بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه : باتوجه به اینکه سلامت روان می تواند درجامعه مهم باشد،پژوهش حاضر، به منظوربررسی تحلیل مسیر عوامل روان شناختی برسلامت روان دانشجویان دانشگاه ایلام و علوم پزشکی انجام گرفت. هدف از انجام این تحقیق بررسی تحلیل مسیر عوامل روانشناختی بر سلامت روان در دانشجویان دانشگاه ایلام و علوم پزشکی بود.
مواد و روش ها : این پژوهش مقطعی و تحلیلی - مدل سازی - درنمونه ای متشکل از 600 آزمودنی با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس فرم خلاصه شده ، پرسشنامه ی چندعاملی - NEO - ، اختلالات روانی - SCL90-R - و سلامت روان - GHQ-28 - اجراو با استفاده از تحلیل مسیر ، اثرات مستقیم وغیرمستقیم صفات شخصیت برسلامت روان بررسی شدند.
یافته ها: داده های گردآوری شده از پرسشنامه ها موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت، یافته ها نشان داد، اثر برونگرایی بر سلامت روانی غیرمعنی دار و منفی و بر گشودگی و با وجدان بودن تاثیر مثبت و معنا دار داشته است . همچنین روان نژندی بر سلامت روانی و بهداشت روانی اثر مثبت و معنی داری دارد ، همچنین روان نژندی بر گشودگی , برون گرایی ,توافق پذیری و با وجدان بودن اثر مستقیم ومعنی داری دارد.
بحث و نتیجه گیری:به طورکلی نتایج نشان داد دانشجویان دانشگاه ایلام ازسلامت روانی بیشتری نسبت به دانشجویان علوم پزشکی برخوردار بودند. جامعه ی موردمطالعه دانشجویان دانشگاه ایلام و علوم پزشکی شهرایلام بودندکه درسال 1393-1394 به تحصیل اشتغال داشتند.
مقدمه
بررسی نقش متغیرهای شخصیتی وسلامت روان تاریخچه ای طولانی دارد. در بیان تفاوت های فردی ، با توجه به صفات شخصیت اشاره می شود که روان رنجورخویی - N - به تمایل فردبه تجربه هیجانات منفی ازقبیل اضطراب ، افسردگی و خشم برمی گردد. برون گرایی - E - به تمایل فرد به پرانرژی ، شاد ومعاشرتی بودن اطلاق می شود.
پذیرش - O - به تمایل فرد به غیرسنتی و تخیلی بودن و علاقه مندی به هنر اشاره می کند.سازگاری - A - یه تمایل فرد به اعتمادورزی ، کمک کنندگی وبخشندگی و در نهایت ، وظیفه شناسی - C - به تمایل فرد به قابل اعتمادبودن ، کوشا و منظم بودن برمی گردد. سلامت روان لازمه یک زندگی مفید، مؤثر و رضایت بخش فردی است و سلامت روان اقشار یک جامعه ، خصوصاً اقشار مؤثر و سازنده آن ، لازمه پویایی ، بالندگی و اعتلای آن جامعه است . جوانان به عنوان مهمترین سرمایه های هرسرزمین محسوب می شوند و از میان آنان دانشجویان به عنوان جوانان فرهیخته ی یک کشور نقش عمیقی را در چگونگی پیشرفت جامعه ایفا می کنند.
امروزه دانشجویان و به صورت کلی علم نقش اساسی درتوسعه و تحول درجامعه بشری دارند. دراین راستا، هرچه کشوری سهمش درتولید علم جهانی بیشترباشد، به همان نسبت موفق تراست و می تواند برمشکلات خود فایق آید. برای رسیدن به این مقصد، زمینه ها و الزاماتی لازم است . ازجمله زمینه ها و ضرورت های لازم ، می توان به داشتن حداقل معیارهای سلامتی درافراداشاره کرد.براساس یافته های پژوهش های گوناگون فقدان سلامت روانی موجب مشکلاتی نظیرافت تحصیلی و آموزشی ، بی انگیزگی تحصیلی و غیره درمیان دانشجویان می شود. بدین منظور موضوع سلامت روانی و لزوم دستیابی به آن، درسال های اخیربه یکی ازموضوعات برجسته وقابل تأمل تبدیل شده است.
