بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده روز افزون مردم به ویژه جوانان از ابزارهای پیشرفته ارتباطی همچون ماهواره ها، سایت های اینترنتی، فضای مجازی و دیگر ابزار رسانه ای، کشورهای اسلامی با حملات گسترده ای از سوی دشمنان داخلی و خارجی مواجه هستند. این حملات و تهدیدات به حدی گسترده است که می توان از آن به جنگ رسانه ای تعبیر نمود. در این جنگ و نبرد رسانه ای، ضرورت ایجاب می کند تمامی کشورهای اسلامی به ویژه جمهوری اسلامی ایران با استفاده از امکانات و ظرفیت های موجود و بر اساس یکی از مهم ترین استراتژی های دفاعی یعنی پدافند غیر عامل به دفاع در برابر این حملات بپردازند. پدافند غیر عامل نوعی از دفاع بدون جنگ افزار نظامی است که یکی از روش های آن در حملات رسانه ای، استفاده از ظرفیت های موجود در رسانه و ابزار تبلیغ است. رسانه و ابزار تبیغ بستر مناسبی برای تبلیغ معارف دینی، پاسخ به شبهات دینی، آموزش نیروهای متخصص و کاردان در حوزه دین و شریعت است.
در این میان نقش دانشگاه ها و موسسات آموزشی، فرهنگی و دینی دارای اهمیت بیشتری است، به طوری که می توان بر اساسمبانیِشرعیِ پدافند غیر عامل در حوزه رسانه، حکم به لزوم و وجوب فعالیت در این حوزه نمود. در این پژوهش بعد از تبیین پدافند غیر عامل در جنگ رسانه ای، ظرفیت های رسانه و ابزار تبلیغ را در حوزه مسائل فرهنگی و دینی مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته ایم که امروزه تبلیغ دین و فرهنگ اصیل اسلامی در رسانه های بین المللی نوعی دفاع در برابر دشمنان دین محسوب شده و این نوع از فعالیت ها در حوزه بین الملل به یک امر واجب و لازم تبدیل شده است.
مقدمه
یکی از راه هایی که امروزه کشورهای سلطه گر و مستکبر در دنیا برای رسیدن به اهداف خود ترسیم کرده اند، براندازی حکومت های اسلامی با رسانه و ابزار تبلیغ است که از آن می توان به جنگ رسانه ای تعبیر نمود. در این جنگ ابزار و ادوات نظامی تغییر یافته و سازماندهی آن بسیار پیچیده تر از جنگ سخت شده است. آسیب ها و جراحات وارده در این جنگ شاید در بعضی از موارد در ابتدای امر مشاهده نشود ولی جراحات جنگ رسانه ای چه بسا سهمگین تر از جنگ سخت می باشد؛ دلیل آن این است که کشورهای مهاجم بدون صرف هزینه های گزاف ناشی از جنگ سخت و با انجام راهکارهای موذیانه و مکارانه و با حضور فعالانه در عرصه رسانه و تبلیغ بین المللی، روح و روان ملت های مسلمان را در اختیار گرفته و الگوهای رفتاری و روش زندگی آنان را به مرور تغییر می دهند.
بنابراین خطری جدی در حال تهدید حکومت های اسلامی به ویژه جمهوری اسلامی ایران است که باید جدی گرفته شود. طبق استراتژی دفاعی در هر حکومتی، باید برای مقابله با تمام حملات و هجمه ها از سوی دشمن، راهکاری دفاعی را مدنظر قرار داد. راهکار دفاعی را که ما در این پژوهش ارائه و آن را مطرح نموده ایم، پدافند غیر عامل در حوزه جنگ رسانه ای است. پدافند غیر عامل نوعی از دفاع در برابر دشمن است که بدون جنگ افزار نظامی انجام می گیرد. در این نوع از دفاع، کشوری که مورد تهدید و هجمه از سوی دشمن قرار گرفته، با ابزار دفاعی رسانه ای و تبلیغی در مقابل حملات دشمن دفاع می کند و نیازی به استفاده از ابزار جنگی و تسلیحاتی نیست. به عبارت دیگر می توان در این نوع از دفاع از همان ابزار های دشمن برای خنثی کردن حملات او استفاده نمود.
