بخشی از مقاله
چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل و مقایسه سبک زندگی خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های غیر شاهد و ایثارگر استان کردستان انجام شد.
روش: جامعه آماری شامل کلیه خانواده های شاهد و ایثارگر و عادی سال 1395 در استان کردستان می باشد. نمونه آماری شامل 210 نفر است که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای سه خوشه - سنندج، قروه و کامیاران - در دو، گروه شاهد ایثارگر و گروه عادی - تعداد 105 نفر از هر گروه - انتخاب و مورد مطالعه قرارگرفته اند. متغیر وضعیت ایثارگری به عنوان متغیر مستقل و شاخص سبک زندگی و زیر مقیاس های آن به عنوان متغیر وابسته مورد توجه و سنجش قرار گرفته اند. روش پژوهش از نوع علی- مقایسه ای است.
ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود، بخش ویژگی های دموگراف و بخش مربوط به عوامل مختلف سبک زندگی که به وسیله پرسشنامه استاندارد مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS انجام شد و برای تحلیل داده ها از شاخص های آماری میانگین و انحراف استاندارد و آزمون Leven و t مستقل استفاده شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهدکه تفاوت معنا داری بین سبک زندگی و 4 زیر مقیاس مورد نظر در گروه شاهد ایثارگر و گروه عادی وجود دارد. به طوری که میزان سبک زندگی و زیر مقیاس های آن - خودشکوفایی، مسؤلیت پذیری درباره سلامت، روابط بین فردی، و مدیریت استرس - در خانواده های شاهد ایثارگر بالاتر و مطلوب تر از خانواده های عادی است.
نتیجه گیری: به نظر می رسد که حمایت های نظام مقدس جمهوری از خانواده های شاهد و ایثارگر، تفاوت های اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی بر سبک زندگی تأثیر گذار بود.
مقدمه:
هر شخص تفسیری کاملاً فردی از دنیا دارد، سبک زندگی، مهمترین عاملی است که هر کسی زندگی اش را بر اساس آن تنظیم می کند . ما هنگام تلاش برای اهدافی که برایمان معنی دارند، سبک زندگی منحصر به فردی را تشکیل می دهیم. ما هرکاری که انجام می دهیم تحت تأثیر این سبک زندگی منحصر به فرد قرار داردکُری، - . - 1394 اولین بار»آلفرد آدلر«1 روانکاو اتریشی و پایه گذار مکتب روانشناسی فردی به اهمیت سبک زندگی اشاره کرد و تغییر در سبک زندگی، بخش مهمی از درمان آدلری را تشکیل داد
سبک زندگی معرف این است که شخص با تکالیف اصلی زندگی چطور برخورد می کند یا چطور از آنها اجتناب می ورزد. سبک زندگی روش روبرو شدن با مسائل و نظر فرد درباره ی خودش و مسائل زندگی است. سبک زندگی شخص، رفتار و احساسات او در مورد یک هدف را سازماندهی و تنظیم کرده و او را در مسیر تکالیف زندگی هدایت می کند؛ سبک زندگی، برنامه اصلی شخص است که از یک رشته باورهای اصلی و راهبردی تشکیل شده که شخص را به سوی موفقیت هدایت می کند و از شکست باز می دارد.
شالوده سبک زندگی اشخاص در 5 یا 6 سالگی ریخته می شود و تجارب آینده تنها به آن اضافه می شود. اگر سبک زندگی فرد خودناکام کن باشد، این سبک تا وقتی در صدد تغییر آن برنیاید ادامه خواهد یافت - شاو آستاد، . - 1394 سبک زندگی در سه دوره به کمال خود می رسد، دوران کودکی زمان شکل گیری پنج ریشه اساسی سبک زندگی است.
