بخشی از مقاله
چکیده: در این مقاله ضمن تشریح لزوم استفاده از مدلهای بلوغ، ابتدا مدلهای بلوغ معرفی شدند و نقاط ضعف و قوت آنها بیان شد. در ادامه براساس بررسی سیستماتیکی که در ادبیات موضوع مدلهای بلوغ صورت گرفته، تعداد مقالات اشاره شده به هر مدل، جایگاه مطالعات تجربی در مدلهای بلوغ، رابطه بین سطح بلوغ و عملکرد کسب وکار و ویژگی های توصیفی و تجویزی مدلها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت سه مدل روزمانو همکاران، مدل مککورمک و مدل OMG به عنوان مدلهای سرآمد پیشنهاد شدند. البته انتخاب مدل باید با توجه به معیارهای مختلفی صورت گیرد.
-1 مقدمه
مدیریت فرآیند کسب و کار - BPM - در دهه های گذشته اهمیت بالایی پیدا کرده است و امروزه شناسایی و مستند سازی فرآیندهای کسب و کار، تعریف شاخص های کلیدی عملکرد KPI - ها - ، مرکز توجه بسیاری از سازمان ها است - بروکه و همکاران، . - 2016 با این حال هنوز مدیریت کردن فرایند کسب و کار به عنوان یک توانمندساز اساسی در تقویت موجودیت سازمان، دشوار است. - روزمان و بروین، - 2005 بنابراین باید از ابزارهایی استفاده شود تا به سازمان ها کمک کند تا در مدیریت فرایندهای کسب و کار موفق باشند.
یکی از این ابزارها مدلهای بلوغ مدیریت فرایندهای کسب و کار میباشند. بلوغ مدیریت فرآیند کسب و کار به مدیران این امکان را میدهد که وضعیت فعلی سازمانها از دیدگاه بلوغ مدیریت فرآیند بررسی شود. مدیران با تحلیل وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب می توانند نقطه ضعفهای فرآیند در سازمان را تشخیص دهند و آن را بهبود دهند، که نتایج بهبود فرایند و وفاداری مشتری، بهره وری و تعالی کسب وکار است. است. - آریا خصال و همکاران ، - 2014
-2 مدیریت فرآیند کسب و کار
مدیریت فرآیند کسب و کار به معنی رسیدن به اهداف سازمان از طریق بهبود، مدیریت و کنترل فرآیندهای کلیدی کسب و کار - جان جستون و همکاران، - 2008 و بر شناسایی، تعریف، درک، اندازهگیری، تجزیه و تحلیل و بهبودهای مستمر تمرکز دارد.
-3 مدلهای بلوغ مدیریت فرآیند های کسب و کار
مفهوم بلوغ در رویکردهای مدیریتی به عنوان راهی برای ارزیابی " وضعیت کامل بودن، بی نقص بودن یا آماده بودن" و "تکامل، تکمیل رشد و توسعه" پیشنهاد شده است - نعمتی، - 1392 مدل های بلوغ بسیاری توسعه پیدا کرده اند که از لحاظ مراحل بلوغ، معیارها، اقدامات و ... با هم متفاوتند. همچنین مدلها از نظر دامنه از یکدیگر متمایز میشوند، به این صورت که برخی مدل ها بر فرآیندها و برخی دیگر بر مدیریت فرآیندها اشاره دارند. وضعیت یک فرآیند می پردازند. در مقابل، مدلهای بلوغ مدیریت فرآیند کسب وکار به وضعیت قابلیتهای مدیریت فرآیند کسب و کار یک سازمان اشاره دارد. - روگلینگر و همکاران . - 2005 , در جدول 1 مهمترین مدلهای بلوغ معرفی شده اند.
