بخشی از مقاله
برخی از منابع:
and Management golestan, Nasrin." Jaefari 1.
National military crises". process in planning
congress 3rd . Tehran . 1384. p 449.
and “Nursing in crises Sistaney, fereshte. 2.
disasters ". Arvij. Tehran. 1385. p 25-27.
and violence Young,M.A(1989).crime, 3.
terrorism.in R.G.ST8B.L.lubin(Eds),psycholosocial aspects of disaster. New York: wiley 4. Woods susan L(1990).Effects of body position
upon pulmonary artery and pulmonary capillary wadge pressure in noncritically ill patients. Hearts Lung;5(1):83- 90 5. Chilman Ann, Thomas M(2002).understanding Nursing care.london:churchil,p:4
6. Khaghani zade, Morteza. Sirati, Masood. "Effect of personal, family, economic and social
agents to intensive of sympatom in veterans". Military of medicin. Spring 1383. Vol 1(6). P 33-
37.
M,Dicaro E,capobianch E,Nicastri 7. Ippolto
and N,Purov.Hospital preparedness A,Petrosillo
viral by patient affected of management
smallpox at the Lazzaro of haemorrhagic fever
shallanzan,Institute.Euro surveill 2005;vol(3):36-39
8. Azizgol, Mehdi . “Types of help to veternse".
Teses of M Sc in health care management.
Baghaiatalah medical university. 1381. P 85-88.
مقدمه
بشر همواره در معرض بلایا و حوادث غیرمترقبه بوده و خواهدبود. در این رهگذر افراد بسیاري جان و یا سلامتی خود را از دست دادهاند و خسارت مادي فراوانی به بار آمدهاست. دراینگونه سوانح گروهی و پیچیدهاي که اتفاق میافتد، در اکثر موارد مشارکت همگانی ضروري است. در چنین شرایطی یکی از مهمترین وظایف مسئولین جامعه، پیشبینی، برنامهریزي و تامین اتفاقات لازم براي مقابله با بحرانهاي حاصل از تمهیدات و عوارض ناشی از آنها میباشد.((1
شدت و ابعاد برخی از بحرانها به حدي است که بشر باید عقل، منطق و ابتکارات خود به مقابله با حوادث غیرمترقبه بپردازد.((2
آنچه که طول آسیبها و پیامدهاي بحران بر مردم وارد میشود از فردي به فردي تغییر میکند و آنچه که آنها میبینند و میشنوند نیز از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. افراد تحت تاثیر دیدهها و شنیدهها با احساسات و افکار و ترسهایشان درباره آنچه از دستدادهاند (عزیزشان، مالشان، شغلشان، سلامتشان و آنچه که محیط بعد از بحران از آنا طلب میکند) قرار میگیرند. بهعلاوه افراد هر جامعه بحران زده از الگوهاي اعتقادي منحصر به فردشان در خصوص بحران برخوردارند.
براي درك و ارزیابی واکنش دسترسی آنها به بحران باید تعدادي از موضوعات مهم و منحصر به فرد را در هر بازمانده مورد توجه قرار داد.((3
در بسیاري اوقات آگاهی افراد از وضعیت صحیح خود در شرایط عادي و خطر نقش حیاتی را در درمان او بازي میکند.((4
داشتن دانش در مورد عملکرد فیزیولوژیک خود در زمان بحران در احساس سلامت جسمانی و روانی شخص موثر خواهد بود.((5
اصول کمک به جانبازان بدون توجه به توان فردي، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادي در ریشهیابی مسائل و مشکلات در ابعاد امکانپذیر نمیباشد. شناخت توان فرد در شرایط بحران و نجات خویش در حین بحران با آموزشهاي مرتبط امکانپذیر است.((6
به مجرد برقراري حالت هشدار کلیه موسسات بهداشتی و به خصوص بیمارستان ها باید همچون عضوي از مدیریت بحران براي پاسخ مناسب آماده باشند اما اگر مانعی بین رسیدن فرد به مراکز درمانی یا گروه درمانی به فرد باشد
مجلهي علمی- پژوهشی طب جانباز
45
تنها خود شخص می تواند با تدابیر فردي تا دریافت خدمات درمانی بیماري خود را مدیریت کند.((7
بحث امداد و انتقال معمولا دو موضوع پیوسته و تفکیک ناپذیرند. البته ممکن است براساس ضرورتهاي زمانی و مکانی و عملیات در پارهاي اوقات یکی از آنها بر دیگري ارجحیت پیدا نماید.