ریشه های سبک زندگی عبارتند از: سلامتی و ظاهر، وضعیت اجتماعی و اقتصادی خانواده، نگرش های والدینی، منظومه خانواده و نقش جنسیتیدومین. بُعد سبک زندگی نگرش ها نسبت به تکالیف زندگی هستند، که در دوران نوجوانی تحول می یابند این نگرش ها عبارتند از: نگرش نسبت به خود، نگرش به سوی مشکلات، نگرش به سوی دیگران، نگرش به سوی جنس مخالف و نگرش به زندگیسومین. بُعد از سبک زندگی تکالیف زندگی است . آدلر به سه تکلیف اساسی در زندگی تأکید دارد که عبارت هستد از: دیگران، شغل و عشق و مسائل جنسی
مقام معظم رهبری سبک زندگی را از مهم ترین نیازهای جامعه و نظام اسلامی قلمداد فرموده اند. ایشان می فرمایند مهم ترین آسیب جدی انقلاب و جامعه اسلامی »فقدان شیوه مطلوب زندگی اسلامی و الگوهای رفتاری متناسب با جامعه، نظام و خانواده اسلامی« است و بر همین اساس، مهم ترین و جدی ترین نیاز نیز »استنباط و ارائه سبک زندگی اسلامی و الگوهای رفتاری متناسب با جامعه، نظام و خانواده اسلامی« است
سبک زندگی دارای دو جنبه مثبت و منفی - سالم و خطرپذیر - است. سبک زندگی سالم یکی از ابعاد سبک زندگی است و شامل اشکال خودانتخابیِ مصرف گرایی نظیر انتخاب های ویژه در غذا، ظاهر، اتومبیل، اشکال اوقات فراغت و... است. بسیاری از پژوهش ها نشان می دهندکسانی که سبک زندگی سالم را انتخاب می کنند رفتارهای خطر پذیر کمتری دارند
نتایج پژوهش های مختلف نشان می دهد که هنگامی که سبک زندگی دستخوش تغییر می شودمثلاً - به علت زندگی ناسالم، فرد دچار اضافه وزن و مشکلات مربوط به سلامتی می شود - سلامت روان وی نیز به مخاطره می افتد؛ ابتلا به افسردگی، اضطراب و همچنین کاهش عزت نفس از پیامدهای آن هستند - ملنیک و همکاران، . - 2006 کسانی که می خواهند سبک زندگی سالمی داشته باشند، به اطلاعات نیاز دارند- آنان باید بدانند چه کاری را در چه جایی و چگونه انجام دهند. هامبورگ و همکارانش برآورد کرده اند که ممکن است حدود 50 درصد مرگ های نابهنگام در کشورهای غربی ناشی از سبک زندگی باشد به طور خلاصه، می توانیم ملاحظه کنیم که سبک زندگی می تواند تأثیر بسزایی بر وضعیت سلامت ما، در تمام مراحل پیشگیری و ارتقای سلامت، داشته باشد.
خانواده یکی از عوامل مؤثر و اساسی در رفتار فرد می باشد. در آشنایی کودک به زندگی اجتماعی و فرهنگ پذیری وی، خانواده و والدین نقش مؤثری را بر عهده دارند. کودک با مشاهده رفتار والدین بتدریج راه و رسم زندگی را یاد می گیرد
خانواده اولین جایی است که ویژگی های شخصیتی و روانی فرد در آن شکل می گیرد، از این رو بیش از هر محیط دیگری در رشد و تکامل اجتماعی و شخصیتی فرد تأثیر دارد . بنابراین می توان گفت هر مسئله ای که کارکرد طبیعی و بهنجار خانواده را تهدید کند از جمله عوامل تهدید کنند ه سلامت روانی به شمار می رود . در این میان خانواده فرد رزمنده و ایثارگر، شرایط خاصی دارد، چون علاوه بر داشتن موقعیتی مشابه با سایر افراد جامعه به طور عام، بهطور خاص نیز از وضعیت فرد رزمنده تأثیر می پذیرند. طبق نظر فروید، پدر نقش اساسی در سال های اولیه زندگی کودک بر عهده دارد و تحول وجدان و همانند سازی در نقش جنسی از مهمترین آثار آن است، کودک الگوهای عمده ی رفتاری خویش را از پدرش دریافت می دارد و سعی می کندکه با وی همانند سازی کند. فوت یکی از اعضای خانواده به ویژه پدر ساختار خانواده را متزلزل می کند. بسیاری از خانواده های شاهد و ایثارگر درگیر
پیامدهای فقدان سرپرست خانواده یا حضور ناکارآمد او به دلیل معلولیت جسمی یا روانی و تنیدگی حاصل از بی ثباتی شرایط خانوادگی هستند
پیشینه:
باقیانی مقدم، احرام پوش، آردیان و سلطانی - 1392 - در پژوهشی با عنوان تعیین وضعیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در بین کارمندان و کارگران شهر یزد به این نتایج دست یافتند : در مجموع تفاوت معناداری بین سبک زندگی و 6 زیر مقیاس آن در دو گروه کارمندان و کارگران در سه سطح ضعیف، متوسط و خوب دیده شد.
