بخشی از مقاله
چکیده:
سبک زندگی پدیده جوان و نوظهوری است که کمتر از نیم قرن از عمر آن نمی گذرد. ورود هریک از روش ها فنّاوری ها، تغییرات بنیادی و اساسی ای در نحوه زندگی احساسی، نگرشی، و فرهنگی انسان امروزی به وجود آورده و تبعات بسیاری در کارکرد های خانواده و جامعه بر جای گذاشته است. اگرچه یک اصطلاح علمی درباره نحوه زندگی انسان است، اما دامنه ای گسترده و عمقی زیاد در حیات انسانی دارد که علاوه بر کمیت در زندگی، به کیفیت آن نیز توجه ویژه ای می کند. توجه به مفهوم سبک زندگی در جامعه ایرانی به سال های اخیر بازمی گردد.
دلیل این امر تغییرات مداوم در شیوه های عینی زندگی مردم است. سبک های متنوع و متفاوت زندگی در جامعه فعلی است که تغییرات بسیاری را در ساختار فیزیکی ، ارتباطی و مناسبات فردی و تعلقات عاطفی، نسبت به سبک گذشته زندگی به وجود آورده است.
پژوهش حاضر دارای روشی اسنادی است و با استفاده از چندین مقاله و کتابهای در مورد سبک زندگی گردآوری شده است.
-1مقدمه:
خانواده یکی از مهم ترین و اصلی ترین عناصر جامعه است، چراکه نقش مهمی را در اجتماعی کردن فرزندان و در برآوردن بسیاری از نیا ز های بنیادین بر عهده دارد.
رابطه میان جامعه به عنوان یک کلیت اجتماعی، و خانواده به عنوان خردترین عناصر اجتماعی، چنان در هم تنیده شده که تصور جامعه بدون خانواده امکان پذیر نیست. تغییر در الگوی جامعه، از الگوی کشاورزی به الگوی صنعتی، موجب تغییر در نوع ا قتد ار خانواده و کارکرد های آن شده، و شا ید عمده ترین پیام دو نتیجه تبدیل خانواده سنتی روستایی به خانواده شهری و صنعتی جدید، تحول خانواده از نظام خویشاوندی گسترده به خانواده هسته ای غالب بوده است که این خود موجب تغییر کارکر د خانواده از یک و احد تولیدی مصرفی، به یک واحد مصرفی صرف شده است.
بنابراین سبک مصرف و نوع کالای مصرفی خانواده، علاوه بر شناخت سطح تفکرات و سطح قدرت مالی خانواده، زمینه شناخت سطح اندیشه و اقتصاد جامعه را نیز فراهم می آورد. برای مفهوم سبک زندگی در زبان انگلیسی در گذشته معادل های style of life ، ,life style, Style of living استفاده می شد و امروزه بیش ترlifestyle استفاده می شود.
فرهنگ آکسفورد، سبک زندگی را، راه های گوناگون زندگی فردی گروه می داند. در ایران درگذشته نه چندان دور، شکل و کارکرد خانواده فقط متاثر از ارزشهای فرهنگی و نظامهای معیشتی موجود در جامعه بوده، اما امروزه از سویی به لحاظ ارتباطات گسترش یافته جهانی و از سوی دیگر به دلیل ساخت یابی1 خانواده در انطباق با تحولات سیاسی و فرهنگی جامعه، عوامل داخلی و بین المللی متعددی را می توان برشمرد که هر یک به نحوی بر دگرگونی ساخت و نوع انتظام کارکردی خانواده تأثیر می گذارند و نیز تغییرات خانواده به نوبه خود بر نوع ارتباطات داخلی و خارجی جامعه اثر می گذارد. سبک زندگی را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته نخست مجموعه تعریف هایی است که از جنس رفتار می داند و ارزش ها، نگرش ها و جهت گیری ذهنی افراد را از دایره این مفهوم بیرون می گذارد. اما گروه دوم، ارزش ها و نگرش ها را نیز بخشی از سبک زندگی می داند.
در تعریف ساده و کلی می توان سبک زندگی را شیوه زندگی و یا به طور دقیق تر الگو ها و شیوه های زندگی روزمره تعریف کرد که نه تنها شامل الگوی فردی مطلوب از زندگی است، بلکه شامل تمام عادتها و روش هایی که فرد یا اعضای یک گروه به آنها خو کرده یاعملاً با آنها سر و کار دارند می شود.