شرایط بحران ممکن است هر دو را به شیوهاي مختل نماید تا برقراري این مکانیسم خودامدادي راهی مطمئن براي گریز از شرایط پیشآمده است.((8
در بحران دو نیرو درگیر هستند. نیروي اول در جهت رشد فرد (دانش خودامدادي) و نیروي دوم به سوي سقوط و انحطاط میباشد به خاطر همین شرایط است که عموما افراد آسیبدیده از بحران دچار تعارض در اهداف و تصمیمگیريها میباشند.((9
عدمپیشبینی و ایجاد هماهنگی در اغلب حوادث وجود دارد. ناتوانی فرد در کنترل حادثه موجب افزایش استرسپذیري میشود. غافلگیري با زمان ارتباط دارد و میتواند یکی از ملاكهاي تشخیص شدت بحران باشد.
براساس همین ویژگی است که شیوههاي مداخلهاي در بحران ناشی از حوادث متفاوت با سایر بحرانها است.
نداشتن تدبیر خودامدادي در 24 ساعت اول ممکن است علاوهبر صدمات روانی صدمات جانی را نیز در پی داشتهباشد.((10
دانش خودامدادي در مرحله شدت بحرانی شرایط حمایت و کمک، امکانات و فرصتهاي تغییر، انواع روشهاي درمانی و کاهش احتمال خطرات ممکن براي خود را به دنبال دارد در این موارد مسلحبودن به دانش خودامدادي ارمغان روش درمانی متمرکز بر فنون تسکسن در شرایط بحرانی را به همراه دارد.((11
احمدي((1383 در پژوهش خود با عنوان اصول و روشهاي مداخله روانی در بحران حوادث وجود آموزشهاي خودامدادي و تشکیل کمیته امداد روانی علاوهبر مهارتهاي فردي را لازم دانسته است که اهمیت پژوهش حاضر را با تاکید بر افزایش مهارتهاي فردي جانبازان تایید میکند.((12
مواد و روشها
مطالعه حاضر یک پژوهش آزمایش گواه بوده که در نیمه دوم سال 1388 به صورت مقطعی توصیفی انجام گردیدهاست.
سال دوم، شماره هفتم (بهار (1389
مطالعه دانش و توان جانبازان شیمیایی و مردم عادي شهرستان گیلانغرب 46
جامعه آماري این پژوهش 78 جانباز شیمیایی شهرستان گیلانغرب و 78 نفر از مردم عادي همان منطقه که از نظر جسمانی سالم و همسان از نظر جنس و سن بودهاند و به صورت نمونهگیري دردسترس انتخاب شدهاند، بودهاست.
معیار ورود به بررسی براي جانبازان شیمیایی داشتن سابقه قطعی مواجهه با عوامل شیمیایی و گواه معتبر دیگر آن داشتن کارت جانبازي از طرف سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران کرمانشاه بوده است.
ابزار گردآوري دادهها افزون بر پرسشنامه ویژگیهاي جمعیتشناختی، پرسشنامه محقق ساخته دانش خودامدادي که مولفه هاي قابلیت پیشبینی(3سوال)،
آگاهی(4سوال)، مهارخطر(8سوال)، کمک به رویدادها
4)سوال) و عاديسازي(4سوال) با دو گزینه بلی و خیر را سنجیده است. براي سنجش توان دو گروه مورد مطالعه به شیوه مصاحبه، مشاهده و آزمون عملی از کلیه جامعه مورد مطالعه 156)نفر) توسط دو پرستار فوریتهاي پزشکی و یک منشی آزمونی ساده در حیطههاي ارزیابی بیمار، کنترل خونریزي، احیاء قلبی، تنفس دهان به دهان، تنفس دهان به بینی، آتلبندي، پانسمان در طول 6 ماه برگزار گردید. روایی آزمونها توسط اعضاي هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، پزشکان متخصص و عمومی حاذق، پرستاران شاغل در بخش فوریتهاي پزشکی استان کرمانشاه تایید و آلفاي کرونباخ پایایی این
آزمون و پرسشنامه را طی سه مرحله 10 روزه بین سه گروه 10 نفره ./87 نشان داد.