طغیانی و همکارانش - - 1392، پژوهشی با موضوع رابطه سبک زندگی اسلامی با نگرش های ناکارآمد در دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام دادند، روش پژوهش از نوع همبستگی بود، نتایج بدست آ مده نشان داد که بین سبک زندگی اسلامی و نگرش های ناکارآمد رابطه منفی و معنی داری وجود دارد .
در پژوهشی که کامران، خوش فر و حسینی - 1389 - با عنوان بررسی مقایسه ای سرمایه اجتماعی بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی و عوامل مؤثر بر آن در استان گلستان انجام شد یافته ها ی پژوهش نشان داد که بین سرمایه اجتماعی خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی تفاوت معناداری وجود دارد به طوری که سطح سرمایه اجتماعی خانواده های شاه د و ایثارگر بالاتر از خانواده های عادی می باشد .
سامرز، کرلت کرن گافر و ماتنی - 1996 - 3 پژوهشی با عنوان سبک زندگی، شخصیت و فشار روانی انجام دادند، این پژوهش تجربی به رابطه بین مؤلفه های شخصیتی - مبنی بر خاطرات دوران کودکی - و شیوه های مقابله با فشار روانی پرداخت و نشان داد، کسانی که در مقیاس های علاقه اجتماعی و مسؤلیت پذیری نمرات بالایی به دست می آورند از شیوه های مقابله بهتری در برابر فشار روانی استفاده می کنند، از نظر سلامتی وضعیت بهتری دارند افسردگی و بیماری کمتری را نشان می دهند .
بالدی و همکارانش اعتقاد دارند که بهبود در ورزش، تن آرامی، تغذیه، بازی و تفریح به افراد کمک می کند که سالم بمانند و با استرس های روزمره کنار آیند. مطالعه سلامت پرستاران نشان داد که ترکیبی از پنج رفتار سبک زندگی سالم - داشتن فعالیت بدنی متوسط؛ داشتن یک مصرف الکل در حد متوسط؛ اجتناب از سیگار کشیدن؛ داشتن یک مدت زمان خواب در حد متوسط ؛ ومصرف میوه، ماهی و شیر - با کاهش %83 در بروز بیماری کرونری قلب - CHD - و 75 درصد کاهش در بروز CVD در زنان آمریکایی همراه بود
واقعیت ها حاکی از آن است که جامعه ما به طور کلی نگرش مثبتی به خانواده های معزز شهدا و ایثارگران نشان داده است، و این امر نه تنها در شعارها و پلاکاردها بلکه د ر مصوبات،بیانیه ها و فرامین رهبر انقلاب اسلامی نیز کاملاً مشهود است . واضح است که ایثارگران عزیز، چه در دوران حضور در جبهه ها و چه در دوران اسارت، از نظر فیزیکی و روانی صدمات فراوانی را تحمل نمودند. از آن جمله، مصدومین شیمیائی، موجی و یا سایر عارضه های مبتلا را می توان نام برد
بیشتر کشورهای آسیایی در حال گذار از سبک زندگی سنتی به سبک زندگی غربی و از صنعت سنتی به صنعت ماشینی هستند . با صنعتی شدن و پیشرفت جوامع ، فعالیت های فیزیکی از جمله فعالیت های فیزیکی، شغلی و ارتباطی به طور محسوسی کاهش می یابد. همزمان با آن تغییر در عادت های غذایی از رژیم های سنتی گیاهی و کربوهیدراتی به رژیم پر چربی اتفاق می افتد . سبک زندگی در این جوامع، شیوع اضافه وزن و چاقی را افزایش داده است
