بخشی از مقاله
چکیده
تعاونیهای کشاورزی با کارکردهای خدماتی، توسعهای- زیربنایی و آموزشی- ترویجی نقش شایان توجهی در توسعه اقتصاد روستایی و اقتصاد کشاورزی دارند. پژوهش حاضر به منظور تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت نوغانداران استان گیلان در تعاونیهای تولید نوغانداری صورت گرفت. در این راستا، از تحلیل توصیفی- همبستگی و دادههای مقطعی مربوط به 133 نوغ اندار استان گیلان که با استفاده از رابطه کوکران و روش نمونهگیری تصادفی ساده در سال 1395 جمع-آوری شده بود، استفاده شد.
نتایج حاصل نشان داد که متغیرهای توضیحی سن نوغاندار، تجربه نوغانداری، مساحت تلمبار، نسبت درختان توت اصلاح شده به کل درختان توت در توتستان نوغاندار، تعداد اصله درختان توت در توتستان نوغاندار و عمر باغ توت از نظر آماری همبستگی مثبت و معنیدار با مشارکت نوغاندارن نمونه در تعاونیهای تولید نوغانداری دارند. نتایج حاصل نشان داد که مقیاس بزرگتر تولید نقش شایان توجهی در تمایل نوغانداران با عضویت و مشارکت آنان در این نهادها دارد.
مقدمه
تعاونیهای تولید کشاورزی در اوایل دهه 1350 بعد از اصلاحات ارضی در ایران با هدف افزایش تولید، یکپارچهسازی اراضی کشاورزی، انجام خدمات زیربنایی و استفاده بهینه از نهادههای در دسترس و در مجموع تحرک و پویایی در بخش کشاورزی شکل گرفت. مطالعات مختلف در جهان نشان میدهد در صورت سازماندهی و اعمال مدیریت قوی بر تعاونیهای کشاورزی، این نظام بهرهبرداری میتواند در بازتوزیع منافع حاصل از رشد بخش کشاورزی، ایجاد اشتغال پویا و مولد، توسعه مشارکت مردمی در بخش کشاورزی، پایین آوردن ریسک سرمایهگذاری در بخش کشاورزی، کاهش هزینههای دولتی در تولید نقش مؤثر و منحصر به فردی ایفا نمایند
تعاونیها از جمله نهادهایی هستند که نقش بسیار مهمی در توسعه روستاها دارند و با کاهش فرصتهای از دست رفته کشاورزان، قادرند نقش بسیار مهمی در فرایند کاهش فقر ایفا کنند.
تعاونیهای کشاورزی گونهای از تعاونیها هستند که در زمینه تولید محصولات کشاورزی اعم از زراعی، باغی، دامپروری، زنبورداری، شیلات، جنگلداری و مرتعداری فعالیت مینمایند و هدف آنها بهبود نظام بهرهبرداری، تامین مطلوب نیازهای حرفهای و معیشتی کشاورزان و به دنبال آن بهبود وضعیت درآمدی و اشتغال آنها و سرانجام کاهش فقر و توسعه همه جانبه روستایی است. در واقع، تعاونیهای کشاورزی میتوانند به ابزاری جهت ایجاد انگیزه در توسعه اقتصاد روستایی تبدیل شوند و در توسعه اقتصاد کشاورزی و روستایی نقش داشته باشند
نوغ انداری به عنوان یک شغل جانبی و مکمل در بخش کشاورزی، حرفهای ایدهآل برای روستاییان محسوب میشود و میتواند درآمد خوبی در زمانی که کشاورزان نیاز مالی شدید دارند، ایجاد نماید. بعلاوه، نیروی کار مورد نیاز آن میتواند توسط نیروی کار خانوادگی بهویژه زنان تأمین شود
پرورش کرم ابریشم در ایران به عنوان یک فعالیت اقتصادی پایدار در مزرعه تلقی میشود که به نفع دهکهای فقیر روستایی است. با توجه به ساختار جمعیتی کشور و وجود جمعیت جوانان فراوان جویای کار و ناکافی بودن درآمد حاصل از مشاغل اصلی کشاورزی، برای پاسخگویی به اشتغال و نیازهای درآمدی روستاییان پرداختن به فعالیتهای جانبی نظیر پرورش کرم ابریشم ضروری است
استان گیلان قطب اصلی و نخست نوغانداری کشور است. این استان با برخورداری از پیشینه تاریخی نوغانداری، نیروی انسانی کارآمد، شرایط اقلیمی مناسب و استقرار مراکز اصلی تحقیقاتی، تصمیم سازی و راهبری صنعت نوغان در آن در حال حاضر نقش مهمی در تولید پیله، نخ ابریشم و تکثیر نهال توت در کشور دارد. لذا نظرات نوغانداران به ویژه نوغانداران با ظرفیت تلمبار - مکان پرورش کرم ابریشم در گیلان - بزرگتر میتواند در برنامه ریزیهای لازم بهره برداری شود.