بنابراین سبک زندگی به خانه و اثاثیه محدود نمی شود و تمام چیز ها، مانند الگوی رو ابط اجتماعی ، سرگرمی ،مصرف و لباس را در بر می گیرد و نگرش ها ، ارزش ها و جهان بینی فرد و گروهی که عضو آن است را منعکس می کند. سبک زندگی بخشی از زندگی است کهعملاً در حال تحقق یافتن است و در بردارنده طیف کامل فعالیت هایی است که افراد در زندگی روزمره انجام می دهند. طیف فعالیت های افراد در هر عرصه، می تواند سازنده سبک زندگی آنها در آن عرصه باشد. به همین دلیل می توانیم از سبک زندگی در زمینه مصرف مادی،رفتار بهداشتی، مصرف فرهنگی یا رفتار درون منزل سخن بگوییم.
وقتی دنیای اجتماعی دچار تحول شود، به مفاهیمی نو برای درک آن نیازمندیم. کاربرد مفهوم سبک زندگی، مطابق با تحولات فرهنگی و اجتماعی تغییر کرده است. تا پیش از جنگ جهانی دوم، مفهوم سبک زندگی چندان اهمیتی نداشت اصولاً با این نام از آن یاد نمی شد. پس از جنگ جهانی دوم، با گسترش پایه های اجتماعی دولت رفاه و به وجود آوردن امکان عملی تولید و مصرف انبوه کالاها، به ویژه کالاهای فرهنگی، سبب شد که شیو ههای زندگی، تنوع بسیار بالایی بیابد. همچنین رشد اقتصادی ماشینی شدن کار، افزایش دستمزد ها و گسترش وسائل تفریح و فراغت جامعه ای را در غرب صنعتی پدید آورد که تمایزات سنتی در آن تا اندازه ای محو شد. بدین معنا که هر فرد و گروه اجتماعی ای تنها می توانست از طریق تنوعی که در انتخاب شغل، محل زندگی، آرایش و پوشاک خود،سلیقه های هنری و زیبا شناختی اش، انتخاب سرگرمی ها و نحوه گذران اوقات فراغتش و حتی شیوه های عملی و اخلاقی دینی که در پیش می گرفت، خود را از دیگران متمایز کند.
کسا نی که در جوامع مدرن زندگی می کنند، برای توصیف کنش های خود و دیگران، از مفهوم سبک زندگی استفاده می کنند. بنابراین سبک های زندگی کمک می کند تا آنچه را مر دم انجام می دهند و چرایی آن و معنایی که برای آنها و دیگران دارد درک کنیم
در جامعه امروز، تغییرات با سرعت بسیار بالایی اتفاق می افتد، ازجمله ساختار و نظام خانواده نیز که نخستین رکن سازنده هر جامعه ای است در تغییرات با تحولات همراه است و حال تغییر "زندگی یعنی در حرکت بودن و لازمه هر حرکتی تغییر است"است
در جامعه امروز، ما شاهد تغییرات بسیاری در ساختار خانواده ها ،و همچنین تبعات ناشی از این تغییرات در جامعه هستیم. باید یادآور شد که پیچیدگی جامعه امروز ما منجر به مشکلات فردای ما خواهد بود، و اغلب این سردرگمی ها و آشفتگی های امروز که برخاسته از افکار و نگرش ها و ارتباطات و احساسات است و جامعه را به سوی خود محوری و فردگرایی پیش می برد، ریشه در سبک زندگی امروز ما دارد. سبک زندگی ما برگرفته از نخستین و ابتدایی ترین آموزش های ماست که منجر به شکل گیری جامعه فردا می شود.
مشکلی که اکنون در جامعه ایران با آن روبه رو هستیم شکل گیری سبک های مختلف ی از زندگی است که نمی توان قانون و قواعدی برای جلوگیری از پدیدآمدن و رواج آنها به کار برد؛ مهم ترین این تغییرات، مربوط به بنیادی ترین جزء تشکیل دهنده جامعه ، یعنی خانواده است. در واقع شکل خانواده ها و مناسبات اعضای آن با یکدیگر، امروز با گذشته بسیار متفاوت شده است، به طوری که اصالت فرد، به اصالت جمع ارجحیت داده می شود و وجدان جمعی رنگ باخته است.
این مدل از زندگی، فقط ارتباطات و آموزه های اخلاقی را متأثر نکرده، بلکه بر دیگر جوانب زندگی نیز تأثیر گذاشته است. روش زندگی امروز ، همگام و همسو با دنیای مدرن و پیشرفت تکنولوژی است. سرعت، ازجمله مشکلات زندگی امروز است که منجر به بسیاری از تغییرات در سبک و شیوه زندگی افراد و دوری از اصالت اولیه انسا نی شده است