مسائل مربوط به » سلامت و بهزیستی « نگرانی های مشترک برای همه نسل ها و زمان ها بوده است. به خصوص، در جامعه مدرن این نگرانی ها مربوط به کنترل سبک زندگی و رضایت زندگی به عنوان یک مفهوم تندرستی هستند
ایران کشوری است شهید پرور لذا فهم در ست سبک زندگی ایرانیان به ویژه خانواده های معزز شاهد و ایثارگر برای طراحی برنامه های بهداشتی حیاتی است . بایدگفت به نسبت سایر حوزه های پژوهشی همچنان سهم بسیار کمی از پژوهش ها به موضوع سبک زندگی خانواده های شاهد و ایثارگر اختصاص دارد. لذا با توجه به اهمیت سبک زندگی در رفتارهای فردی، اجتماعی و خانوادگی که می تواند در ارتقاء و تعالی بخشی خانواده مؤثر واقع شود و به دلیل اهمیت سنجش و توجه به زندگی گروه های گوناگون جامعه و از جمله خانواده های معزز شاهد و ایثارگران که از مخاطبین خاص سیاست های رفاه اجتماعی می باشند
این پژوهش با هدف تحلیل سبک زندگی گروه های شاهد و ایثارگر و خانواده هایشان در مقایسه با گروه های غیر شاهد و ایثارگر استان کردستان در سال 1395 انجام شد تا امکان برنامه ریزی برای تغییر و شناسایی سبک زندگی ناسالم به منظور اتخاذ تدابیر درمان ی لازم برای طراحی الگوی کاربردی جهت اصلاح سبک زندگی مشخص شود . لذا هدف غایی در پژوهش سبک زندگی عبارت است از ارتقاء سعادت فردی و همکاری در راستای برنامه ریزی اجتماعی و اجرای سیاست های معطوف به غییرات مثبت در شیوه زندگی افراد تا بتوان گامی هر چند کوچک در خدم ت به خانواده های شاهد و ایثارگر و ارج نهادن به زحمات این عزیزان داشته باشیم.
فرضیات پژوهش
- بین سبک زندگی خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی تفاوت وجود دارد.
- بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی از نظر عامل خودشکوفایی تفاوت وجود دارد.
- بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی ازنظر عامل مسؤلیت پذیری درباره سلامت تفاوت وجود دارد.
- بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی از نظر عامل روابط بین فردی تفاوت وجود دارد.
- بین خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی از نظر عامل مدیریت و مقابله با استرس تفاوت وجود دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت موضوع از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه خانواده های شاهد و ایثارگر و خانواد ه های عادی استان کردستان در سال 1395تشکیل می دهند. که تعداد خانواده های عادی استان بالغ بر 401845 خانواده می باشد. و طبق آمار رسمی بنیاد شهید و ایثارگران استان کردستان، تعداد خانواده های شاهد و ایثارگر تقریباً برابر با 14530خانواده می باشدکه با توجه به حجم بالای خانواده های استان، و محدودیت زمانی و هزینه بالا، از میان کلیه شهرهای استان، 3 خوشه - سنندج، کامیاران، قروه - به تصادف انتخاب گردیده است. مجموع تعداد خانواده های عادی در این سه خوشه برابر با 140647 و تعداد خانواده های ایثارگر سه شهر مذکور، برابر با 4751 خانواده می باشد.