در این میان ابزارهای رسانه ای و تبلیغی متنوع شده و دلیل آن را می توان تکنولوژی ها و پیشرفت های علمی عنوان نمود. به عنوان نمونه ماهواره ها، سایت های اینترنتی، فضای مجازی و شبکه های خبری را می توان از مهمترین ابزارهای رسانه ای در دنیا معرفی کرد که نقش بسیار مهمی را در این جنگ رسانه ای ایفا می کنند. دشمنان ملت های مسلمان از این ابزار به دلیل اینکه فضایی آزاد و در دسترس همگان بوده به طوری که هیچگونه محدودیتی از نظر نوع اطلاعات و داده ها در آنها از سوی دولت های اسلامی نیست، استفاده کرده و سهمگین ترین حملات رسانه ای و تبلیغاتی را به کشورهای اسلامی تحمیل می کنند. این مسئله ضرورت دفاع در برابر جنگ رسانه ای را تقویت کرده و ما را بر این رهنمون می سازد که برای مقابله با حملات رسانه ای دشمن و متناسب با نوع آن، راهکارهایی را بررسی و اعمال کنیم.
یکی از بهترین و اثر بخش ترین راهکارهایی که می توان با استفاده از همین ابزار برای دفع حملات دشمن در عرصه بین الملل به کار برد، پدافند غیر عامل در جنگ رسانه ای است. پدافند غیر عامل نوعی از دفاع بدون جنگ افزار نظامی در برابر دشمن است که در بیشتر کشورها در زمینه های مختلف اجرایی شده و بر ضرورت آن تاکید شده است. این روش دفاعی از نظر دین مبین اسلام دارای مبانی و ادله محکم و متقنی است که باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد. مهمترین راهکار دفاعی در این جنگ رسانه ای از نظر پدافند غیر عامل، حضور فعالانه با ابزارهای پیشرفته رسانه ای در عرصه بین الملل برای تبلیغ دین و فرهنگ اصیل اسلامی است.
در این پژوهش بعد از بیان تغییر رویکرد دشمن در مقابله با کشورهای اسلامی و تبدیل نوع تهاجم و حمله در دنیای امروزاز جنگ سخت به جنگ نرمِ رسانه ای، بهترین راه مقابله با این تهاجم را پدافند غیر عامل در حوزه رسانه و ابزار تبلیغ در عرصه بین الملل عنوان کرده و در ضمن استناد به آیات قرآنی، حکم به وجوب دفاع و مقابله با دشمن در این عرصه داده و بیان کرده ایم که بهترین راهکار پدافند غیر عامل در این جنگ رسانه ای، تبلیغ معارف دینی و تبیین فرهنگ اصیل اسلامی با ابزار رسانه در عرصه بین الملل می باشد و در نتیجه می توان با استنباط از آیات شریفه، حکومت های اسلامی و نهادهای دینی، فرهنگی و آموزشی را ملزم به برنامه ریزی و اجراء برنامه های آموزشی و تبلیغی در این عرصه نمود.
1. جنگ رسانه ای
جنگ رسانه ای، یکی از برجسته ترین جنبه های جنگ نرم و جنگ های جدید بین المللی است که می توان آن را یکی از مدل های جنگ نوین عنوان نمود. جنگ رسانه ای، جنگی است که هم در زمان جنگ سخت و هم در زمان صلح پایدار بین دوکشور واقع می شود و امروزه این نوع جنگ از واقعیات پیرامون ماست. در این نوع از درگیری هر کشوری از حداکثر توان خود برای پیشبرد اهداف سیاسی خویش با استفاده از رسانه ها، بهره گیری می کند.
