بخشی از مقاله
چکیده
عمل تدریس با وجود فراگیر و تحقق یادگیری معنا پیدا می کند. تدریس تنها انتقال اطلاعات نیست، بلکه تعامل یا ارتباط بین مدرس و فراگیران است. امروزه در دنیا هیچ فعالیتی در زمینه علم و فناوری ، اقتصاد و حتی فکر و اندیشه به صورت فردی انجام نمی شود. کار گروهی یکی از روش های اصلی تدریس است. روش هایی که دانش آموزان و دانشجویان به انجام کارهای گروهی تشویق می کند. کار و بحث گروهی، در عین این که روش های آموزشی هستند، هدف نگرشی بسیار مهمی نیز تلقی می شوند، و نگرش های مثبتی را نسبت به علم و دانش و یادگیری در افراد بخصوص بزرگسالان بوجود می آورد. و تعاملات عاطفی بین آنها را قویتر می کند.
این مطالعه به منظور بررسی تأثیر بحث گروهی در آموزش بزرگسالان می باشد،که با استفاده از روش توصیفی انجام شده و نتایج نشان داده: اگر چه روش های تدریس زیادی وجود دارد که می تواند راه گشای بسیاری از مسائل آموزشی و یادگیری باشد، اما تدریس به شیوه بحث گروهی، یک روش آموزشی عمیق و مؤثر است، این نوع آموزش تمرینی کوچک است برای رسیدن به زندگی اجتماعی بهتر، از طرفی فرصتی است تا فراگیر به کسب تجربه اندوزی و تقسیم کار، افزایش تعاملات، مسئولیت، و سازماندهی فعالیت به دست یابد.
مقدمه
رسالت تعلیم و تربیت، پرورش انسانی پویا و پرسشگر است که می خواهد از قیدهای بی شمار و گوناگون درون و بیرون خود رها گردد، و راه تکامل همه جانبه خود را هموار سازد. و به رموز موقعیت فردی و اجتماعی خود و دنیای متغیری که در آن زندگی می کند، تا آنجا که ممکن دست یابد و از آنجایی که هیچ کس جز خود انسان چنین هدفهایی را تأمین نمی کند، در نتیجه برای به کمال واقعی و خلیفه الهی شدن روی زمین هم یگانه هدف اصلی تعلیم و تربیتی می شود و هم یگانه وسیله آن از جمله عرصه هایی که در چند سال اخیر دستخوش هجوم فن آوری اطلاعات با هدف تحولات بنیادین شده است، عرصه آموزش و یادگیری است.
به همین دلیل دهه ی اول قرن بیست و یکم را به عنوان دوره آگاهی ،و توسعه ی همه جانبه دانش و آگاهی بشری می نامند و در عصری که تکنولوژی با سرعت سرسام آوری پیش می رود، جامعه ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند افرادی هوشمند و خلاق و نوآور است. و چرا که هدف نظام آموزش، پرورش افرادی که دارای دیدگاه انتقادی و خلاق باشند تا بتوانند معضلات جامعه خویش را حل کنند
یکی از راه های مفید برای رسیدن به اهداف آموزشی و درسی، فرایند تدریس است که به دلیل اهمیت آن در آموزش بسیار مورد توجه مربیان است. تدریس یک فعالیت است اما نه هر نوع فعالیتی، بلکه فعالیتی که آگاهانه و بر اساس هدف خاصی انجام می گیرد، و موجب تغییر در فراگیران می شود - صفوی ،. - 1385تدریس بخشی از آموزش است و همچون آموزش یک سلسله فعالیتهای منظم ، هدفدار و از پیش طراحی شده را در بر می گیرد، که هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از سوی معلم است، تدریس از جمله موضوعاتی است که دارای بیشترین ادبیات در حوزه تعلیم و تربیت است.
با توجه به اینکه یکی از روش های فعال و نوین تدریس، بحث گروهی است. بحث گروهی گفتگویی است سنجیده و منظم درباره موضوعی خاص که مورد علاقه مشترک شرکت کنندگان در بحث است این روش برای کلاسهایی قابل اجراست که جمعیتی بین 6 تا 20 نفر داشته باشند
این روش یکی از روش های مؤثر و کارآمد در آموزش می باشد ،زیرا که محور کار در این روشمباحثه و مناظره است ،در این روش مطالب علمی مستقیماً در اختیار فراگیر قرار نمی گیرد، بلکه معلم منابعی را معرفی می کند ،تا فراگیران خود به مطالعه و جمع آوری اطلاعات بپر دازند ، در این روش علاقه و تسلط فراگیران بر مطالب محتوا بسیار مهم است. علاوه بر کسب اطلاعات علمی ، پرورش تفکر انتقادی در فراگیران نیز تقویت می شود ،و آنها انتقاد پذیر و منتقد بار می آیند .و همیچنین باعث تقویت قدرت بیان و قدرت تجزیه و تحلیل تقویت و توان تصمیم گیری افراد می شود
