بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین اعتیاد به فنآوری نوین اینترنت با سلامت روان در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام در سال 95-94 میباشد. روش پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام تشکیل میدهند. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران360 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند.
اطلاعات این پژوهش از طریق پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت و سلامت روان در دانشجویان جمع آوری شد و به وسیله نرم افزار spssتجزیه و تحلیل داده ها انجام گرفته است. روش مورد استفاده برای آزمون فرضیههای پژوهش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره بوده است که فرضیه ها در سطح .0.05 آزمون شده اند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بین اعتیاد به فناوری نوین اینترنت با سلامت روان رابطه منفی معنادار وجود دارد. با توجه به شیوع قابل توجه استفاده از فناوری نوین و ارتباط معنی دار آن با سلامت روان برنامه ریزی برای اقدامات مداخله ای در راستای پیشگیری از آسیب به نوجوانان که به طور روزافزونی با فناوری های نوین سروکار دارند، ضروری به نظر می رسد؟
-1مقدمه
در عصر حاضر، یکی از مهمترین پدیدههایی که انسانها و سازمانهای قرن حاضر با آن مواجه هستند، پدیده فنآوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عاملی تأثیرگذار در روند ارتباطات و کار است. فنآوری اطلاعات و ارتباطات، واسطهای است که امکان بیان طیف گستردهای از اطلاعات، اندیشهها، مفاهیم و پیامها را فراهم می کند
طی چند دهه اخیر استفاده از اینترنت در سراسر جهان رواج و گسترش روز افزونی پیدا کرده است به طوری که گزارشات اتحادیه بین المللی ارتباط از راه دور - پیترز و همکارانٍ، - 2015 حاکی از این است که در سال 2014 در حدود 90 درصد از افراد کشورهای توسعه یافته و 60.4 درصد از افراد کشورهای در حال توسعه دارای اینترنت بوده اند. نتایج مطالعات انجام شده در مورد دانشجویان نیز نشان داده است که آنهامعمولاً از اینترنت بیش از 13 ساعت در هفته استفاده میکنند و در اکثر موارد، استفاده آنها محدود به برقراری ارتباط، سرچ و چت است
یکی از محورهای ارزیابی سلامت هر جامعه بهداشت آن جامعه است. بی گمان سلامت روان نقش برجسته ای در تضمین پویایی و کارامدی هر جامعه ایفا می کند
از سوی دیگر دانشجویان از اقشار برگزیده جامعه و سازندگان فردای کشور هستند. بنابراین سلامت آنان از اهمیت ویژه ای در یادگیری و افزایش آگاهی علمی برخوردار است. برخی از پژوهش ها به شیوع اختلال روانی در دانشجویان اشاره داشته اند، مثلا نتایج یک پژوهش اختلال های روانی در دانشجویان را 43.3 درصد گزارش کرده است
وابستگی به اینرنت را همچون اختلال در نظر می گیرد ؛ نوعی اختلال که فرد مبتلا صفحه رایانه را جذاب تر از واقعیت زندگی روزمره می بیند .به نظر کاس هر کسی که رایانه دارد در معرض وابستگی است اما افرادی که خجالتی، افسرده، تنها ، و بی حوصله هستند، یا آن هایی که از اعتیادی دیگر بهبودی می یابند، بیش تر در معرض خطرقرار دارند .وابستگی به فناوری به طور عملیاتی می تواند - وابستگی غیر شیمیایی - که شامل انسان و دستگاه است، تعریف شود .این اعتیاد ممکن است انفعالی یا فعال باشد معمولاً جنبه های القاکننده و تقویت کننده ای دارد که ممکن است وابستگی را تشدید کند
سلامت روانّ مفهومی است که چگونگی تفکر، احساس و عملکرد ما را در مواجه با موقعیت های زندگی نشان می دهد. در واقع سلامت روانی عبارت است از رفتار موزون و هماهنگ با جامعه، شناخت و پذیرش واقعیت های اجتماعی و قدرت سازگاری با آنها و ارضای نیازهای خویشتن به طور متعادل. به بیان دیگر می توان گفت: سلامت روان قدرت آرام زیستن و با خود و دیگران در آرامش بودن است و سلامت روانی درقالب پدیده های روانی اجتماعی مستلزم درک و تفسیر درست از امور مرتبط است
بر اساس تعریف ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانیْ - - 2011 مفهوم سلامت روان شامل آسایش ذهنی، احساس خودتوانمندی، خودمختاری، کفایت، درک همبستگی بین نسلی و شناخت توانایی خود در محقق ساختن ظرفیت های عقلی و هیجانی خویش است. به گونه ای دیگر می توان گفت: بهداشت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی مدارا کند، از نظر شغلی مفید و سازنده باشد، برای اجتماع خود نقشی ایفا کند و با دیگران مشارکت و همکاری داشته باشد. سلامت روان شامل افزایش توانایی های افراد و جامعه و قادرسازی آن ها در دستیابی به اهداف مورد نظر می باشد
استفاده از اینترنت و تلفن همراه، نه تنها در جوانان بلکه در نوجوانان نیز به عنوان بخشتقریباً ضروری زندگی روزمره مطرح است زمینه یابی گستردهای که در سال 2007 انجام شده، نشان داده که این فناوری ها ضروری ترین رسانه ارتباطی برای نوجوانان است.
