بخشی از مقاله
مقدمه درمقاله ی حاضرمحقق - تحلیل گر - تلاش نموده است که به بررسی و تحلیل محتوای کتاب درسی فارسی پایه ششم بپردازد . دراین تحقیق با استفاده از روش های خوانایی گانینگ ، فلش وفرای و کلوز و ویلیام رومی محقق به بررسی و تحلیل کتاب می پردازد . باید در نظر داشت به دلیل فقدان روش های بومی در این دروس به خوبی نمی توان به نتایج به دست آمده اعتبار بخشی لازم را درنظر گرفت .بایدتوجه داشت در ارتباط با تحلیل محتوا نظرات ودیدگاه های مختلفی بیان شده است که اکنون به عنوان پیشینه ی مقاله ی تحقیقی به برخی از آن ها اشاره می گردد .
مروری بر تعریف تحلیل محتواتحلیل محتوا از تکنیک های مربوط به روش اسنادی در پژوهش علوم اجتماعی می باشد. روش اسنادی به کلیه متدهایی گفته می شود که در آن ها هدف پژوهش با مطالعه، تحلیل و بررسی اسناد و متون برآورده می شود. چنانچه از نام تحلیل محتوا پیداست، این تکنیک به تحلیل و آنالیز محتوا می پردازد و می کوشد با استفاده از تحلیل دادههایی را در مورد متن استخراج کند. با این حال آنچه تحت نام تحلیل محتوا نامیده شده است، گونه خاصی از تحلیل است که با شیوه های دیگری که می کوشند یافتههایی را از متن استخراج کنند، تفاوت دارد. هیژمن 8 نوع تحلیل محتوا را شناسایی کرده و توضیح داده است،
که عبارتند از: تحلیل معانی بیان، تحلیل اسطوره و روایت، تحلیل گفتمان، تحلیل ساختاری یا نشانه شناختی، تحلیل تفسیری، تحلیل محاوره، تحلیل انتقادی و تحلیل نرماتیو. گاهی اوقات این گونه های تحلیل محتوا تحت عنوان تحلیل محتوای کیفی به کار می روند، ولی نقطه آغاز بحث ما در مورد تحلیل محتوا تکنیکی است که به گونه ای خاص و با هدفی ویژه به تحلیل داده می پردازد.تعاریفی از تحلیل محتوا-1 یک روش پژوهش برای توصیف عینی ، منظم وکمی محتوای ظاهری ارتباطات است . - برل برسن ، یارمحمدیان ص 149 ، 1385 - از تحلیل محتوا تعاریف گوناگونی به عمل آمده که بخشی از اختلاف به تاریخچه این تکنیک و روند تکاملی آن بر می گردد و بخشی دیگر از آن مربوط به تفاوت در حوزه گسترده این تکنیک است.
-2کریپندورف تحلیل محتوا را تکنیکی پژوهشی معرفی می کند که به منظور استنباط تکرارپذیر و معتبر از داده ها در مورد متن آنها بکار می رود - کریپندروف، . - 25 :1378 او هدف این تحلیل را همانند سایر تکنیک- های پژوهشی فراهم آوردن شناخت، بینشی نو، تصویر واقعیت و راهنمای عمل می داند - همان - .-3برلسون- از پیشگامان تحلیل محتوا- این تکنیک را »پژوهشی برای توصیف عینی، سیستماتیک و کمی محتوای آشکار پیام« معرفی می کند 1959 - ، 18، به نقل از کریپندورف، 1378، -4. - 26در تعریفی دیگر تحلیل محتوا تکنیکی پژوهشی دانسته شده که برای استنباط هایی برحسب شناسایی نظام روز و عینی ویژگیهای خاصی در یک متن بکار می رود - همان، -5 . - 28لورنس باردن نیز به نقل از لانذری می نویسد:»تحلیل محتوا فنی است که توصیف های ذهنی و تخمینی را تلطیف و تصفیه می کند و ماهیت و قدرت نسبی محرک هایی را که به شخص داده می شود، به صورت عینی آشکار می سازد.
- باردن، 1374، -6. - 35 دانیل رایف تحلیل محتوا را بطور خلاصه چنین تعریف می کند:»قراردادن قاعده و محتوای ارتباطات در طبقات - مقوله های - خاص براساس قواعد، و تحلیل روابط بین آن مقوله ها با استفاه از آزمون های آماری« - رایف، 1381، -7. - 4 کاپلان در این زمینه اظهار داشته که »روش تحلیل محتوا، معناشناسی آماری مباحث سیاسی است« - کاپلان، 1943، 230، به نقل از: هولستی، 1373، -8. - 13 بارکوس معتقد است که تحلیل محتوا به معنای تحلیل علمی پیام های ارتباطی است. از نظر وی این روش کاملاً علمی است و با وجود جامع بودن، از نظر ماهیت نیازمند تحلیلی دقیق و منتظم است. - بارکوس، 1959، . - 8 پسیلی بر این است که تحلیل محتوا مرحله ای از جمع آوری اطلاعات است که در آن محتوای ارتباطات از طریق بکارگیری عینی و منتظم قواعد مقوله بندی به اطلاعاتی که می توانند خلاصه و با هم مقایسه شوند، تغییرشکل می یابد.
