بخشی از مقاله
چکیده
کسب مزیت رقابتی در صنایع نوشیدنی، به عنوان یکی از رقابتی ترین صنایع حال حاضر کشور، از اساسی ترین چالش هاي پیش روي مدیران است. منابع انسانی به عنوان یکی از مهم ترین منابع جهت ایجاد مزیت رقابتی شناخته می شود و کارکنانی که از منبع دانش بهره لازم را برده باشند داراي ارزش بیشتري در سازمان هستند. محققان دریافته اند که آنچه به ایجاد مزیت رقابتی منجر می شود، دانش کارکنان و به اشتراك گذاري آن با دیگران است. تلاش مدیران جهت اشتراك دانش کارکنان از یک سو و به کارگیري راهبرد حفظ دانش توسط کارکنان از سوي دیگر، باعث ایجاد دو رویکرد متفاوت بین منابع انسانی سازمان و مدیران در احتکار یا اشتراك دانش شده است. در این پژوهش انگیزه ها به عنوان عواملی معرفی می گردند که باعث می شوند منابع انسانی از روي تمایل دانش خود را در اختیار دیگران قراردهند.
-1 مقدمه
امروزه کسب مزیت رقابتی یکی از چالش هاي اساسی مدیران، بویژه مدیران صنایع نوشیدنی به عنوان یکی از رقابتی ترین صنایع حال حاضر کشور، به حساب آمده و یکی از مهم ترین خواسته هاي اساسی آنها، جستجوي راهکارهایی است که بتواند سازمان ها را در دستیابی به مزیت هاي رقابتی یارى نماید. در این راستا، اهمیت منابع انسانی به حدي است که می توان گفت سازمانی که مجهز به افراد کافی و با صلاحیت است، براي موفقیت شرایط لازم را دارد و منابع دیگر در کنار منابع انسانی به عنوان یک عنصر مکمل قرار می گیرند.
ویژگی هاي منابع انسانی مانند مهارت، تجربه، دانش، تعهد کارکنان و روابط آنها با یکدیگر موجب کسب مزیت رقابتی می شوند . - Wright et al, 1994, 112-114 - کاهش زمان در فرایندهاي انجام کار و ارائه محصولات جدید به بازار، کاهش هزینه ها، بهبود خدمات رسانی به مشتري، انعطاف پذیر ساختن سازمان در مواجهه با تغییرات سریع محیطی، ایجاد محیطی یادگیرنده و افزایش بهره وري و کارایی از جمله مزایاي به کارگیري دانشکاران در سازمان می باشد .
با توجه به اینکه دانش، یک منبع بسیار ارزشمند براي سازمان محسوب می شود، کارکنانی داراي ارزش بیشتري در سازمان هستند که از منبع دانش بهره لازم را برده باشند. به عبارت دیگر، کارکنان دانشی در سازمان مورد توجه ویژه مدیران هستند. این خود بیانگر اهمیت قدرت دانش، هم از نظر کارکنان و هم از نظر مدیران است. قدرت دانش براي مدیران زمانی مشخص می شود که درك کنند، تنها با ابزار دانش می توانند در نگاه مشتریان خود مزیت رقابتی پیدا کنند و به اهداف سازمانی خود برسند. قدرت دانش براي کارکنان زمانی هویدا می شود که از توجه ویژه مدیران به دلیل بهره مندي از دانش برخوردار باشند. بنابراین، هم از نظر کارکنان و هم از نظر مدیران دانش قدرت است.
این گونه نگاه دانش از طرف کارکنان، باعث می شود فرد به طور ناخوآگاه، راهبرد نگهداري دانش نزد خود را در پیش بگیرد و از اشتراك دانش خود با دیگران به هر نحوي سر باز زند. با توجه به مزایا و اهمیت زیاد اشتراك دانش در دستیابی به مزیت هاي رقابتی، مدیران سازمان تلاش می کنند تا رفتار اشتراك دانش در کارکنان بروز کند . - Helmstadter, 2003, 12-25 - در حقیقت اشتراك دانش عبارت است از فعالیتی نظام مند به منظور انتقال و مبادله دانش و تجربیات میان اعضاي یک گروه یا سازمان با یک هدف مشترك. به عبارت دیگر، اشتراك دانش به عنوان فرایند شناسایی، توزیع و بهره برداري از دانش موجود به منظور حل مطلوب تر مسائل نسبت به گذشته تعبیر می شود . - Gandhi, 2004, 81-368 -
به نوعی مدیران، دستیابی به اهداف عمده سازمان خود را در گرو بروز رفتار اشتراك دانش از سوي کارکنان خود می دانند و لذا رسیدن به سطح ایده آل رفتار اشتراك دانش، به عنوان یکی از اهداف آنها مطرح است. در مقابل کارکنان به هیچ عنوان تمایل ندارند که نتایج زحمات چندین ساله خود را در راستاي کسب دانش را به سهولت در اختیار همکاران خود قرار دهند. بنابراین، منابع انسانی تلاش می کنند دانش کسب شده خود را نزد خود نگهداري نمایند.
درمجموع می توان بیان نمود که کارکنان و مدیران به نوعی، به صورت آگاهانه داراي رویکردهاي متفاوتی نسبت به اشتراك دانش هستند. از نظر مدیران سازمان، اشتراك دانش کارکنان با یکدیگر منجر به عملکرد بهتر سازمان و توسعه آن خواهد شد در حالیکه از نظر کارکنان، احتکار دانش و حفظ مالکیت آن براي خود، منجر به کسب قدرت و برتري در سازمان می شود. همسو سازي این دو رویکرد متفاوت تنها با حالت برد- برد ممکن است. به عبارت دیگر، هم کارکنان و هم مدیران، زمانی در راستاي دستیابی به اهداف یکدیگر قدم برمی دارند که نتیجه آن براي هر دو طرف به نوعی برد محسوب شود.
