بخشی از مقاله
چکیده:
گردشگری شهری بعنوان یکی از انواع گردشگری ها می باشد که در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است. شهر ساختار اصلی و شکل دهنده بسیاری از گونه های گردشگری می باشد چرا که بسیاری از گردشگری ها را نمی توان بدون حضور در شهر مطالعه کرد. گردشگری شهری با محیط طبیعی و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه رابطه متقابل دارد. شهرستان مراغه که به باغ شهر و پایتخت نجوم ایران شهر ت دارد، به لحاظ بافت غنی تاریخی و فرهنگی کشور با بیش از 300 اثر ثبت شده ملی، جز ده شهر برتر ایران محسوب می شود.
شهر ستان مراغه با فضای سبز و باغهای متعدد در داخل شهر و همچنین رودخانه زیبای صوفی چای که از مرکز شهر می گذرد، یکی از مهمترین مراکز توریستی و گردشگری در استان آذربایجان شرقی محسوب می شود که سالانه گردشگران خارجی و ایرانی زیادی را به خود جذب کرده است. در این پژوهش سعی شده است با روش مردم شناسی و با استفاده از تکنیک های مشاهده، مصاحبه و جستجوی اسنادی - کتابخانه ای، کاوش های اینترنتی و مطالعات میدانی - اثرات این نوع گردشگری را در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرید.
نتایج تحقیقات نشان می دهد که رابطه ای مستقیم بین توسعه گردشگری و تغییرات در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و همچنین سبک زندگی اهالی وجود دارد.
.1 مقدمه:
طی سال های اخیر، کیفیت زندگی به مثابه یک هدف اصلی توسعه جوامع انسانی، ماهیت سیاستگذاری بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داده است. کیفیت زندگی، ویژگی های کلی اجتماعی، اقتصادی و محیطی در یک ناحیه، نشان می دهد که می تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای نظارت بر برنامه ریزی توسعه اجتماع به کار رود.
همچنین به عنوان معیاری برای سنجش میزان برآورده شدن نیازهای روحی، روانی و مادی انسان و خانواده تعریف شده است. مفهوم کیفیت زندگی در برگیرنده شاخص های عینی و ذهنی است. شاخص های عینی براساس فراوانی یا کمیت فیزیکی، مثل درآمد سنجیده می شوند، و شاخص های ذهنی براساس پاسخ های روانی همچون رضایت شغلی و خوشحالی به صورت کیفی سنجیده می شوند. شاخص های ذهنی، بینشی از رضایت فرد و هر آن چه که برای مردم رضایت بخش است به دست می دهد.
امروزه کیفیت زندگی به عنوان مفهومی چند بعدی و مهم در زندگی مردم، در بسیاری از رشته های علمی از جمله گردشگری نفوذ یافته است. رابطه بین گردشگری و کیفیت زندگی افراد جامعه محلی، موضوعی است که در برخی از تحقیقات مربوطه مورد توجه قرار گرفته عموماَ این رابطه در قالب سه جنبه اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی طبقه بندی می شود.
هدف از مطالعه کیفیت زندگی، تاکید بر این موضوع است که یک ناحیه نباید تنها از دیدگاه عینی و فیزیکی بررسی شود، بلکه باید از دیدگاه واکنش های ذهنی انسان نیز مورد توجه قرار گیرد. رشد و توسعه گردشگری می تواند باعث بروز تغییرات عمیق در بسیاری از شاخص های عینی و ذهنی انسان ها و ویژگی های کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی جوامع مقصد شود.
در این راستا گردشگری به عنوان یک فعالیت پایه می تواند زمینه های اصلی بهبود سطح کیفیت زندگی ساکنان محلی را فراهم آورد. در سالهای گذشته رشد اقتصادی شهرها از طریق صنایع تولیدی حاصل می شود. در اواخر قرن بیستم برخی از صنایع به تدریج اهمیت خود را به عنوان ابزار اصلی رشد شهر ها از دست دادند و به تدریج بخش خدمات به عنوان موتور محرک اقتصادی شهرا شناخته شدند . در چنین شرایطی گردشگری به عنوان گزینه مناسب برای توسعی شهر ها شناخته شد. زیرا شهر ها به طور بالقوه دارای بسیاری از جاذبه ها مانند بناهای تاریخی، میراث فرهنگی و ... می باشند.
.2 تعریف مردم شناسی:
مردم شناسی که در اصل و ریشه لغوی به معنی قوم شناسی است. نام علمی است که به مطالعه اقوام ابتدایی می پردازد. اما باید دانست که اطلاق مردم شناسی به مطالعه جوامع غیر متمدن و ابتدایی درست نیست به آنها محدود نمی شود بلکه امروز دامنه بررسی های این دانش گسترش یافته و همه جوامع معاصر هم کشیده می شود و اغلب گروههای کوچک را در داخل شهر ها و روستاها مورد مطالعه قرار می دهد.
مردم شنای کارش آشکار ساختن الگوها و قواعد حاکم بر رفتار اجتماعی، انسان است. به همین لحاظ مردم شناسی خود به رشته های فرعی دیگر تقسیم می شود که هر یک به تحقیق موضوعی تخصصی و مجزا می پردازد. مانند مطالعه در ساختمان خویشاوندی ابتدایی، زندگی خانوادگی، فعالیت های اقتصادی اولیه، حکوکت و حقوق اولیه، مذهب، تکنولوژی، زبان و هنرهای مختلف از قبیل نقاشی، مجسمه سازی و...
اصطلاح اتنولوژی را شوان سویسی در سال 1787 به کار بردهاست. این رشته، اکنون برای مطالعه جوامع ابتدایی و انسان فسیل در کنار انسانشناسی جسمانی به کار میرود. مردمشناسی زندگی اجتماعی و حیات فکری و فرهنگ انسان را با توجه به سیر تاریخی و مناسبات طبیعی و اجتماعی بررسی میکند و ویژگیهای جسمانی و زندگی فکری و فرهنگی انسانهای نخستین و جوامع ابتدایی را میکاود. میتوان گفت این علم آیینه تمام نمای جامعه معاصر است یعنی میتواند علل به وجود آمدن سازمانها و بنیانهای کهن فرهنگی جامعه بشری را که برخی در جوامع معاصر رایج و برخی دیگر متروک شدهاند کشف نماید
هدف مردمشناسی مشاهده جوامع برای شناخت »واقعههای اجتماعی« ست، که به ثبت و ضبط این واقعهها پرداخته و آمارهای مربوط را تدوین و برقرار میسازد و به انتشار اسناد و مدارک معتبر میپردازد
.3 تعریف گردشگری یا توریستم:
واژه گردشگری یا توریسم به صورت مصطلح در زبان فارسی به صورت جهانگردی ترجمه شده است. ریشه این واژه از اصطلاح «Tornus» یونانی و لاتین گرفته شده است.