آموزش و یادگیری به شیوه بحث گروهی، صرف نظر از ابعاد آموزشی و داشتن فرصت کافی برای تجزیه و تحلیل نکات ریز در بحث ها، به لحاظ ارتقاء فرهنگ اجتماعی و ارتباطات افراد نیز تأثیرات غیر قابل انکاری دارد. این شیوه در بهبود مهارتهای ارتباطی، ایجاد اعتماد به نفس با بحث در مورد موضوع ، بهبود توانایی در رساندن و شفاف سازی منظور، تقویت توانایی گوش دادن، مشاهده واکنش دیگران نسبت به آنچه که گفته می شود، مخالفت بدون ایجاد مقاومت و جبهه گیری ، بیان آزاد نظرات و طرح سوالات متقابل که بعضاً آغازگر و نقطه شروع یک پژوهش خواهند بود، نقش بسیار ارزشمندی در یادگیریهای انسان دارد. به طور کلی گفتگو و بحث گروهی به فکر کردن ، درک کردن ، یادگرفتن و به خاطر آوردن کمک می کند و همه افراد علاقمندانه از این شیوه بهره می برند
بنابراین تلاش در جهت دخالت دادن هر چه بیشتر فراگیران در فرایند یاددهی-یادگیری و درگیر نمودن آنها در بحث و گفتگوهای کلاسی در ارتقاء درک و فهم و دانش آنها و ایجاد روحیه انتقادی بسیار موثر می باشد - صولتی و همکاران . - 1389 امروزه با توجه به پیشرفت های علوم و فنون و با توجه به بعضی از رویکرد های شناختی ،نظام های آموزشی بیشتر توجه خود را معطوف به انتقال اطلاعات کرده و از تربیت انسانهای متفکر و خلاق فاصله گرفته اند. پس مربیان باید در آموزش دادن به فراگیران روش هایی را به کار گیرند ،که آنها را بصورت فعالانه و متفکرانه در یادگیری خویش درگیر کند
جانسون و جانسون - 1989 - نیز معتقد است که یادگیری از طریق همیاری و با روش بحث گروهی موجب ارتقاء و بهبود یادگیری تمام متعلمان و نیز توسعه زبان علمی آنها می شود. متاسفانه هنوز در دانشگاه ها و دیگر موسئسات آموزشی کشور به جای استفاده از روش های تدریس فعال که باعث افزایش قدرت تفکر و اندیشیدن در فراگیران و دانشجویان می شود، بیش از حد برانباشت ذهن و تقویت حافظه و نیز بر انتقال اطلاعات و معلومات به ذهن فراگیران تأکید می کنند، بنابراین همان طور که آرگلدو و برادلی - - 1996 معتقدند که به دلیل نیاز جامعه امروز به افراد متفکر و خلاق ،ضرورت تغییر روش های تدریس و استفاده از روش های تدریس فعال بیش از پیش احساس می شود، علاوه بر این به نظر می رسد که برای رایج کردن فرهنگ گفتگو و مباحثه در جامعه و موسئسات آموزشی لازم است ابتدا دانشگاه ها تجربه موفقی در این زمینه پیدا کنند، و با اجرای روش بحث گروهی ،دانشجویان و بزرگسالان یاد می گیرند که خود به خلق دانش بپردازند و در تدریس مشارکت کنند، قدرت بیان خود را تقویت سازد و در نهایت ، تحمل و سعه صدر خود را با شنیدن نظرات متفاوت بالا ببرند
در پژوهشی که فتاحی و همکاران - 1386 - در ارتباط با مقایسه دو روش تدریس آموزش به شیوه سخنرانی و تدریس به شیوه گروهی بر میزان یادگیری دانشجویان علوم آزمایشگاهی انجام دادند نتایج نشان داده که یادگیری به شیوه بحث گروهی نسبت به سخنرانی -1 باعث ایجاد وابستگی در اعضاء-2 بارش افکار-3 تکاپوی دسته جمعی -4تلاش در ارتباط با گروه -5 افزایش میزان قدرت تجزیه و تحلیل و قضاوت در بین فراگیران می شود.
در پژوهشی دیگر که توسط - balard et al,2008 - ، صورت گرفت به این نتایج رسیده اند، مهارت پیدا کردن در بحث گروهی می تواند: منجر به درک عمیق تر یک موضوع، کشف و تبادل اندیشه ها و اطلاعات، افزایش قابلیت ها و تواناییهای انتقادی، افزایش اعتماد به نفس در صحبت کردن ،و تغییر نگرش، حضور فعال فراگیران در بحث ها،کمک به نتیجه گیریهای گروهی شود , اما بزرگسالان چه کسانی هستند، بنابر تعریف یونسکو - - 1996 از آموزش بزرگسالان ،شامل مجموعه کاملی از فرایند های آموزشی سازمان یافته است
صرف نظر از محتوا ، سطح و روش ، و اینکه رسمی باشد و یا غیر رسمی و یا خواه ادامه دهنده آموزش های رسمی اولیه در مدارس و دانشگاه باشد به فراگیران بزرگسال کمک می کند ، تا تواناییهای خود را رشد داده و دانش خود را غنی ساخته ، و صلاحیت های فنی و حرفه ای خود را بهبود و به تواناییهای خود جهت جدیدی داده و تغییراتی را در سطح دانش و نگرش ها و رفتارشان در دو بعد تعالی کامل شخصی و مشارکت در توسعه متوازن و مستقل اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی فراهم آورد
پس می توان با بکار گیری روشهای تدریس بحث گروهی در بین فراگیران بزرگسال،آنها را در جریان تحولات و دگرگونیهای فناوری روز گذاشت و به نوعی اطلاعات و دانسته های آنها را به روز کرد ، چرا که قسمت اعظمی از جامعه ما را افراد بزرگسال تشکیل می دهند ،که مسئو لیت های مهم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و سیاسی و مهمتر از همه خانوادگی را بر عهده دارند