درجهان امروز اختلالات روانی ابعاد اجتماعی ، روانی وزیستی انسان ها را تحت تأثیرقرار داده است. بیماری روانی مفهوم وسیع و گسترده ای دارد . در حالی که پروفسورکلاین مانت ، استاد دانشگاه شیکاگو معتقد است که 75 تا 85 درصد کسانی که به پزشک مراجعه می کنند از ناراحتی های روانی در عذابند تا بیماری های جسمی ، روانپزشک مشهور مخالف مفهوم بیماری روانی ، اعتقاد دارد که اصولاً» آن اختلالی را می توان بیماری نامید که با ضایعات عضوی همراه است . بنابراین بیماری های روانی که با علائم ذهنی مشخص هستند در واقع بیماری نبوده و فقط راهی برای ابراز مشکلات زندگی هستند.
« اما بر خلاف تصور تامس ساز ، همه بیماری های که به ناتوانی انسان در تطابق با محیط خود منجر می گردند لزوماً با ضایعات عضوی همراه نیستند وعلم روانپزشکی بر خلاف طب داخلی که با جزء جزء اعضاء بدن سروکار دارد، با کل انسان - با تمامیت افکار ، احساسات و اعمال او مربوط است .مفهوم سلامت روان شامل : کسی که به خود و به دیگران اعتماد داشته باشد، کسی که احساس لیاقت کند، کسی که زندگی را پدیده ای با معنی بداند، و کسی که از ثبات عاطفی متناسبی برخوردار باشد ، از نظر روانی سالم است
به طورکلی سلامت روان عبارت است از: احساس درونی ، خوب بودن، و اطمینان از کارآمدی خود، اتکابه خود ، طرفین رقابت ، وابستگی به نسلی و شکوفایی توانایی های بالقوه فکری و هیجانی هستند . البته ، با درنظرگرفتن تفاوت های بین فرهنگ ها ارائه تعریفی جامع از سلامت روان سخت می نماید ، با این وجود ، بر این اتفاق نظر است که سلامت روان چیزی فراتر از نبود اختلالات روانی است.
بیان مسأله
ایجاد سلامت روانی هدفی است که همه جوامع برای رسیدن به آن تلاش می کنند. ارزش های اساسی سلامت روانی را می بایست درارتقای کیفیت زندگی زنان ومردان جستجوکرد.ازمواردی که سلامت روانی را تحت تاثیرقرارمی دهد ، نوع ارتباط فرد با جامعه است . نوع ارتباط فرد با جامعه ومیزان مشارکت افراد درفعالیت های اجتماعی است . ازجانب دیگر با دانستن این موضوع که ماهیت زندگی بشر ، اجتماعی و گروهی است ، ارتباط میان فرد وجامعه در آسیب شناسی سلامت روان اهمیت بسزایی دارد .
نوع ارتباط فرد باجامعه ، ازجانب دیدگاه ها ونظریه های گوناگون ، جامعه شناسان ، مردم شناسان ، جمعیت شناسان ، روان شناسان و غیره به عنوان شاخص طبیعی یا غیرطبیعی بودن او تفسیرمی شود. هرجامعه ای نیز ، چه سالم و چه ناسالم ،ازطریق شبکه های اجتماعی ازهنگام تولد تا پایان سالمندی برساختارروانی افرادتاثیر می گذارد. سازمان جهانی سلامت ضمن جلب توجه مسؤولین کشورها درراستای تامین سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی افراد جامعه همواره براین نکته تاکید دارد که هیچ یک از این سه بعد بر دیگری برتری ندارد.ازسوی دیگر ، سازمان جهانی سلامت ، سلامت روانی را بخش بسیارمهمی درحیطه سلامت می داند که برنامه ریزی درجهت بهبود آن را مؤثرو ضروری می داند.