هر مقیاس پرسش نامه دانش خودامدادي به صورت درصد براي هر بعد و سپس از میانگین کل ابعاد میزان دانش خودامدادي محاسبه گردید به طوري که اگر میزان دانش کمتر از 50درصد باشد در رتبه ضعیف و اگر امتیاز -70 51 ،71-90، بیشتر از 91 کسب شود دانش خودامدادي دو گروه به ترتیب در رتبههاي متوسط، خوب و عالی قرارمیگیرد. به همین ترتیب نمرات آزمونهاي عملی به شیوه تناسب به درصد تبدیل شده و توان خودامدادي در شرایط بحران نشان داده میشود.
تحلیل دادهها با استفاده از روش آمار توصیفی انجام گردید.
یافته ها
یافتههاي پژوهش در دو گروه جانباز شیمیایی((n=78 و
مردم عادي((n=78 نشان میدهد که بیشترین تعداد در سن 20-30 سال در هر دو گروه مورد مطالعه (n=50) و
به همین ترتیب بیشترین فراوانی تحصیلات در گروه کمتر از دیپلم (n=41) بوده است. مشخصات جمعیتشناختی هر دو گروه بر حسب جنس-سن و تحصیلات در جدول1
نشان داده شدهاست.
جدول:1مشخصات جمعیت شناختی دو گروه جانباز و مردم عادي شهرستان گیلانغرب
مشخصه جانبازان مردم عادي
مرد زن جمع مرد زن جمع
سن
20-30سال 15 10 25 14 11 25
31-40 10 11 21 8 7 15
41-50 8 6 14 9 5 14
51-60 4 5 9 4 7 11
بالاتر از 60سال 3 6 9 3 10 13
تحصیلات
کمتر از دیپلم 8 15 23 8 18 26
دیپلم 11 10 21 12 8 20
کاردان 10 5 15 8 4 12
کارشناس 8 7 15 7 10 17
کارشناس ارشد و بالاتر 3 1 4 3 0 3
یافتههاي پژوهش پاسخهاي دو گروه جانبازان شیمیایی و جدول 2 نشان دادهاست. به این ترتیب اگر به سوالات
مردم عادي را با توجه به پرسشنامه دانش خودامدادي در پرسشنامه جواب مثبت دادهاند به معناي دانش در مورد
مجلهي علمی- پژوهشی طب جانباز سال دوم، شماره هفتم (بهار (1389
محمد محبوبی و همکاران
خودامدادي در هنگام بحران تلقی و پاسخ منفی به معنی نداشتن دانش در مورد موضوع مورد پژوهش بوده است.
بعضی از سوالات پرسش نامه توسط برخی از افراد مورد پژوهش بدون پاسخ بودهاند که به معناي نداشتن نظر و دانش قطعی در خصوص سوال مورد نظر بوده است.
به طور کلی دانش خودامدادي براي جانبازان شیمیایی در حیطههاي قابلیت پیشبینی، آگاهی، مهار خطر و کمک به
47
رویدادها 39و 20.2و 34.1و 29.8و 65.3 درصد بوده است بههمین ترتیب میزان دانش خودامدادي مردم عادي
35.8و 31.8و 8.9و 32.8و 47.7 درصد بوده است.
یافتهها نشان از آن دارد که دو گروه تنها براي شرایط عاديسازي دانش متوسط دارند اما در سایر ابعاد دانش خود امدادي ضعیف بودهاست. (جدول(2