-9 استمپل - 1981 - ، تحلیل محتوا را سیستمی رسمی برای انجام کاری می داند که همه ما بطور غیر رسمی آن را انجام می دهیم، یعنی استخراج نتیجه ناشی از مشاهده محتوا.-10 وبر - 1991 - نیز در رابطه با تحلیل محتوا می گوید » روش تحقیقی است برای گرفتن نتایج معتبر و قابل تکرار از داده های استخراج شده از متن. -11 کرینجر - 1973 - نیز آن را روش مطالعه و تحلیل ارتباطات به شیوه ای قاعده مند، عینی و کمی به منظور بخش متغیرها می داند. با این حال، از بیشتر تحلیل های محتوا برای مشخص کردن تاکید یا فراوانی انواع مختلف پدیده های ارتباطی استفاده می شود، نه برای پی بردن به مفاهیم مهم نظری.
-12 نئوندورف نیز در اثری جدید تحلیل محتوا را چنین تعریف می کند:تحلیل سیستماتیک، عینی و کمی ویژگی های پیام که شامل بررسی دقیق تعاملات انسانی، تحلیل ویژگی تصاویر در آگهی های تجاری تلویزیون، فیلم ها و رمان ها، بررسی کامیپوتری کاربرد کلمات در اخبار منتشره و سخنرانی های سیاسی و بسیاری چیزهای دیگر می شود - neuendorf,2002: 1 - هولستی نیز تحلیل محتوا را فنی برای یافتن نتایج - پژوهش - از طریق تعیین عینی و منتظم ویژگی های شخصی پیام ها می داند. او معتقد است که این تعریف سه معیار را به هم پیوند می دهد: اینکه روش تحلیل محتوا باید عینی و منتظم باشد و اگر قرار است از بازیافت اطلاعات، فهرست بندی یا اقدامات مشابه متمایز شود، باید پشتوانه نظری داشته باشد.
هولستی در تعریف خود به کمی کردن اشاره نمیکند، چرا که معتقد است قائل شدن تمایز شدید میان کیفی و کمی برای مستثنی کرد، نه بررسی های معین، همچون نمونه های تحلیل منتظم اسنادی، یا فقط برای افزایش یا کاهش اعتبار روش تحلیل محتوا، امری غیر مجاز است. همچنین این تعریف شرط محدود کردن روش تحلیل محتوا را به توصیف ویژگی های آشکار پیام ها می پذیرد. هر چند تنها ویژگی های آشکار متن را می توان رمزگذاری کرد، ولی استخراج دوباره معانی پنهان پیام ها مجاز است، اگرچه باید این استنباط ها با مدارک مستقل تایید شود - هولستی، 1373، . - 38
فرمول خوانایی فلش یکی دیگراز راه های بررسی میزان سختی و آسانی متون درسی استفاده از فرمول خوانایی فلش می باشد . این روش نیزبراساس طول متوسطه جمله ها و تعداد هجاها - بخش ها - مشخص می گردد و شامل مراحل زیرمی باشد.مرحله اولابتدا سه نمونه ی 100 کلمه ای براساس آن چه در روش گانینگ مطرح گردید جدا می کنیم .مرحله دومدراین مرحله تعداد هجاهای مورد درهرنمونه را بشمارید تا طول کلمه مشخص گردد. از یک پاراگراف 100 کلمه تعداد هجاها را می شماریم.مرحله سومطول متوسطه جمله ها را به دست می آوریم سپس با استفاده از انجام چند عمل ریاضی سطح خوانایی به دست می آید.
.مرحله چهارمپس از بدست آوردن طول متوسط کلمه و طول متوسط جمله ، استفاده از چند عمل ریاضی سطح خوانایی در هر 100 کلمه و سپس در یک درس و درانتها در کل کتاب درسی مورد تحلیل قرارمی گیرد .گام اولابتدا هجاها ی موجود در 100کلمه را درعدد ثابت 0/846 ضرب می کنیم و سپس عدد به دست آمده را از عدد 262/835 کم می کنیم .گام دومدر محاسبات طول متوسط جمله عدد مربوط به طول متوسط جمله را در 1/015 ضرب می کنیم .گام سومطول متوسط کلمات را ار طول متوسط میانگین78/33= جمله کم می کنیم .گام چهارمدر محاسبات نهایی : اعداد به دست آمده در محاسبات طول متوسط جمله را باهم جمع کرده و حاصل را برتعداد یعنی3تقسیم می کنیم .
استنتاجیه :با توجه به بررسی کتاب فارسی ششم ابتدایی از طریق فرمول خوانایی فلش ودرجه ی سادگی نوشته ی کلیه ی دروس که عدد 78/33 به دست آمده است ازطریق جدول تخمین خوانایی برحسب درجه های آموزش رسمی؛ این کتاب برای پایه ی هفتم ابتدایی مناسب می باشد . درضمن باید برای اعتباربخشی به این گونه مقالات و مقالات مشابه دیگری نیز درارتباط با این کتاب انجام شده و سپس به بررسی نتایج آن ها بپردازیم . فرمول خوانایی مک لافلین مراحل فرمول :مرحله ی اول : دراین روش ابتدا تحلیل گرچند درس - حداقل 10 درس - را انتخاب می کنیم .درمرحله ی دوم : ازهردرس سه نمونه ده جمله ای جدا می کنیم - از اول ، وسط و آخر - درستوجه : اگر درس 10 جمله نداشت می توان از اول درس شروع و ده جمله جدا کنیم و یا حداقل یک ده تایی .
