بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف ، بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه برنج از سوي شالیکاران استان مازندران انجام شده است. داده هاي مورد نیاز این پژوهش از طریق نمونه گیري به روش تصادفی چند مرحله اي و تکمیل 100 پرسشنامه به روش مصاحبه حضوري براي سال زراعی 1390-1391 گردآوري شد.به منظور سنجش روایی محتوایی پرسشنامه در مرحله مطالعه مقدماتی، از نظرهاي استادان، کارشناسان جهاد کشاورزي و کشاورزان استفاده شد .
پایایی پرسشنامه، توسط آزمون مقدماتی مورد تائید قرار گرفت، به نحوي که ضریب کرونباخ آلفا 86درصد تعیین گردید.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارspss انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که 42 درصد از برنجکاران تمایلی به بیمه محصول خود ندارند.
نتایج این پژوهش نشان داد که نپذیرندگان بیمه محصول برنج مهمترین مشکلات عدم پذیرش بیمه را در پایین بودن سطح حمایت بیمه یا میزان غرامت و بالا بودن میزان حق بیمه بیان داشتند. از سوي دیگر نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون لجستیک نشان می دهد که متغیرهاي سابقه کشاورزي، نوع مالکیت مزرعه و میزان آگاهی نسبت به بیمه بیشترین تأثیر را در پذیرش بیمه برنج از سوي کشاورزان داشته اند.
مقدمه
اتکاي زیاد فعالیت هاي بخش کشاورزي به طبیعت و روبه رو شدن با تغییرات محیطی باعث شده است که فعالیت در این بخش همواره فعالیتی پر خطر و همراه با ریسک باشد و تولیدکنندگان این بخش همواره با خسارات ناشی از بروز حوادث قهري و بلایاي طبیعی رو به رو اند و زندگی اقتصادي آن ها در معرض مخاطرات جدي قرار دارد و سازوکار حمایتی پیش بینی شده براي پیش گیري از تحمیل خسارات ناشی از بروز حوادث یادشده به کشاورزان، بیمه محصولات کشاورزي می باشد. بیمه ي کشاورزي یکی از مهمترین ابزار ایجاد امنیت سرمایه گذاري در این بخش و مقابله با عدم حتمیت و مخاطره پذیري شدید فعالیت و سرمایه گذاري و به عبارت دیگر مهمترین ابزار حمایتی براي تبدیل مدیریت بحران به مدیربت ریسک است
مطالعاتی بر روي پذیرش و عدم پذیرش بیمه محصولات کشاورزي انجام شده که نتایج آنها به مسائل و مشکلات برنامه بیمه اشاره کرده اند. براي مثال کهنسال و زارع - - 1386 عوامل مؤثر بر تقاضا ي بیمه بادام در شهرستان تفت را بررسی قرار داده اند که نتایج نشان می دهد متغیر هاي سابقه کار کشاورزي، ارتباط با مددکاران ،شر ایط آب و هوایی سال گذشته، میزان غرامت دریافتی تأثیر مثبت و معنی داري بر تقاضاي بیمه محصول بادام داشته است و متغیر هاي سطح تحصیلات کشاورز و درآمد سالانه کشاورز تأثیر معنی داري بر تقاضاي بیمه این محصول ندارد.
مجاوریان و امیرنژاد - - 1386، عوامل مؤثر بر تقاضاي بیمه شالیکاران را در استان مازندران مورد بررسی قرار دادند و محل سکونت کشاورز، داشتن آگاهی، سن و سابقه خسارت خشکسالی را از عوامل مؤثر بر افزایش احتمال بیمه شدن افراد معرفی کردند. همچنین اشتیاق افرادي که تجربه خسارت خشکسالی را دارند براي بیمه شدن بیشتر است . وندویر - 2001 - ، در مطالعه اي که در ویتنام انجام داد، به بررسی تقاضاي بیمه از سوي کشاورزان این منطقه بصورت پیمایشی پرداخت.
