بخشی از مقاله
چکیده
طراحی رصد خانه در مناطق محروم باعث ایجاد مکان هایی در جهت رفاه ، اسکان و سرویس دهی به گردشگران می شود . که در جهت بازدید از مجموعه از سراسر ایران و یا مناطق اطراف ایران تشریف می آورند . ایران دارای مناطق محروم و قابل سرمایه گذاری زیادی است . می توان با ایجاد چنین فضاهایی که یک یا چند منطقه تابعه را تحت پوشش قرار می دهد کمک شایانی به اقتصاد آن منطقه نمود . از جمله حمل و نقل ، وضعیت رفاه مسافران مانند رستوران ، مراکز خرید که این قبیل کارها باعث ایجاد شغل و بالا بردن سطح رفاه آن منطقه می شود . این کمک در جهت بالا بردن معیشت و کذران زندگی خانواده های آن مناطق تأثیر گذار خواهد بود . این چنین بناهایی باعث می شود در یک منطقه اگر خانوار هایی که در معیشت خود مشکل دارند بتوانند با اشتغال در این مراکز شرایط زندگی خود را بهبود بخشند . از نمونه های رصد خانه، رصد خانه مراغه می باشد که شرح وصف آن در مقاله خواهد آمد.
-1 مقدمه
ایجاد رصد خانه موجب رشد و شکوفایی مناطق محروم شده و می توان با شناخت مناطق محروم و ایجاد فضاهای فرهنگی و رفاهی از این قبیل این مناطق را توسعه و سطح رفاه آنها را گسترش داد و می توان باعث شد که مردم در این مناطق با اشتغال به کار ، سطح اقتصادی خانواده خود را بالا ببرند . وقتی در یک منطقه گردشگران وارد شوند موجب می شود که هزینه هایی در جهت رفاه خود انجام دهند و این بستر و شرایط برای بالا رفتن اقتصاد منطقه بوجود می آید . برای حمل و نقل آنها نیاز به راه ، برای اسکان آنها نیاز به هتل ، برای خرید آنها نیازمند ایجاد فروشگاه و برای رفع گرسنگی آنها نیازمند ایجاد رستوران خواهیم بود . و همچنین آسمان کویر موجب آرامش مسافران می شود.
خیره گشتن به آسمان و محور زیباییهای نخستین افرادی هستند که میان نمودهای آسمان و جنبههای معنوی و یزدانی پیوند برقرار ساختهاند این شگفتانگیز آن شدن طی هزاران سال موجب شده تا ایرانیان جزء نخستین مردمانی باشند که به کشف اسرار پهنان افلاک بپردازند و آرام آرام به سمت پدیدههای نجومی و صورتهای فلکی آن حرکت کنند ایرانیان جزء ویژگی را به روشنی در فرهنگ اساطیری این مردم میتوان مشاهده کرد.
-2 اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن
با نگاهی به گذشته کشور عزیزمان ایران،به این نکته می رسیم که تا همین چند قرن پیش،ایران یکی از چند مرکز مهم تولید علم در جهان بوده است.در واقع با ورود اسلام به ایران و تشویق علم آموزی و اکتشاف در چگونگی آغاز و انجام این جهان در معارف دینی،مسلمانان در قرن اولیه هجری تا به حال به طور پیوسته در کسب علم و دانش کوشیده اند.حال بگذریم از این نکته که در برهه ای از زمان،بسیار پرتحرک و در برهه ای دیگر،بنا بر علل سیاسی و روی کار نبودن دولت مرکزی نیرومند از این کار بازمانده اند؛تاریخ علمی کشورمان با داشتن بزرگانی چون؛زکریای رازی، فارابی،دکترحسابی ،ابن سینا،خیام،ابوریحان بیرونی،خواجه نصرالدین توسی،شیخ بهایی و صدها دانشمند و پژوهشگر و ادیب و عارف دیگر،دلیل محکمی بر این ادعاست.نجوم از جمله علومی بوده است که از همان آغاز تمدن شهرنشینی ایران یعنی تمدنهای پیش از دو هزارسال قبل از میلاد منجمله ایلام و سایر تمدنهای اطراف آن نضج یافته است.
در این مدت طولانی تا این زمان همواره ایرانیان بنابر دلایل مختلفی که در ادامه خواهد آمد توجه ویژه ای به علم نجوم داشته اند که رصدخانه مراغه در واقع نمونه مهم آن است.برای پی بردن به اهمیت مرکز علمی رصدخانه مراغه همین بس که بدانیم پایه گذاری رصدخانه مراغه به گونه یک بنیاد عظیم پژوهشی و آموزشی از قرن هفتم هجری و نقش مهم آن در گردآوردن گروهی بزرگ از دانشمندان و دانش پژوهان و دانشجویان از یک سو و تمرکز دادن کتابها و مدارک و اسناد علمی معتبر در آن و فراهم ساختن موجبات پژوهش در جوی آرام و بهره مند از تمامی امکانات لازم و بالاخره عرضه ساختن بررسی ها و کشفیات این بنیاد علمی در جهان آن روز موجبات آن را فراهم ساخت تا شهرت این مرکز علمی به بیشتر سرزمینها بپیچد و توجه بسیاری از سرزمین ها را به خود جلب نماید تا جائیکه بیشتر حکمرانان و محققان آرزو می کردند تا بتوانند نظیر چنین چیزی - مرکزی - را در سرزمین خویش بر پا سازند.
