بخشی از مقاله
چکیده:
در این مقاله وضعیت سرمایه اجتماعی در روستاهاي بخش جعفرآباد شهرستان قم مورد تحلیل قرار میگیرد. هدف این بررسی نشان دادن توزیع میزان سرمایه اجتماعی در سطح روستاهاي بخش و رابطه آن با تفاوتهاي جمعیتی و فاصلهاي آنهاست. در این پژوهش، جمع آوري داده ها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 355 خانوار بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهاي Spss و Excel انجام شده و براي نمایش پراکنش فضایی روستاها، نرم افزار - GIS - به کار گرفته شده است. نتایج تحقیق گویاي عدم وجود همبستگی معنادار بین جمعیت و فاصله با سرمایه اجتماعی - ضریب همبستگی به ترتیب برابر با ./337 و - ./01 است ، اما بین فاصله از مرکز بخش و جمعیت رابطه معناداري در سطح ./05 با ضریب همبستگی-./612 وجود داشته است.
-1 مقدمه
توسعه یک منطقه تنها با تکیه بر منابع طبیعی مقدور نیست، بلکه یکی از موارد لازم و اساسی دیگر سرمایه انسانی - یا سرمایه اجتماعی - است. سرمایه اجتماعی یک شهر یا روستا بیان کننده بخشی از پتانسیل هاي انسانی آن شهر و روستا است و براي هر گونه برنامه ریزي به منظور توسعه لازم است که سرمایه اجتماعی آن منطقه نیز مورد بررسی همه جانبه قرار گیرد. سرمایه اجتماعی را شاید بتوان در یک نگاه وسیع و در سطح کلان مجموعه اي از فضیلت هاي اخلاقی و مناسبات اجتماعی همساز با تحولات توسعه اي دانست که هم تحت تاثیر عملکرد اقتصادي و هم تحت تاثیر عملکرد سیاسی و ساخت قدرت و حکمرانی متناسب با آن است و در عین حال بر این دو تأثیر می گذارد
بنابراین از آنجا که یکی از شاخص هاي مهم بقاء و دوام هر جامعه اي، میزان سرمایه اجتماعی آن است و با توجه به این که سرمایه اجتماعی اشاره به مجموعه روابط و هنجارهایی دارد که به کیفیت و کمیت روابط اجتماعی شکل می دهند و در نهایت ، با توجه به این که تحکیم همبستگی اجتماعی براي رشد و موفقیت اقتصادي و توسعه پایدار ضروري است از این نظر سرمایه اجتماعی نوعی سرمایه گذاري در روابط اجتماعی است که زمینه اتصال را میان افراد در قالب نهادها و شبکه هاي اجتماعی فراهم می سازد
سرمایه اجتماعی تحت تأثیر مولفه هاي مختلف مکانی، اجتماعی، اقتصادي و سیاسی است. این عوامل هر کدام به گونه اي خاص بر شکل گیري و انباشت فرآیند سرمایه اجتماعی تاثیر گذار می باشد. از میان عوامل مذکور ابعاد فردي واقتصادي محور بررسی هاي پژوهش حاضر قرار گرفته است.
-2پیشینه تحقیق
بحث سرمایه اجتماعی، قبل از سال 1916، در مقالهاي توسط هانی فان1 از دانشگاه ویرجینیاي غربی براي نخستین بار مطرح شد. اما، با وجود اهمیت آن در تحقیقات اجتماعی تا سال 1960 میلادي که توسط جین جاکوب2 در برنامهریزي شهري به کار برده شد، مغفول واقع شد در دهه 1970، این تئوري توسط لوري3 وارد عرصه اقتصاد شد ، این اصطلاح توسط جیمز کلمن4 جامعه شناس، در معناي وسیعتري مورداستقبال قرار گرفت و رابرت پوتنام5 دانشمند علوم سیاسی، نفر بعدي بود که بحثی قوي و پرشور را درمورد سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی هم در ایتالیا و هم در ایالات متحده برانگیخت
کاربرد سرمایه اجتماعی به تدریج از دهه 1990 به این سو در تزها و مقالات دانشگاهی - بویژه در رشته هاي جامعه شناسی، اقتصاد، سیاست و آموزش - با کارهاي افرادي چون جیمز کلمن، پیربوردیو7، رابرت پاتنام و فرانسیس فوکویاما افزایش یافته است.
