بخشی از مقاله
چکیده
موضوع نوآوری از زمانهای پیشین مورد توجه بنگاه ها اعم از تولیدی ،خدماتی قرارگرفته است و شبکه سازی به عنوان ابزاری قدرتمند برای اتخاذ رویکرد نوآوری باز در سازمانهای دانش بنیان نمودپیداکرده است وبا توجه به اهمیت نوآوری باز در شرایط کنونی و با عنایت به این موضوع که شرکتها مستقر در پارک علم و فناوری به عنوان یکی از مراکز مهم در جهت انجام فعالیت های نوآورانه قلمداد می شوند ،شناسایی عوامل موثر برموفقیت نوآوری باز و تلاش جهت تقویت این عوامل ،می توانددر جهت بالا بردن توسعه اقتصادی بسیار مفید واقع شود.
در این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع نوآوری باز ، به شناسایی عوامل موفقیت نوآوری بازدر شرکت های دانش بنیان پرداخته شده است. با استفاده از ادبیات تحقیق و مطالعات صورت گرفته، بیست و پنج عامل موفقیت نوآوری باز با رویکرد شبکه سازی در شرکت های دانش بنیان در چهار بعد استخراج و مدل مفهومی طراحی گردید .
-1 مقدمه
نوآوری ، امروزه حاصل اتحاد و همکاری فی مابین شرکتها می باشد . این اتحاد و همکاری در جهت مفهوم تجارت جهانی و دسترسی به بازارهای بزرگ نوآورانه همواره در بین شرکتها بسیار مورد توجه واقع شده است ودر پی دستیابی به این مفهوم ، شرکتهای چندملیتی پا به عرصه گذاشتند و با سرمایه گذاری بلندمدت خارجی برروی شرکتها ی کوچک واقع در کشورهای میزبان به تولید و ثبت اختراع پرداختند.
این شرکتها مزایای دیگری نیز داشتند که از آن جمله می توان به ایراد موافقت نامه های بین المللی سازی فعالیت های تحقیق و توسعه اشاره کرد. رشد سریع اینگونه موافقت نامه ها جهت تشریک مساعی فی مابین شرکتها ، باعث شکل گیری مفهومی جدیدی با عنوان شبکه های نوآوری شد
این مفهوم در ایران با ظهور شرکتهای دانش بنیان رفته رفته پا به عرصه وجود گذاشت و شرکتهای دانش بنیان ،امروزه به عنوان حلقه های گمشده زنجیره ارتباط صنعت و دانشگاه بسیار مورد توجه قرار گرفته اند و سیاستهای دولت نیز در این راستا با ایجاد پارک های علم و فناوری نمود یافته است
رویکرد نوآوری باز، به منظور توسعه و بکارگیری فناوری و ایده های جدید خارج از سازمان، بکار می رود وراه علاج تغییرات فناوری و رقابت پذیری است و لازم می باشد تا گستره ی زیادی از داده های نوآوری ، از منابع نامتجانس مورد تجزیه و تحلیل قرارگیردوراثول ورودبه نسل پنجم نوآوری رامستلزم کار با انواع و اقسام شبکه ها می داند و معتقد است که فناوری های اطلاعات وارتباطات نیز بیش از پیش آن را تسهیل و تسریع می کنند
-2 تعاریف و تئوری ها نوآوری باز
نوآوری به دو دسته تقسیم می گردد: نوآوری باز و بسته نوآوری بسته، مبنای اصلی این رویکرد به نوآوری، وجود مرکز تحقیق و توسعه بسته بصورت مرکزی و در داخل شرکت بود. این تفکر در تقویت یکپارچگی عمودی ریشه داشت، یعنی انجام همه کارها در درون شرکت .
