزینه های بالای بکارگیری طرحهای فناوریاطلاعات در این پژوهش بهدنبال آن هستیم که علاوه بر مشخص کردن رابطه بکارگیری فناوریاطلاعات با عملکرد سازمان اقدام به تحلیل روابط بین متغیرها نماییم و شاخصهای با اهمیت بیشتر را مشخص نماییم،باتوجه به اینکه دو شرکت فولاد هرمزگان و ذوب آهن اصفهان باسابقهی بیش از ده سال بخش عظیمی از این مسیر را طی کردهاند.امید است نتایج این تحلیلها مورد استفاده صنایع نوپا در این زمینه از جمله فولاد شهرکرد و فولاد فرخشهر قرار گیرد. با توجه بهمطالب فوقالذکر،مسئله پژوهش تحلیل تأثیر بکارگیری فناوریاطلاعات بر ارتقاء عملکرد سازمان از طریق ارتقاء نوآوری میباشد.
-2-2متغیرهای پژوهش
مدل عملیاتی پژوهش درغالب تحلیل ساختاری در شکل زیر ارائه شدهاست.
شکل:1مدل مفهومی پژوهش
-2-3شاخصهای بکارگیری فناوریاطلاعات
در این پژوهش مؤلفههای مرتبط با آمادگی، فعالیت و اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات برای صنعت بیان میشود. طبیعی است که توافق قطعی بر سر شاخصهای مربوط به هر یک از سطوح انتشار فناوریاطلاعات وجود ندارد و بسته به ساختار رقابت و ماهیت صنعت، شاخصهای فوق برای صنایع مختلف و در کشورهای مختلف بهصورت گوناگون تعریف میشود
-آمادگی
برای بررسی وضیعت انتشار فناوریاطلاعات و ارتباطات در صنعت، ابتدا باید آمادگی الکترونیک آن صنعت را مورد بررسی قرار داد. آمادگی الکترونیک میزان فراهم بودن زمینههای لازم برای افزایش فعالیت الکترونیک و اثرگذاری آن بر صنعت را بیان میکند.منظور از زیرساختهای لازم برای توسعه آمادگی الکترونیک، فراهم بودن امکانات سختافزاری برای برقراری ارتباط الکترونیکی بین اجزاء مختلف سیستم است.
این امکانات شامل رایانههای موجود در سازمانها، مشخصات شبکههای داخلی سازمان و اتصال رایانهها به شبکه جهانی اینترنت و نحوه و دامنه عملکرد سیستمهای اینترانت و اکسترانت است. میزان سرمایهگذاری صنعت در حوزه فناوریاطلاعات و ارتباطات یکی دیگر از مؤلفههای بررسی نحوه عملکرد سازمان در راستای ارتقاء آمادگی الکترونیک است.