سلامت روانی ازدیدگاه این سازمان عبارتست از حالتی ازسلامتی که درآن فرد ، توانایی های خود را می شناسد ، با فشارهای طبیعی زندگی مقابله می کند ، برای جامعه مثمر ثمر می باشد و قادربه تصمیم گیری و مشارکت جمعی است . براین مبنا ، سلامت روانی مبنای رفاه و سلامتی برای افراد و جامعه است . معتقدند سلامت روانی را باید به عنوان حالتی متعالی ، که عدم حضور بیماری و هم حضور سطح بالایی ازشادمانی رادربرمی گیرد، تعریف کرد.
صرف عدم حضوربیماری یا شادمانی به تنهایی ، به معنای سلامت روانی نیست . آنها مدلی راپیشنهاد می کنند که ابعاد سلامت روانی وبیماری روانی بایکدیگر ترکیب می شوندو دو حالت برای سلامت روانی - سلامت کامل و سلامت ناقص - و دوحالت برای بیماری روانی - بیماری کامل وبیماری ناقص - می سازند.افرادی از سلامت روانی کامل برخوردارندکه در حال شکفتن هستند. این افراد دریک ماه تشخیص اختلالات روانی نگرفته اندو ازشادمانی بالایی برخوردارند.
دسته دوم افرادی هستندکه ازسلامت روانی ناقص برخوردارند.این افراد در حال پژمرده شدن هستند. عده ای دیگر افرادی هستند که تشخیص اختلالات روانی دریافت کرده اند واز شادمانی پایینی نیز برخوردارند، این افراد بیمار روانی کامل هستند و لذا در حال تقلاکردن هستند. درنهایت افرادی هستند که ازبیماری روانی ناقص برخوردارند. این افراد در حال کشمکش هستند .
سلامت روانی را شامل عملکردسازگارفردونیز سازش یافتگی اوباجهان می داند که ماحصل چنین عملکردی احساس اثربخشی و سعادتمندی است. از جانب دیگر وی سلامت روانی را تنها کارایی و احساس رضایت نمی داند ، بلکه حالتی روانی ، رفتاری اجتماعی و یا یک گرایش و میل شادمانه ، به عبارت بهتر ، حالت تعادل درون خود و درون محیط می داند.بروکینگتون سلامت روانی را احساس حالات شادابی جسمی ، فکری و روحی همراه با ذخیره قدرت براساس عملکردعادی بافت ها و هماهنگی و تطبیق جسمی و روحی که موجب فراهم گردیدن وسایل زندگی سرشار از نشاط در انجام خدمات و کارهای عادی می باشد ، تعریف می کند.انجمن سلامت روانی کانادا سلامت روانی را درسه قسمت تعریف می کند :
-1 نگرش های مربوط به خود : شامل تسلط برهیجان های خود ، آگاهی از ضعف های خود و رضایت از خوشی های ساده .
-2 نگرش های مربوط به دیگران : شامل علاقه به دوستی های طولانی مدت و صمیمی ، احساس تعلق به یک گروه ، احساس مسؤولیت درمقابل محیط انسانی و مادی .
-3 نگرش های مربوط به زندگی: شامل پذیرش مسؤولیت ها ، انگیزه توسعه امکانات و علایق خود ، توانایی اخذ تصمیم های شخصی و انگیزه خوب کارکردن در زندگی.
هرساله هزاران جوان ایرانی وارد دانشگاه ها می شوند. این جوانان که دوره های مختلف تحصیلی ، از جمله پشت سر گذاشتن کنکور را تجربه کرده اند، وارد فضای تقریباً متفاوت با محیط خانه ، خانواده و اجتماع دوستان و همسالان می شوند . امروزه برای قبولی در دانشگاه ، سخت کوشی ، تمرین های مداوم ، کلاس های آموزشی و حتی نحوه آموزش تست زدن بسیاراهمیت دارد.انش آموزان معمولاً یک یا دو سال بیشترین فشار ممکن را متحمل شده و حتی دربرخی ازآنها مشکلات روانی و عصبی به وجود می آید .