او در پایان تحقیق خود نتیجه گرفت چشم انداز و خصوصیات بیمه هاي کشاورزي، خصوصیات فردي و درآمد مزرعه و کشاورزي، و سطح تحصیلات کشاورزان از عوامل اصلی تقاضا براي بیمه کشاورزي است. در این تحقیق براي بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه ي محصولات کشاورزي، با توجه به مرور ادبیات انجام گرفته در زمینه پذیرش بیمه، اهداف تحقیق را می توان توصیف ویژگیهاي شخصی و حرفه اي برنجکاران و بررسی تاثیر این متغیرها بر نگرش برنجکاران شهرستان بابل نسبت به بیمه محصولات کشاورزي برشمرد.
مواد و روشها
روش شناسی این پژوهش از جنبه هدف، کاربردي و بر اساس میزان نظارت و درجه کنترل از نوع پژوهش هاي میدانی است. جامعه آماري مورد بررسی در این پژوهش کشاورزان برنج کار شهرستان بابل بود که بر اساس اطلاعات موجود در پایگاه خوداظهاري کشاورزان سال 1390-1391 ، 1200 نفر می باشند.در این تحقیق به منظور نمونه گیري از روش تصادفی چند مرحله اي استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 85 نفر محاسبه گردید که براي افزایش دقت به100نفر افزایش بافت .
براي جمع آوري داده هاي این پژوهش، از ابزار پرسشنامه استفاده شد . که براي تعیین اعتبار محتوایی پرسشنامه از نقطه نظرهاي استادان، کارشناسان جهاد کشاورزي و کشاورزان استفاده و اصلاحات لازم انجام گردید. در مرحله پیش آزمون براي سنجش اعتبار پرسشنامه تعداد 10 پرسشنامه توسط برنجکاران تکمیل گردید که میزان آلفاي کرونباخ 86درصد محاسبه گردید که این مقدار براي انجام پژوهش قابل قبول تشخیص داده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارspss انجام شده است و تحلیل رگرسیون لجستیک جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است.
نتایج و بحث
با تقسیم بندي برنجکاران به دو گروه کشاورزان پذیرنده بیمه و کشاورزان بیمه نشده میانگین خصوصیات اقتصادي-اجتماعی نمونه هاي مطالعه مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحقیق - جدول - 1 نشان می دهد که از بین 100 پاسخگو، 58نفر محصول خود را بیمه و 42 پاسخگو محصول خود را بیمه نکرده اند. بالا بودن درصد افرادي که که محصول خود را بیمه کرده اند به معنی تمایل آنها به بیمه نیست بلکه تا حدود زیادي این کار اجباري است زیرا بسیاري از خدمات از جمله ارائه بذر استاندارد شده در گرو بیمه کردن محصول است. و در مجموع افرادي که تمایل بیشتري به بیمه کردن داشتند برنجکاران بین 46 تا 55 سال بوده اند که این نشانگر بالا بودن قدرت ریسک پذیري در این محدوده سنی می باشد.
جدول -1 پراکنش کشاورزان مورد مطالعه بر اساس سن
نتایج جدول - - 2 نشان می دهد که برنجکاران مورد مطالعه از سطح تحصیلی پایینی برخوردار می باشند. از نظر سطح تحصیلات ، 42درصد آنها 35 - نفر - در حد راهنمائی درس خوانده اند و تنها 4/2 درصد آنها تحصیلات دانشگاهی دارند. برنجکارانی که از سطح سواد بالاتري برخوردار میباشند بیشتر از سایر کشاورزان براي پذیرش بیمه برنج اقدام کرده اند.
جدول-2 پراکنش کشاورزان مورد مطالعه بر اساس سطح سواد
بر اساس جدول شماره - - 3 اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که در مورد میزان اشتغال در زراعت برنج، بیشترین بیمه شدگان داراي سابقه کشت 11 تا 20 سالی می باشند و این گروه %27/6 از افراد بیمه شده و %9/5 از افراد بیمه نشده را شامل می شود