مزایا
اقدامات به تفکیک فاکتور و مراحل بلوغ به صورت ماتریسی است روشن بودن اقدامات تعیین شده به تفکیک فاکتور دسته بندی فاکتورها به تفکیک فرایند و سازمان- اقدامات به طور روشن به تفکیک فاکتور و مراحل بلوغ به صورت ماتریسی است-مناسب بودن تعداد مراحل بلوغ
معایب کلی بودن دسته بندی
فاکتورها – عدم وضوح اقدامات تعیین شده در هر مرحله بلوغ کلی بودن دسته بندی فاکتورها
مراحل بلوغ کم
کلی بودن دسته بندی فاکتورها – عدم وضوح اقدامات تعیین شده به تفکیک مراحل بلوغ
-4 نقاط ضعف و قوت برخی مدلها
صفری و مرادی مقدم در کتاب " بلوغ فرآیندهای کسب و کار"، برخی معیارهای مرتبط با خصوصیات کلی مدلها از قبیل نحوه دسته بندی عوامل فرآیندهای کسب و کار، نحوه تعیین اقدامات - به تفکیک فاکتورها، مراحل بلوغ - ، روشن بودن اقدامات و مشخصات تعیین شده، تعداد مراحل بلوغ، تعداد ابعاد مدل و قابل استفاده بودن در همه سازمانها، را به منظور مقایسه مدلها انتخاب کردند که نتیجه مقایسه در جدول 2 آمده است. در آخر مدل روزمانو همکاران و مدل همر را به عنوان دو گزینه برتر معرفی می کند. - صفری و مرادی، - 1393
-5 بررسی سیستماتیک مدلهای بلوغ سازمان
تارهان و همکاران با استفاده از روش بررسی سسیستماتیک ادبیات موضوع - SLR - مدلهای بلوغ مدیریت فرآیند کسب و کار را مورد بررسی قرار دادند. بررسی سیستماتیک ادبیات موضوع روش ارزیابی و تفسیر تمامی تحقیقات دردسترس مرتبط با یک فرضیه خاص یا موضوع خاص می باشد. تارهان و همکاران مطالعات کتابخانه ای دیجیتال دانشگاهی را از سال 1990 تا 2014 جست و جو کردند. که از 2899 مطالعه ای که در ابتدا بدست آوردند، 61 مطالعه را جهت بررسی، انتخاب کردند. در ادامه مقاله، نتایج بررسی ها ارائه شده اند - آیکا طرحان1 و همکاران، . - 2016
-1-5 مدلهای بلوغ از نظر تعداد مقالات اشاره شده به آن
نمودار 1 مدل های بلوغ اصلی و تعداد مقالات ارجاع شده به این مدل ها را نشان می دهد. همان طور که از شکل مشخص است مدل روزمان - BPM-CF - ، مککورمک - BPO-MM - و مدل OMG، مدلهایی هستند که بیشترین مطالعه و ارجاع در مورد آنهاست. - آیکا طرحان و همکاران، - 2016
-2-5 جایگاه مطالعات تجربی درحوزه کاربرد مدلهای بلوغ
در حوزه کاربرد مدلها، 23 مطالعه تجربی انجام گرفته است. 9 مورد از این مطالعات مربوط به کاربرد مدل مککورمک BPO- - - MM است. 5 مورد دیگر از این 23 مورد مربوط به مطالعات تجربی بر روی کاربرد مدل روزمان و همکاران - BPM-CF - است. به طور کلی بیش از نیمی از محتوای مطالعات تجربی - %56 - در حوزه مدیریت فرآیندها با دو مدل مک کورمک و روزمانوهمکاران مرتبط هستند - 20 مطالعه از 36 مطالعه تجربی - .
-3-5 رابطه بین سطح بلوغ و عملکرد کسب و کار
تنها 7 مطالعه از 61 مطالعه تایید می کنند که سطح بالای بلوغ با بهبود عملکرد کسب و کار همراه است، که این موضوع نشان دهنده کمبود مطالعات مربوطه در این زمینه است.
-4-5 ویژگی توصیفی و تجویزی مدلهای بلوغ
ویژگی توصیفی یک مدل، مبتنی بر یک دید ارزیابی است که برای تشخیص سطح فعلی بلوغ استفاده می شود. در مقابل ویژگی تجویزی یک مدل، مبتنی بر نگاه هدایتگر است که برای طرحریزی مسیر بهبود به سمت یک سطح مطلوب از بلوغ مورد استفاده قرار می گیرد. با اطلاعات بدست آمده از مطالعات اصلی
▪ مدلهای BPMMM, BPM-FIS, BPMM-OMG سطح بالایی از خصوصیات توصیفی را دارند، درحالی که مدلهایBPMM-HR, BPO-MF, PEMM, PMMA تنها خصوصیات اولیه توصیفی را دارند.
▪ مدل BPMM-OMG تنها مدلی است که سطح بالایی از خصوصیات تجویزی را دارد که میتواند به عنوان پایه ای برای بهبود بلوغ، استفاده شود. - آیکا طرحان و همکاران، - 2016
-6 نتیجه گیری
در این مقاله مدلهای بلوغ معرفی و بررسی شدند . در استفاده از مدلها باید به جنبههای مختلف آن توجه شود. از جمله می توان به دامنه کاربرد مدل اشاره کرد. ویژگی های توصیفی و تجویزی نیز در انتخاب مدل نقش به سزایی ایفا می کنند. در ضمن توصیه میشود از مدلهای 5 سطحی استفاده شود. هر یک از مدلهای مطرح شده نقطه ضعف و قوت مربوط به خود را دارند، با این حال مدل روزمانو همکاران، مدل مککورمک و مدل OMG از جمله بهترین مدلها هستند. با توجه به نتایج بررسی سیستمی و به منظور پذیرش عمومی این مدلها در عمل، باید در پژوهش های آتی به - 1 ارزیابی تجربی مدلهای موجود به جای ارائه مدل جدید و همچنین - 2 بررسی رابطه بین سطوح بلوغ و عملکرد کسب و کار پرداخته شود.
