بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این تحقیق رتبه بندی عوامل موثر بر ساختار سرمایه شرکتها با استفاده از تکنیک - تحلیل سلسله مراتبی فازی - به عنوان یکی از روشهای پرکاربرد در زمینه تصمیم گیری مدیران مالی شرکتها و سازمانها میباشد، تا به کمک نتایج این تحقیق بتوانند عوامل موثر بر ساختارسرمایه شرکت یا سازمان را براساس رتبه هرکدام مد نظر قرارداده و تصمیمات مناسبی را جهت رسیدگی به این عوامل و نیل به یکی از مهمترین اهداف مدیریت مالی شرکتها که همانا ترکیب بهینه ساختار سرمایه براساس اولویت های ارائه شده در این پژوهش است، اقدام کنند.
با مطالعات کتابخانه ای و بررسی پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی صورت گرفته در رابطه با عوامل موثر بر ساختار سرمایه شرکتها ، 16 عامل مهم شناسایی شدند سپس با استفاده از پرسشنامه استاندارد که برمبنای تحلیل سلسله مراتبی فازی تهیه شده است اقدام به مقایسات زوجی توسط خبرگان،کارشناسان و تحلیلگران حوزه مالی و سرمایه گذاری شد. و در نهایت عوامل با استفاده از تحلیل سلسه مراتبی فازی رتبه بندی شدند.
.1 مقدمه و بیان مسئله
هدف اساسی مدیریت شرکت ها حداکثر نمودن ارزش بازار سهام؛ یعنی ثروت سهامداران در شرکت های سهامی است. لذا در این راستا، وظایف مدیریت مالی شرکت ها به سه دسته تصمیمات سرمایه گذاری، تامین مالی و تقسیم سود قابل تفکیک است. تصمیمات تأمین مالی که در نهایت بافت یا ساختار مالی شرکت را تعیین می کند، از اهمیت چشمگیری برخوردار است، زیرا چنین تصمیماتی منجر به دستیابی شرکت به " ساختار بهینه سرمایه "1میگردد.
به ترکیب منابع مالی گوناگون هر شرکت، ساختار سرمایه می گویند - قالیباف اصل، . - 1384 برای یک واحد تجاری جدید هیچ چیز مهمتر از فراهم کردن سرمایه نیست. با این وجود، شیوه تأمین وجوه نقد اثر زیادی بر موفقیت یک مؤسسه دارد. این استدلال نه تنها برای واحدهای تجاری جدید، بلکه برای همه واحدهای تجاری قابل اعمال است. این که چگونه شرکت ها ترکیبی از بدهی و سرمایه را در ساختار سرمایه خود انتخاب میکنند، بستگی به عوامل مختلفی دارد . ادبیات مالی چشم اندازهای متفاوتی را در مورد چگونگی اتخاذ تصمیمات ساختار سرمایه مدیران فراهم می کنند
ساختار سرمایه شرکتها در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت محسوسی دارند، لذا مدیران ناگزیرند به هنگام تصمیم گیری در مورد ترکیب بهینه ساختار سرمایه تصمیم گیری های مربوط به تأمین مالی و آثاری که این عوامل بر ساختار سرمایه می گذارند را مورد توجه قرار دهند. علاوه بر این، مدیران مالی برای ایجاد ساختار مالی مناسب باید ویژگیها و عوامل مختلفی را مد نظر قرار دهند و با توجه به این متغیرها در پی حداکثر کردن ارزش شرکت باشند
لذا با توجه به ضرورتهای ذکرشده در تحقیقات گذشته هدف از این پژوهش شناسایی عوامل مختلفی است که بر ساختار سرمایه شرکتها تاثیر بسزایی دارد و تحلیل سلسله مراتبی فازی عوامل از حیث اولویت توجه به آن توسط مدیران جهت اخذ تصمیمات مهم و مرتبط با تشکیل ساختارسرمایه، ضروری بنظرمی رسد. ما در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که رتبه هریک از عوامل موثر برساختار سرمایه شرکتها از حیث میزان تاثیرگذاری آنها به چه نحوی است؟
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
تئوری نامربوط بودن ساختار سرمایه مودیلیانی و میلر - 1958 - آغاز بحث درباره ساختار سرمایه بود . آنها در مقاله خود اثبات کردند که ارزش بازار 2 شرکت، مستقل از ساختار سرمایه آن است . نتایج پژوهش آنها حاکی از آن بود که استفاده از بدهی در ساختار سرمایه، ارزش شرکت را افزایش نمی دهد. با وجود این، این تئوری بر اساس فرضیات محدودکننده ای مانند بازار سرمایه کامل، انتظارات همگن، عدم وجود هزینه های معاملاتی و مالیات شکل گرفته بود. وجود این فرضیات محدود کننده، محققان را بر آن داشت تا عوامل گوناگون تاثیرگذار بر ساختار سرمایه مورد آزمون قرار دهند و به این نکته دست یابند که این عوامل چگونه ممکن است بر ساختار سرمایه اثرگذار باشد. ادغام مطالعات نظری و تجربی در حوزه ساختار سرمایه، منتج به دو تئوری مهم و اصلی در مورد ساختار سرمایه بهینه گردید؛ تئوری توازن و تئوری سلسله مراتبی .