نوآوری باز جریانات سودمند درونی و بیرونی دانش به منظور سرعت بخشیدن به نوآوری داخلی وگسترش بازاربرای استفاده خارجی ازنوآوری است،نوآوری بازبه این معنی استکه شرکتها بایداستفاده از ایده ها و تکنولوژی های خارجی خود رادرکسب و کارشان بیشتر نمایند، در حالی که اجازه می دهند ایده های بلااستفاده شان توسط شرکتهای دیگر مورداستفاده قرار گیردو این نیازمند این است که شرکتها مدل کسب و کار باز انتخاب نمایندتا ایده هاو تکنولوژیهای خارجی بیشتری ازبیرون شرکت به درون شرکت جریان یابد و همچنین جریان دانش داخلی به بیرون از شرکت راه یابد
1-2 عوامل منسوخ شدن پارادایم نوآوری بسته
عامل اول: در دسترس بودن روز افزون کارکنان متحرک ماهر
عامل دوم : بازار سرمایه خطر پذیر
عامل سوم : قابلیت رو به رشد تامین کنندگان بیرونی
عامل چهارم: گزینه های بیرونی برای ایده های پژوهشی شرکتهای بزرگ
2-2 مزایای نوآوری باز
مزایای اصلی نوآوری باز که صورت کلی قابل قبول کلیه محققین مشهور این حوزه هستندعبارتنداز:
· سرعت بخشی به توسعه محصولات و خدمات جدید
· سرعت در تجاری سازی و کوتاه کردن زمان ورود به بازارو ارتباط با مشتریان ، تامین کنندگان
· کاهش هزینه های مستقیم تحقیق و توسعه
· افزایش میزان موفقیت محصولات و خدمات جدید در اثر خلق تکنولوژی های نوین و سرعت در ایجاد نوآوری ها و افزایش تعداد آنها در اثر سرریز دانش
· افزایش بهره وری در اثر تجاری سازی محصولات ودارایی های فکری و سرمایه گذاری مجدد در نوآوری ها
· کاهش ریسک نوآوری و اشتراک عدم قطعیت های موجود
· دسترسی پیوسته به نوآوری ها است که منجر به پویایی کسب و کار می شود
· امکان انتخاب وکسب فناوری استفاده نشده از بیرون سازمان ودسترسی افزایش یافته به همکاران بسیار توانمند برای برون سپاری تحقیقات
· کوتاه شدن فاصله ها ، تسهیل ارتباطات و افزایش همکاری های مجازی بواسطه ی توسعه فناوری اطلاعات
· انتشار بیشتر دانش در سراسر جهان
3-2 عوامل موثر برنوآوری باز از دیدگاههای
مختلف : عوامل موثر بر نوآوری باز و فاکتورهای کلیدی وقابلیت ها و راههای اجرای نوآوری باز، از دیدگاههای مختلف مورد مطالعه قرارگرفته - جدول شماره - 1 ودر مدل مفهومی واستخراج ابعادوشاخص ها مورداستفاده قرارگرفته است.
جدول شماره:1 عوامل موثر برنوآوری باز از دیدگاههای مختلف
- 3 شبکه های نوآوری
در شبکه های نوآوری ، مهارت ها و تخصص شرکتها ی مختلف برای یک هدف مشترک ، یعنی نوآوری ، سازماندهی می شوند ، پس می توان گفت : شبکه های نوآوری ،شبکه ای پیچیده از روابط بین شرکتها ، دانشگاه ها ، سازمان های دولتی و دیگر سازمان ها جهت ایجاد و به اشتراک گذاشتن دانش مربوط به نوآوری می باشد
1-3 فواید استفاده از شبکه های نوآوری
شرکتها به دلایل بسیاری درون شبکه ها ، نوآوری انجام می دهند: برخی از دلایل عبارتند از تغییرات به سمت ابتکار های پژوهش و توسعه ، کاهش چرخه های عمر محصول ، جهانی شدن سریع و رقابت برای خبرگی علمی ،کاهش هزینه ها ، دسترسی به سرمایه های مالی و دارایی های مکمل ، بهبود ظرفیت و یادگیری ، انتقال دانش ، دستیابی به منابع فن آوری و بهبود موقعیت رقابتی سازمان
-4 عوامل موثر برموفقیت نوآوری
نوآوری موفق، اقدامی توام با نظم و مهارت به واسطه مدیریت نوآوری می باشد ، پس نوآوری موفق اغلب سبدی از ایده های جدید ، همراه با مقداری تمرکز روی محصول و زنجیره ارزشی هستند که از نوآوری محصولی پشتیبانی می کندوپژوهشگران حوزه نوآوری معتقدندکه دامنه وسیعی از عوامل بیرونی و درونی در شکل گیری نوآوری باز موثر هستند.عوامل درون سازمانی متعددی شامل کمیت و کیفیت کارکنان، اندازه شرکت ، قدمت شرکت ،سهم بازار شرکت ،جهت گیری استراتژیک ، اهداف شرکت ،فرهنگ سازمانی و غیره می توانند بر نوآوری باز تاثیرگذار باشند
-5 تعریف شرکت دانش بنیان
مؤسسه و شرکت دانش بنیان، شرکتها و مؤسسات حقوقی خصوصی یا تعاونی هستند که با ایجاد یک کسب و کار دانش محور به منظور تبدیل پایدار دانش به ثروت تشکیل شده و فعالیتهای اقتصادی آنها مبتنی و همراه با فعالیتهای تحقیق و توسعه در زمینه های فناوری نو و پیشرفته است که به توسعه اقتصاد دانش محور در جامعه کمک می کند،از جمله مصادیق این فعالیتها، تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه ، انتقال و عرضه فناوری، بکارگیری فناوری های پیشرفته