مشارکت از واژههایی است که همانند بسیاری از مفاهیم علوم اجتماعی از پیچیدگی و ابهام خاصی برخوردار است. از این رو، پیدا کردن تعریفی از مشارکت که عموم صاحبنظران در مورد آن توافق نظر داشته باشند، کار سادهای نیست. اندیشمندان و متخصصان مختلف این اصطلاح را به گونههای متفاوتی به کار میبرند و هر کدام سعی میکنند آن را به شیوهای خاص تعریف و تحدید نمایند
مشارکت به معنای قبول همکاری آگاهانه و از روی میل و اراده برای رسیدن به یک هدف خاص است که طی آن برای طرح مسئله، تصمیمگیری، اجرا، بهرهبرداری، مراقبت و بازنگری اهداف، از تمام امکانات گروهی استفاده میشود.
مشارکت به هر صورتی باشد باید ناشی از تمایل درونی افراد باشد و چنانچه افراد دریابند که مشارکت آنان میتواند برخی از مشکلات اقتصادی- اجتماعی زندگی آنان را برطرف نماید، در مشارکت درنگ نخواهند کرد
پرورش کرم جوان و پرورش کرم بالغ تفاوتهای اساسی بایکدیگر دارد. لذا به منظور مشارکت بیشتر نوغانداران توصیه میشود که پرورش کرم ابریشم به صورت گروهی و در قالب تعاونی های تولید انجام و پرورش کرم بالغ به صورت انفرادی و توسط هر کدام از نوغانداران انجام شود . - 5 - با توجه به اهمیت تعیین عوامل اثرگذار بر مشارکت نوغانداران در تعاونیهای تولید، پژوهش حاضر با استفاده از تجربه موجود در مطالعات قبلی اثرگذاری دو گروه از متغیرهای توضیحی شامل مشخصههای فردی نوغاندار و پارامترهای مرتبط با سامانه تولید بهرهبردار را بر مشارکت در تعاونیهای تولید با استفاده از رویکرد توصیفی- همبستگی مورد بررسی و تحلیل قرار داد.
موارد و روشها
آمار و اطلاعات مربوط به این پژوهش از طریق تکمیل 133 پرسشنامه از نوغاندران سراسر استان گیلان به صورت میدانی و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی در بین نوغانداران با ظرفیت پرورش زیاد و نوغانداران با ظرفیت پرورش کم در سال 1395 بدست آمد. متغیر وابسته در پژوهش حاضر - مشارکت در تعاونیهای تولید نوغانداری - دارای مقیاس اسمی بوده و متغیرهای توضیحی طیفی از مقیاسهای فاصلهای، نسبتی و ترتیبی را دارا میباشند. با توجه به مقیاس متغیر وابسته و مستقل در هر مورد نوع آزمون همبستگی انتخاب و نتایج مورد تحلیل قرار گرفت.