هرچندعده ی کمی وارد دانشگاه های سراسری می شوند،اما این تعداد کم ، معمولاً کسانی هستند که بیشترین فشار روانی ناشی از استرس کنکور را گذرانده اند .دوره تحصیلات دانشگاهی به واسطه حضور عوامل متعددی از جمله دوری از خانواده ، سازگاری با محیط های خوابگاهی ، ناکامی های تحصیلی و غیره یک دوره فشارزای روانی است . تحقیقات صورت گرفته در خصوص دانشجویان ایران ضمن ارائه یافته های نه چندان خوشایند و قابل قبول در رابطه با وضعیت سلامت روانی دانشجویان ، عموماً عوامل فوق الذکر را به عنوان منابع استرس های دوران دانشجویی ذکر می نماید.
درمطالعه شان » تعیین کننده های احساس سلامت روانی در میان دانشجویان داروسازی دراسترالیا ، بلژیک ، فنلاند ، هند و لیتوانی « درنمونه ای 649 نفری سعی درمطالعه مقایسه ای دانشجویان داروسازی درکشورهای ذکرشده برآمدند. نتایج نشانگراین بودکه میانگین فاصله اجتماعی درمیان استرالیایی ها 19/59 ، درفنلاند 18/05، دربلژیک 19/61 ، درهند 18/75 و سرانجام دراستونی و لیتوانی به صورت اشتراکی 20/09 است.
دراین میان بیشترین فاصله اجتماعی رابا بیماران روانی یا کسانی که از سلامت روان برخوردارنبودند ، نشان دادند و نمی توانستند رفتارغیرعادی خود را پنهان کنند.این نرخ در بلژیک کمترین فاصله اجتماعی را با ضریب بتای 0/839 نشان می داد. نتایج حاکی ازآن بود که تعیین کننده های سلامت روانی نیز دربین کشورهای گوناگون متفاوت بوده است.
کارتالوا و همکاران - - 2010 در مطالعه شان » بهبود مسایل سلامت روانی : ادراک تاثیرات مثبت و منفی از درمان بر روی بازگشت دوباره به زندگی « مدعی هستند که نظریه منسجمی از سلامت روانی که قادر به راهنمایی مسایل کلینیکی باشد ، وجود ندارد . بر اساس 32 مصاحبه با کسانی که بهبودی خود را بازیافته بودند ، مطالعه نظریه زمینه ای بازیابی به عنوان ارتباط دوباره با زندگی ساخته شد. این مطالعه در این راستا ، نقش های درک شده از درمان برای بهبود و بازگشت به زندگی را بررسی می کند. درمان ترکیب شده با دیگر استراتژی ها ، هم به عنوان تسهیل کننده و هم به عنوان مانع بازگشت به زندگی شناخته شد . ساده سازی و تغییر درمان به عنوان آسان کننده ارتباط شناخته شدند.
پژوهشی به عنوان » بررسی وضعیت سلامت عمومی و شادکامی در دانشجویان دانشگاه یزد « به وسیله امیدیان - - 1388 به منظور کسب اطلاعاتی درباره وضعیت سلامت روانی دانشجویان ومقایسه آن درمیان دانشجویان دختر وپسر اجرا گردیده است . نتایج نشان داد که دانشجویان دختر و پسر از نظر میانگین نمره در اختلال کلی و شاخه های فرعی آزمون سلامت روانی و نمرات آزمون شادکامی با هم تفاوت معناداری ندارند.به علاوه با استفاده ازنقطه برش 23 که برای تعیین سلامت روانی به کار می رود ، %56/7 دانشجویان مشکل روان شناختی نداشته و سالم بودند و %27/7 به مشکلات متوسط دچاربودند و %15/7 مشکلات جدی داشته است.
