بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی براساس تکنیک ویلیام رومی وشاخص گانینگ وتحلیل مفهومی پرداخته است.پژوهش کیفی و به شیوه ی تحلیل محتوا انجام شده نمونه شامل کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی بوده که نمونه آماری برابر جامعه آماری است.نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان داد که کتاب علوم تجربی در زمینه تصاویر ومتن وسوالات دانش آموزان را به طور فعال با خود درگیر کرده است و زمینه فعالیت خلاقانه دانش آموزان را فراهم آورده است.و از لحاظ سطح خوانایی بالاتر از سطح سنی ودرک وفهم دانش آموزان پایه ششم ابتدایی است .و همچنین در تحلیل مفهومی مشاهده شد که تفاوت معنی داری میان فراوانی مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار وجود دارد.
مقدمه:
تحلیل محتوا فن پژوهشی عینی اصولی واحتمالاکمی در محتوا به منطور تفسیر آن است.تفکر بنیادی تحلیل محتوا عبارت است از قرار دادن اجزای یک متن - کلمات,جملات,وپاراگرافها.... - براساس واحدهایی که انتخاب می شوند. بارکوز معتقد است که تحلیل محتوا عبارت است از تحلیل علمی،جامع،دقیق و منظم پیام های ارتباطی.تکنیک های تحلیل محتوا:-1تحلیل مفهومیB 2تکنیک ضریب درگیری ویلیام رومیB3شاخص تعیین خوانایی گانینگ
من برای تحلیل مفهومی محتوای کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی مفهوم خلاقیت را انتخاب کرده ام خلاقیت توانایی مرز شکنی یا توانایی سفر به فراسوی چهار چوب استانداردهای عملی,شغلی حرفه ای واجتماعی را در برمیگرد. خلاقیت هم درک وپذیرش الگوهای قبلی وهم تشکیل وابدای الگوهای جدید در حوزه های مختلف راشامل می شود
برای به وجود آوردن تعلیم وتربیتی خلاق باید بسیاری ار مسائل وعوامل عمده از جمله اهداف برنامه هاو ارزشهای حاکم برتعلیم وتربیت،محتوا و روشهای آموزشی،شرایط وخصوصیات مسئولان ومجریان تعلیم وتربیت ،وضعیت روانی یادگیرندگان ونحوه ی ارتباط با آنان با آگاهی کامل نگاهی نوافکند.درجهان کنونی دانش آموزان ما باید به طور فزاینده به دانش ها،نگرش ها، مهارتها مجهز شوند که نه تنها بتوانند خود رابا تغییرات شتابان جامعه بشری هماهنگ سازند بلکه به عنوان تولید کنندگان دانش نوین سهم مؤثر تری درایجاد تحولات و تغییرات داشته باشند
یکی از مهمترین راهکارهای ایجاد ایده های خلاق در دنیای واقعی گنجاندن آنها در محتوای کتب درسی است به طوری که می توان گفت:دانش آموزان بیشتر از طریق محتوای کتاب درسی با افکار وعقاید گونا گون وروش علمی برای مسائل مختلف آشنا می شوند وخود را برای زندگی در جامعه آماده میکنند.از آنجاییکه کتاب علوم تجربی یکی از مهمترین کتابهای درسی محسوب می شود ودر نظام آموزشی و زندگی روز مره جایگاه با ارزشی دارد به این سبب ضروری است که محتوای آموزشی آن بگونه ای باشد که افراد بتوانند موقعیت های نا آشنا را تجزیه وتحلیل کنند وچنان آموزش ببیند که جستجو گر باشند وراه حل های جدیدی برا مسائل بیابند
روش تعیین ضریب درگیری ویلیام رومی:یک روش کمی در تحلیل محتواست که به توصیف عینی ومنظم محتوای آشکار مطالب درسی پرداخته است.هدف این روش تعیین میزان درگیری دانش آموزان با محتوای کتاب به طور فعال است که شامل: الفBارزشیابی متن بBارزشیابی تصاویر و اشکال جBارزشیابی سؤالات
شاخص خوانایی گانینگ فوگ:این شاخص توسط رابرت گانینگ فوگ درسال 1951وباهدف ارزیابی تعیین سطح خوانایی مطالب درسی بر اساس کلاسهای آموزش رسمی طراحی گردید.هدف اصلی این شاخص ارزشیابی و تعیین سطح کلاسی مطالب کتابهای درسی است.وبه این سوال پاسخ می دهد که مطالب مناسب کدام پایه تحصیلی آموزش وپرورش رسمی است. این شاخص براساس دوعامل زبانی یعنی طول جمله وطول کلمه محاسبه می شود ودر این شاخص کلمه هایی دشوار هستند که بیش از سه هجا دارد
خلاقیت یک ویژگی مطلوب انسانی است که مدارس باید برای آموزش یا پرورش آن جدیت نشان دهند.آموزش خلاقیت یا تربیت تفکر خلاق به عنوان یکی از هدفهای اساسی وشناخته شده تعلیم وتربیت همیشه از حمایت عمومی برخوردار بوده است
نتیجه مقاله ی تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی سال دوم راهنمایی براساس عوامل خلاقیت گیلفورد که توسط لیلا سلیمی و علیرضا عصاره درسال 1391ارائه شده است به شرح زیر میباشد:
در نگاهی به علوم تجربی پایه دوم راهنمایی مشاهده می شود که از مجموع 1328واحد کد گذاری شده، 910واحد به حافظه شنوایی یعنی 68/53%، 372واحد به تفکر همگرا یعنی%28/01، 29واحد به تفکر واگرا یعنی 2/18%و 17واحد به تفکر ارزشیابی یعنی%1/28اختصاص یافته است.بنابر این این کتاب کمتر می تواند شرایط را برای بروز خلاقیت فراهم نماید.
