بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی و تحلیل مشکلات تعاونی تولید روستایی هفتاد قله در شهرستان اراك در سال 1389 انجام پذیرفت. به لحاظ روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات تحلیلی- تبیینی محسوب میشود. جامعه آماري این تحقیق را 132 نفر از اعضاي تعاونی روستایی هفتاد قله در شهرستان اراك تشکیل میدادند که بر اساس جدول مورگان و کرجسی، تعداد 95 نفر از آنان از طریق روش نمونهگیري تصادفی ساده براي انجام تحقیق انتخاب شدند. ابزار گردآوري دادهها پرسشنامه بود.
نتایج بدست آمده از تحلیل عاملی نشان داد که از دیدگاه پاسخگویان مشکلات شرکت تعاونی تولید روستایی هفتاد قله در چهار عامل محیطی- پشتیبانی، ساختاري، فردي- حرفهاي و روانشناختی قرار میگیرند که این چهار عامل در مجموع در حدود 69/85 درصد از کل واریانس را تبیین مینمایند.
مقدمه
تقریبا" نیمی از جمعیت جهان در نواحی روستایی کشورهاي در حال توسعه زندگی میکنند که اکثریت آنان را کشاورزان خردهپا تشکیل میدهند و معیشت آنان از طریق کشاورزي و فعالیتهاي مربوط به آن تامین میشود . - Abdulrahman, 2001 - کارایی فعالیتهاي حرفهاي کشاورزان خردهپا به علت عدم بکارگیري فناوريهاي نوین و ماشینهاي کشاورزي، بسیار پایین است
در این زمینه، بسیاري از صاحبنظران بر این باورند که انجام فعالیتهاي حرفهاي روستاییان بر اساس همکاري و تعاون میتواند موجب ارتقاء کارایی و بهبود وضعیت اقتصادي آنان شود
در این راستا، شرکتهاي تعاونی تولید روستایی قادرند مشکلات و ناهنجاريهاي ناشی از وجود قطعات کوچک، پراکنده و نامتجانس بودن زمینهاي زراعی و بسیاري از نارساییهاي دیگر کشاورزان خردهپا را مرتفع ساخته و نقش مهمی را در توسعه روستاها ایفا نمایند؛ ارتقاء سطح دانش روستاییان، بهبود بهرهوري منابع روستایی، جلوگیري از مهاجرت روستاییان به شهرها، برقراري توازن بین توسعه روستایی و شهري و ... از دیگر رسالتها و اهداف مهم ایجاد تعاونیهاي روستایی میباشند. به هر حال، با در نظر گرفتن ماهیت مردمی تعاونیها و نقش آنها در جلب مشارکتهاي مردمی، تعاونیهاي تولید روستایی به عنوان ابزاري کارآمد و عامل بسترساز توسعه روستایی در برنامههاي کلان توسعه کشور مطرح شدهاند
شرکت تعاونی تولید روستایی هفتاد قله اراك در بهمن ماه سال 1379 توسط تعدادي از کشاورزان پیشرو شهرستان اراك با 56 نفر عضو و سرمایه اولیه 000،000،112 ریال تاسیس و به ثبت رسید. تعداد اعضاي فعلی تعاونی 132 نفر و سرمایه تعاونی به000،000، 052،1 ریال رسیده است. هم اکنون هفتاد مزرعه شهرستان اراك با حدود ده هزار هکتار اراضی، تحت پوشش تعاونی هفتاد قله میباشند.
علیرغم اهمیت شرکت تعاونی تولید روستایی هفتاد قله در سطح استان و نقش آن در تامین نیازهاي مختلف اعضا و دیگر کشاورزان در سطح منطقه، بررسی دقیق حدود 11 سال فعالیت تعاونی نشان میدهد که این شرکت همواره با مسایل و مشکلات متعددي در ابعاد مختلف روبرو بوده که سبب گردیده است تا شرکت تعاونی نتواند در دستیابی به اهداف اولیه خود بویژه جلب مشارکت گسترده روستاییان چندان موفق عمل نماید.