در اعمال تئوری توازن، شرکتهایی که از بدهی به عنوان یک منبع تأمین مالی استفاده می کنند، باید توازنی بین منافع استفاده از بدهی در مقابل هزینه های مختلف مرتبط با آن - برای مثال، هزینه های آشفتگی مالی و هزینه های نمایندگی - برقرار کنند.تئوری سلسله مراتبی اذعان می دارد که شرکت ها تمامی شیو ه های تأمین مالی موجود را در نظر می گیرند و ابتدا ارزان ترین منبع را انتخاب می نمایند . ترتیب تأمین مالینهایتاً به این صورت خواهد بود که ابتدا سود انباشته سپس بدهی و در نهایت انتشار سهام در دستور کار قرار می گیرد.
یافتن نظریه هایی برای دستیابی به ساختار سرمایه بهینه، همواره چالش برانگیز بوده است و نظریه های ارائه شده در این حوزه همواره سعی داشته اند تا رفتار واقعی تأمین مالی شرکت ها را به طور واضح تبیین کنند. دامنه تحقیقات در حوزه ساختار سرمایه بسیار وسیع است و اهمیت بسیاری برای متخصصان حوزه مالی دارد. هریک از این تحقیقات،بُعدی از ابعاد مختلف ساختار سرمایه را می گشایند که در ذیل به بررسی نتایج تحقیقات داخلی و خارجی مرتبط با ساختار سرمایه می پردازیم:
بر اساس بسیاری از پژوهش های انجام شده، تصمیم های ساختار سرمایه یکی از مهمترین موضوع هایی است که مدیران مالی با آن مواجه هستند. این تصمیم به ظاهر ساده که به عنوان ترکیب بهینه منابع مختلف تأمین مالی شرکت تعریف می شود، از جنبه های مختلف، مورد بررسی قرارگرفته است. [19] از آنجا که همواره تصمیمات مربوط به ساختار سرمایه شرکتها از اهمیت فراوانی برای مدیران مالی برخوردار بوده است در ادامه به بررسی تحقیقاتی که در زمینه عوامل موثر بر ساختار سرمایه انجام شده می پردازیم :
پیشینه داخلی. محمدی - 1394 - در تحقیقی به بررسی" تاثیرانعطاف پذیری مالی بر تصمیمات ساختار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران" پرداخت.نتایج فرضیه اول این تحقیق نشان داد که در بورس اوراق بهادار تهران ارزش نهایی وجه نقد دارای ارزش مثبتی است و سرمایه گذاران برای انعطاف پذیری مالی شرکتها ارزش قائلند. نتایج حاصل از فرضیه دوم بیانگر آن است که بین انعطاف پذیری مالی و نسبت بدهی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از فرضیه سوم نیز بیان می نماید که ارزش نهایی وجه نقد بیشترین تاثیر را بر تصمیمات ساختارسرمایه دارد
انصاری و عباسی - - 1394درتحقیقی به بررسی" تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر ساختار سرمایه و سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " پرداختند. در این مطالعه مالیات بر ارزش افزوده به عنوان متغیر مستقل و ساختار سرمایه ، سودآوری و درآمد مشمول مالیات به عنوان متغیرهای وابسته مورد بررسی قرارگرفته اند. نتایج تحقیق بیانگر یک رابطه مثبت و معنی دار بین مالیات برارزش افزوده و متغیرهای وابسته ساختار سرمایه، سودآوری و درآمدمشمول مالیات می باشد.براین اساس مالیات برارزش افزوده با تاثیرمستقیم برساختارسرمایه شرکتها،باعث افزایش سودآوری وبه تبع آن افزایش درآمدمشمول مالیات آنها شده است.
کریمی و همکاران - - 1393 در تحقیقی به بررسی " تاثیرمتغیرهای اقتصادی و حسابداری بر ساختار سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران" پرداختند. برای این منظور نحوه اثرگذاری متغیرهای نرخ تورم، نرخ ارز، تولید ناخالص ملی، نرخ بهره و میزان اعتبارات بانکی - به عنوان متغیرهای کلان اقتصادی - و سود سهام پرداختی، نسبت بدهی های کوتاه مدت و بلند مدت - به عنوان متغیرهای حسابداری - برساختار سرمایه شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران،با استفاده از داده های 143شرکت طی سالهای 89-80 مورد بررسی قرارگرفت. نتایج بدست آمده،تایید کننده فرضیات پژوهش بوده که نشاندهنده تاثیرمثبت متغیرهای نرخ ارز،میزان اعتباربانکی،میزان پرداخت سود سهام،نسبت بدهی کوتاه مدت و نسبت بدهی بلند مدت و تاثیر منفی نرخ تورم،تولید ناخالص ملی،نرخ بهره بر ساختار سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
قلی زاده و همکاران - - 1392درتحقیقی به بررسی "اثر نقدینگی دارایی ها و سهام بر تصمیمات ساختار سرمایه مورد بررسی در شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران" پرداختند. تصمیمات ساختار سرمایه از دو دیدگاه ایستا و سلسله مراتبی - تئوری توجیحی - مورد بررسی قرار گرفته است.