با عنایت به ضرورت معرفی این گذشته پر بار به نسل جوان امروزی،تشویق و ترغیب آنان به ادامه راه گذشتگان و نیز ایجاد مرکزی برای رصد اجرام آسمانی،تحقیق و پژوهش،برگزاری همایش ها و کنفرانسهای علمی و پژوهشی و ایجاد یک مرکز مطالعات نجوم و اخترشناسی دراین منطقه - جنوب فارس - و در شهری چون خنج با پیشینه تاریخی کهن که در مسیر اتصال دو قطب علمی شمال و جنوب کشور است ضروری می نماید.در طراحی این مجموعه باید تاسیسات جنبی را طراحی کرد که می تواند گذشته تاریخی پرشکوه علم نجوم ایران را به بازدید کنندگان در سطح های مختلف و با دانستنی های متفاوت اطلاعات ارزنده ای را انتقال داد.
با ایجاد این واحدها،برداشتی متفاوت برای همه بازدید کنند گان در زمینه های علوم ستاره شناسی کهن ایران و سیر چگونگی آن بدست خواهد آمد.محققان و پژوهشگران نیز خواهند توانست با استفاده از امکانات فراهم آمده در این مجتمع علمی به کار پژوهشهای ارزنده ای در زمینه علم ستاره شناسی و رشد تکاملی آن بپردازند و بسیاری از نکات تاریک و ناشناخته را روشن کنند،همچنین با ایجاد یک تالار کوچک کنفرانس،امکان برگزاری سمینارهای علمی و تبادل نظر در زمینه ستاره شناسی و تاریخ علم نجوم در ایران فراهم خواهد آمد.
با ایجاد یک پلانتاریوم نیز موجبات آن فراهم خواهد گشت تا بازدید کنندگان از مجموعه بتوانند با مشاهده آن شناختی مطلوب از آسمان بدست آورند.باشد که این خود موجب آن گردد تا شوق تحقیق در کارهای ستاره شناسی که پس از دورانهای شکوفایی گذشته امروز از جانها بیرون رفته است دوباره در میان جوانان این مرز و بوم زنده شود.از طرفی ایجاد چنین مجموعه ای می تواند در جلب توریست نیز موثر باشد و ضمن رونق بخشیدن به اقتصاد شهر با توجه به بناهای تاریخی شهر،موجب رونق صنعت جهانگردی شود.جدا از مطالب فوق باید به این نکته توجه داشت که اصولا تحقیق درباره علوم زیر بنایی چون نجوم جزء شاخص های توسعه کشورها به حساب می آید،بنابراین پرداختن به مسائلی همچون علم نجوم می تواند روح تحقیق و توسعه را در ملت ها پرورش دهد.
-3 علم نجوم در ایران
علم نجوم در ایران مانند دیگر نقاط جهان سابقه طولانی دارد. در واقع از آنجا که ابزار کار آن آسمانی پاک و دو چشم سالم خداداد است، از اولین علومی است که توسط انسان مورد توجه قرار گرفته است. ستاره شناسان ایرانی عمده ستاره شناسان اسلامی را تشکیل میدهند. پس از دوران خلافت مامون که دارالترجمه مشهور خود را برای ترجمه آثار علمی ملل مختلف بنیان نهاد، پیشرفت نجوم بمانند علوم دیگر سرعت زیادی گرفت.
-4 رصدخانه
جایی است که برای مشاهده و بررسی و اندازه گیری پدیدههای آسمانی درست شده است. در گذشته رصدخانهها اساس شامل سدس و برخی ابزارهای دیگر ستاره شناسی بودند. رصدخانهای امروزی معمولاً تلسکوپهای بزرگ نوری یا رادیویی دارند که در اتاقهای گردنده، نصب شدهاند. تاریخچه رصدخانه حدود سال 212 هجری، در بغداد بنا شد و دو اخترشناس برجسته، نوبخت اهوازی و خوارزمی بر آن ریاست داشتند. پس از این رصدخانههای متعددی در جای سرزمینهای اسلامی ساخته شد که هر یک با نام اخترشناسی برجسته پیوسته است. رصدخانهی بتایی در رقه و رصدخانهی عبدالرحمن وفی در شیراز از جملهی آنهاست. البته پس از قرن چهارم رصدخانهها با نام امیران ارتباط پیدا کردند.
مانند رصدخانهی علاءالدوله در همدان، که برای بوعلی سینا بنا کرد. کمتر از یک قرن بعد نیز ملکشاه سلجوقی، رصدخانهی بزرگی را بنیان نهاد که بزرگانی مانند خیام نیشابوری در آنجا فعالیت داشتند و تقویم جلالی، دقیقترین تقویم جهان را طرح ریزی کردند. پیشرفت رصدخانهها با بنیان گذاری رصدخانه مراغه به اوج خود رسید. بنای این رصدخانه به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی در سال 657 هجری آغاز شد. رصد خانه جایی برای مشاهده وبررسی واندازه گیری پدیده های آسمانی درستشده است در گذشته رصد خانه ها اساسا شانل سُ دس وبرخی ابزارهای دیگر ستاره شناسی بود .رصد خانه های امروزی معمولاً تلسکوپ های نوری یا رادیویی دارند که در اتاق ها ی گردنده نصب شده اند.
-5 خواجه نصیرالدین طوسی
رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی پژوهشکده: این رصدخانه در 45 کیلومتری جنوب شهر تبریز بر فراز کوه بلیندی با عرض جغرافیایی تقریبی 38 درجه شمالی و طول جغرافیایی تقریبی 46 درجه شرقی مستقر است.