بدیهی است که بررسی و تحلیل مشکلات تعاونیهاي تولید و برنامهریزي براي حل آنها میتواند منجر به ارتقاء سطح کیفی فعالیت تعاونی به لحاظ بهبود عملکرد آن و نیز گسترش فعالیتهاي کمی و جلب مشارکتهاي مردمی بیشتر گردد. با توجه به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر با هدف اصلی شناسایی و تحلیل مشکلات تعاونیهاي تولید روستایی در شهرستان اراك - مطالعه موردي: شرکت تعاونی تولید روستایی هفتاد قله - طرح و انجام پذیرفت.
مواد و روشها
تحقیق حاضر از لحاظ میزان و درجه کنترل، غیرآزمایشی و از نظر نحوة گردآوري دادهها، از نوع تحقیقات میدانی محسوب میشود. جامعه آماري تحقیق را تمامی اعضاي شرکت تعاونی تولید روستایی هفتاد قله شهرستان اراك تشکیل میدادند - N =132 - که بر اساس جدول مورگان و کرجسی، تعداد 95 نفر از آنان از طریق روش نمونه-گیري تصادفی ساده براي انجام تحقیق انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد که در نهایت پس از مراجعات مکرر 85 پرسشنامه جمعآوري و وارد تحلیل گردید.
ابزار گردآوري دادهها همانطور که اشاره شد پرسشنامه بود که از دو بخش مشخصههاي فردي و حرفهاي پاسخگویان و دیدگاه پاسخگویان در خصوص میزان اهمیت هر یک از مشکلات تعاونی تولید روستایی هفتاد تپه - شامل 25 متغیر - تشکیل شده بود که براي اندازهگیري بخش دوم، از طیف لیکرت 5 سطحی - خیلی کم1 = تا خیلی زیاد - 5 = استفاده گردید.
روایی پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و صاحبنظران و پس از انجام اصلاحات لازم به دست آمد. براي تعیین اعتبار پرسشنامه، پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفاي کرونباخ محاسبه شده مقیاس میزان اهمیت مشکلات تعاونی تولید روستایی هفتاد قله 0/81 بود. داده-هاي گردآوري شده با استفاده از نرمافزار SPSSWin18 پردازش گردید. براي تجزیه و تحلیل دادهها از آمار استنباطی - تحلیل عاملی - استفاده شد.
نتایج و بحث
در تحقیق حاضر، به منظور دستهبندي"مشکلات تعاونی" و تعیین مقدار واریانس تبیین شده توسط هر کدام از متغیرها در قالب عاملهاي دستهبندي شده، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. معنیداري آزمون بارتلت - مقدار بارتلت - 2849/005 = در سطح اطمینان 99 درصد و مقدار مناسب - 0/782 - KMO، حاکی از همبستگی و مناسبت متغیرهاي مورد نظر براي انجام تحلیل عاملی بود. عاملهاي استخراج شده مجموعه مورد تحلیل، همراه با مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد واریانس تجمعی در جدول - 1 - ارایه شده است. همانطور که در جدول - 1 - نیز نشان داده شده است بطور کلی، چهار عامل استخراج شده در مجموع 69/85 درصد کل واریانس را تبیین نمودهاند که حاکی از میزان واریانس مناسب تبیین شده توسط عاملها دارد.
جدول -1 عاملهاي استخراج شده همراه با مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد واریانس تجمعی آنها
وضعیت قرارگیري مجموعه متغیرهاي مرتبط با مشکلات تعاونی، با توجه به عوامل استخراج شده با فرض واقع شدن متغیرهاي داراي بار عاملی بزرگتر از 0/5 پس از چرخش عاملها به روش وریماکس و نامگذاري عاملها، در جدول - 2 - ارایه شده است.
جدول -2 متغیرهاي مربوط به هر یک از عوامل و میزان بارهاي عاملی بدست آمده از ماتریس چرخش یافته
