بخشی از مقاله
چکیده
اسناد حدیث غدیر و روایتمن» کنت مولاه فهذا علیٌ مولاه« که از لسان نبی مکرم - ص - پیرامون ولایت علیبن ابی طالب - ع - نقل گردیده، طی سه روایت، با اسناد گوناگون ولی محتوای یکسان در کتاب »مستدرک علی الصحیح ینحاکم« نیشابوری تجلّی یافته است. پرسش این است که چه آیاتی از قرآن کریم به حدیث غدیر مرتبط است؟
در این مقاله تلاش شده است با اتّخاذ روش توصیفی- تحلیلی، پس از نقل اسناد حدیث غدیر در کتاب »مستدرک علی الصحیحین«، آیاتی که با این حدیث شریف ارتباط دارند و پیرامون ولایت و جانشینی امیرالمؤمنین - ع - نازل شدهاند را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بررسیها نشان میدهد: حدیث شریف غدیر، ارتباطی تنگانگ با آیاتی همچون آیه تبلیغ، اکمال دین و سأل سائل دارد. طوری که بنابر روایات و تفاسیر، سبب نزول آیات مذکور، اندکی قبل یا بعد از صدور حدیث غدیر از ناحیه رسول خدا - ص - عنوان شده است.
.1 مقدمه
کتاب »مستدرکعلی الصحیحین« تألیفابوعبداالله،» محمّد بن عبداالله محمّد بن حمدویه بن نعیم بن حکم« مشهور به »ابنالبیّع« و »حاکم نیشابوری321-405 - «ه-ق - ، از کتب معتبر حدیثی اهلسنت بهشمار میآید. نویسنده، در کتاب مذکور، سعی کرده احادیثی را که طبق شروط بخاری و مسلم، صحیح است، ولی ایندو این احادیث را در کتب خود نقل نکردهاند، جمعآوری نماید. قسمت عمدهای از جلد سوم کتاب به شرح زندگانی صحابه رسول خدا - ص - اختصاص یافته است. در این قسمت از کتاب، حاکم نیشابوری زمان و مکان تولّد، زمان اسلام آوردن و چگونگی همراهی این صحابه با رسول خدا - ص - ، فضائل و مناقب، نقش این صحابه در تاریخ اسلام، تاریخ و چگونگی وفات صحابه و.... را مورد بررسی قرار داده است.
وی بحث در این زمینه را با سیره خلفای راشدین آغاز کرده، و به شرح زندگانی خلفای اربعه از یدگاه اهل سنّت، به ترتیب پرداخته است. پس از شرح زندگانی ابوبکر، عمر و عثمان، بخشی را به سیره علی بن ابی طالب - ع - اختصاص داده است. در شرح زندگانی علی - ع - ابتدا به زمان تولّد و نَسب حضرت پرداخته، و سپس قسمتی را به ذکر مناقب علی - ع - اختصاص داده و در آن فضایل بسیاری را برای حضرت برمیشمرد و این احادیث را طبق نظر بخاری، مسلم، یا هر دو، صحیح عنوان میکند.
حاکم در ابتدای نقل این فضایل، حدیثی در خور توجّه را از قول احمد بن حنبل میآورد که حاکی از این مطلب است: »برای هیچیک از صحابه، مانند علی - ع - فضایل و مناقب بیان نشده است. وی پس از نقل این روایت، حدود 85 روایت را در فضیلت علی - ع - با اسناد بخاری و مسلم آورده در حالی که شیخین، این روایات را نقل نکردهاند یا بهصورت ناقص آوردهاند. از جمله، طی چند حدیث، روایات مبنی بر واقعه غدیر را نقل میکند که طی آن، رسول خدا - ص - حضرت علی - ع - را به ولایت و جانشینی پس از خود برمیگزیند.