براساس آمار ارائه شده از سوی پایگاه ها و آمارهای اینترنتی که در آمریکا مستقر است، از جمعیت حدود هفت میلیاردی جهان تقریبا دو میلیارد نفراز اینترنت استفاده می کنند. براساس گزارش همین پایگاه، ایران با داشتن 33 میلیون و 200 کاربر - معادل43 درصد جمعیت 77 میلیونی خود - ، مقام سیزدهم را در جهان به لحاظ تعداد کاربران اینترنت داراست. بدین ترتیب بیش از نیمی از کاربران اینترنت خاورمیانه به ایران اختصاص دارند از این رو ایران پرکاربردترین کشور خاورمیانه است
پژوهش پیرزاده - 1389 - با عنوان بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نشان داد بین اعتیاد به اینرنت با سلامت جسمی، اختلال در عملکرد اجتماعی اضطراب و افسردگی رابطه معنادار وجود دارد.
ین و همکاران ُ - - 2007 جهت تشخیص ارتباط بین اعتیادبه اینترنت با مقیاسهای سلامت روان مثل : اضطراب ، افسردگی ، خصومت و پارانوییا ، پژوهشی بر روی 2114جوان ونوجوان انجام دادند و نتایج به دست آمده نشان داد : آزمودنی های دختر دارای اعتیاد به اینترنت علائم بیشتری از افسردگی و اضطراب را نشان دادند و پسران دارای اعتیاد به اینترنت در شاخص های خصومت و پارانوئیا نمرات بالاتری را کسب کردند.با توجه به مطالب گفته شده در بالا هدف این پژوهش پاسخ گویی به این سوال است که ایا بین اعتیاد به فنآوری نوین اعتیاد به اینترنت با سلامت روان بین دانشجویان دانشگاه ازاد اسلامی واحد ایلام رابطه معنادار وجود دارد؟
-2روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه ازاد اسلامی واحد ایلام می باشد. مطابق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد نمونه آماری 360 نفر محاسبه شد. نتایج بدست آمده از این محاسبه با مقادیر جدول مورگان و کرجسی تطابق دارد. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده خواهد شد. و نتایج با استفاده از نرم افزار آماریSPSS 22 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار خواهد گرفت.برای گرداوری اطلاعات از پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت و سلامت روان استفاده می شود.
پرسشنامه اعتیاد به اینترنت: در دو دهه گذشته، روانشناسان و محققان اعتیاد به تدریج پذیرفتهاند که اعتیاد به چیزهایی غیر از مواد نیز میتواند به وجود بیاید، به عنوان مثال عادتهایی مانند پرخوری، میل جنسی و تماشای تلویزیون، استفاده مفرط از اینترنت رفتارهای اعتیادی محسوب میشوند. در اعتیاد رفتاری، فرد بهآنچه انجام میدهد و احساساتی که در هنگام انجام دادن آن کار تجربه میکند، معتاد میشود. فرضیهای جدید میگوید، احتمال دارد که هم در عادت به مواد و هم در عادت به غیرمواد، یک واکنش شیمیایی وجود داشته باشد.
پرسشنامه اعتیاد به اینترنت توسط یانگًٌ توسعه وتکامل یافت این مقیاس یک ارزیابی خودسنجی20 ماده ای است که بر اساس درجه بندی لیکرت به همیشه - نمره - 5، به کرات - نمره - 4، غالبا - نمره - 3، گاه گاهی - نمره - 2، وبه ندرت - نمره - 1 دسته بندی شده است.دامنه نمرات این آزمون از -0 100 می باشد.هرچه نمره فرد بیشتر باشد وابستگی به اینترنت بیشتر است.
میزان اعتیاد بر اساس نمرات به سه طبقه اعتیاد خفیف - 20-49 - ، اعتیاد متوسط - - 50-79، اعتیاد شدید - - 80-100 تقسیم بندی می شودویدیانتو - - 2004اعتبار و پایایی این مقیاس را بررسی کرده.تجزیه و تحلیل اماری نشان داد ضریب همبستگی میان این درجه بندی پرسشنامه اعتیاد به اینترنت 0/86 بوده است.در پژوهش نوری و همکاران - - 1394 برای پایایی این پرسشنامه از دو روش الفای کرونباخ و تصنیف استفاده شد که به ترتیب به 0/97و0/97می باشد. که بیانگر ضریب پایایی مطلوب این پرسشنامه می باشد
پرسشنامه سلامت روان: پرسشنامه سلامت عمومی پرسشنامه غربالگری مبتنی بر روش خود گزارش دهی است که در مجموعه تشخیصهای بالینی، برای ردیابی کسانی که اختلالات روانی دارند، استفاده میشود - گلدبرگ، 1972؛ اسمعیلی نسب، . - 1383 گلدبرگ و ویلیامز - 1989 - ، ویژگیهای روان سنجی نسخههای مختلف را در 43 مطالعه در کشورهای مختلف جهان بررسی نمودند و نشان دادند نسخه 28 سوالی دارای میزان اعتبار بیشتر و حساسیت و ویژگی مناسب تری است.
