بخشی از مقاله
چکیده
جنگ روشی برای غلبه یک طرف بر طرف دیگر است. توانایی عنصر اصلی و جوهری در جنگ برای غلبه یا مقابله با تجاوز به شمار می آید. در جنگ نظامی، این توانایی متکی به قدرت سخت - ابزارآلات، ادوات، تجهیزات و... - است ولی در جنگ نرم، توانایی متکی به قدرت نرم است.
در تبیین ضرورت تحقیق می توان گفت ؛ امروزه ر سانههای غربی به منظور تاثیرگذاری بر مخاطبان از شیوههای متنوع جنگروانی و رسانهای بهره میگیرند و ضمن هدفمندی در برجسته سازی اخبار، فعالیت خود را تنها به اطلاعرسانی محدود نمی کنند بلکه با تکرار عناوین خبری مورد نظر و همچنین ارائه هدفمند تحلیلها و واکنشها درباره آن، ذهنیت مخاطب را به گونهای شکل میدهند که برداشتهای مذکور را به عنوان واقعیت محض تلقی میکند و به تعبیر دیگر اقناع میشود.
در خ صوص عملیات روانی، آنچه م سلم ا ست این که عملیاتروانی سابقهای به قدمت تاریخ ان سانها دارد چرا که ان سانها برای تحت تأثیر قراردادن طرف مقابل به شیوهها و ترفندهایی متو سل می شدهاند و این فعالیت از ارتباط چهره به چهره دو فرد گرفته تا اجتماعات کوچک و بزرگتری سازمان یافته است و همین نوع فعالیتها و اقدامات در زمانی خاص همچون بحرانها، جنگها، نزاعهای محلی به صورت مختلف و گوناگونی اتفاق افتاده است.
این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی و کتابخانه ای گردآوری شده است و هدف آن شناخت کارکردهای رسانه در عملیات روانی و جنگ نرم می باشد.
حال این سوال است مطرح است که رسانه ها امروزه چطور می توانند در جنگ نرم و عملیات روانی تاثیر گذار باشند؟
مقدمه
پیش از پرداختن به تاریخچه عملیات روانی، بهتر است تعریفی از اقناع داشته باشیم. اقناع، تغییر هدفدار افکار، باورها، ارزشها و نگرشها در یک شخص یا گروه از طریق یک عامل بیرونی است. اقناع اغلب بر فرایند ژرفتر تغییر نگرش، به مثابه یکی از پیامدهای ارتباطات دلالت دارد اما همنوایی را که بیشتر بر درونی ساختن اطلاعات اشاره می کند، کنار میگذارد.
در مورد تاریخ اقناع در جهان غرب، ریشه آن را میتوان در تاریخ زندگی اجتماعی مردم یونان و روم باستان مشاهده کرد. در دولت شهرهای یونان، همه شهروندان برابر مح سوب می شدند و از همه انتظار میرفت که بتوانند در م سایل مختلف اجتماع اظهار نظر کنند. برای یادگیری فن اقناع هر شهروند یونانی میتوانست با استخدام یک سوفسطایی، راهنماییهای لازم را پیرامون نحوه مباحثه از آنان بیاموزند. سوف سطائیان گروهی از معلمان سیار بودند که اولین سخنرانیها را درباره اقناع، ایراد کردند و اولین کتب را در این مورد به رشته تحریر در آوردند. این کتب راهنما به شرح شیوه هایی معمول که در ارائه ادله کلی و تکنیکهایی که می توان برای اهداف متنوع اقناعی به کار برد، می پرداختند.
نظام سیا سی و ق ضایی روم سخنرانی سیا سی را ت شویق می کرد اما برخلاف یونانیها، یکی از اقناع کنندگان حرفه ای رومیان با نام سی سرون معرفی شده ا ست - دا ستان »غار دمو ستنس« در یونان با ستان ا شاره به اهمیت فن تبلیغ در آن جامعه دارد - . سیسرون که به خاطر دفاع موفق از برخی از اشرار و جانیان روم در دادگاه ها شهرت یافته بود، سه دستورالعمل را برای اقناع ضروری می دانست:
.1 مجذوب کردن - جا انداختن اعتبار مبلغ -
.2 آموختن - عرضه پیام با استدلال درست - و
.3 منقلب کردن - مخاطبان را احساس انباشتن - .
چارلز لیندبلام، یکی از چهره های برج سته علوم سیا سی آمریکا، حل رابطه میان فرمانروایان و مردم را از سه راه ممکن می داند: اجبار، مبادله و اقناع. از دیدگاه وی در آستانه قرن 21، حاکمیت بلامنازع حکومتها در عرصه سیاست و اقتصاد به تدریج رنگ باخته و میبازد و در همین راستا، گسترش روزافزون انواع رسانههای همگانی و حضور فراگیر آنها در عر صههای گوناگون زندگی، روش اقناع را به بهترین و موثرترین ابزار برای حل منا سبات میان حاکمان، مردم و نیز میان آحاد جامعه تبدیل کرده است.
عملیات روانی
عملیات روانی در بدو پیدایش در عملیات های نظامی و به منظور اغفال، فریب، ترس، تخریب و تزلزل در روحیه نظامی طرف مقابل به کار می رفت. کم کم با پیشرفت ارتباطات و پیدایی ابزار و رسانه های جمعی مانند روزنامه ، تلگراف، تلفن، رادیو، تلویزیون و... که مرزهای جغرافیایی را در هم شکسته و جهان را به یک دهکده کوچک تبدیل کرده است، انجام می گیرد.
نکته قابل تأکید این ا ست که ان سانها پدیده تأثیرگذاری روانی و ا ستفاده از آن در جنگ و صلح و سیا ست را به تازگی ک شف نکرده اند، بلکه کمتر برههای از تاریخ حیات سیا سی و نظامی ب شر را میتوان یافت که فارغ از این عن صر با شد. عملیاتروانی از مفاهیمی ا ست که تا به حال تعاریف متعدد و گوناگونی برا ساس شرایط ا ستفاده از آن ارائه شده ا ست. صلاح ن صر از نوی سندگان م صری در تعریف عملیاتروانی میگوید: »عملیاتروانی همان جنگ کلمه و عقیده ا ست، خواه به صورت مخفی، آ شکار، شفاهی و یا کتبی با شد. ا سا ساً سلاحی ا ست که به ان سان و عقل او توجه دارد و هرگاه امکان برقراری ارتباط عاطفی با مخاطب را داشته باشد، میتواند به اعماق او نفوذ کند.«
در یک تعریف دیگر »جنگروانی مجموعه اقدامات تبلیغی- روانی است که کشور یا گروهی برای اثرگذاری و نفوذ بر عقاید و رفتار دولتها و مردم در جهت مطلوب به پشتیبانی زمینهها و ابزارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی انجام میپذیرد.
