بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق به تدوین استراتژی جهت منطقه ویژه اقتصادی1 بوشهر با استفاده از مدل دیوید پرداخته شده است. اهداف تحقیق حاضر شامل تعیین مهمترین نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی منطقه ویژه اقتصادی بوشهر و پیشنهاد استراتژی مناسب است.
محقق با استفاده از تکنیک دلفی نقاط ضعف و قوت وهمچنین تهدید و فرصت پیش روی منطقه ویژه اقتصادی بوشهر را تعیین کرده و از طریق ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، وضعیت منطقه را با توجه به اینکه آیا منطقه ویژه اقتصادی بوشهر نقاط قوت بالایی دارد یا از نقاط ضعف رنج می برد مشخص می کند وسپس با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ، وضعیت منطقه ویژه اقتصادی بوشهر را با توجه به اینکه منطقه چه فرصت ها و تهدید هایی دارد ، بررسی می نماید.
محقق در این تحقیق با استفاده از ماتریس - SWOT - و با استفاده از تکنیک طوفان مغزی اقدام به تعیین استراتژی های WO ,WT,ST,SO منطقه ویژه اقتصادی بوشهر می کند. محقق بوسیله ماتریس - QSPM - اولویت های کاری شرکت را مشخص کرده و در نهایت با جمع بندی کلیه مراحل فوق اقدام به ارائه استراتژی قابل اجرا برای سال های آتی می کند .در پایان این پژوهش دو استراتژی به عنوان استراتژی های منتخب از میان هشت استراتژی پیشنهادی مورد انتخاب قرار گرفته اند که به ترتیب زیرمعرفی می شوند:
1. تمرکز بیشتر بر واردات تجهیزات بسته بندی روز دنیا و ایجاد واحد های تولیدی در مورد دو محصول خاص گوجه فرنگی و خرما
2. تشویق سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی محصولات دریایی
مقدمه
در عرصه پیچیده فعالیت های صنعتی، بازرگانی و اقتصادی ، تعداد عوامل تاثیرگذار ، سرعت تغییر وتحولات، علاقه مندی سازمان ها به کسبموفّقیت و بقای بلند مدت و ویژگی های عصر جدید صنعتی به ویژه پیچیدگی روز افزون فعالیت ها، تغییرات شدید محیطی، رقابت شدید در ابعادملّی ، منطقه ای و بین المللی، افزایش تعداد ذی علاقه های سازمان ها و انتظارات آنها و تغییرات سریع و پیچیده تکنولوژی از عواملی هستند که موجبات پیدایش رشد و نمو سریع مدیریت استراتژیک2 را فراهم آورده و برنامه ریزی استراتژیک3 را ضرورتی اجتناب ناپذیر برای سازمان ها، بالاخص مناطق آزاد تجاری ومناطق ویژه اقتصادی کرده است.
از لحاظ تئوریک ، پیدایش مناطق ویژه اقتصادی ، همانند مناطق پردازش صادرات 4 - EPZS - ، بر اصل هزینه نسبی ریکاردو5 در بحث تجارت بین الملل استوار است. همان گونه که مناطق آزاد تجاری 6 - FTZS - با مبادرت به فعالیت های پردازش و مونتاژ به EPZS تبدیل شدند مدل SEZS نیز پس از ارزیابی دقیق پتانسیل ها و محدودیت های EPZS به عنوان شکل اصلاح شده و تکامل یافته آن به وجود آمد. مفهوم EPZS در گذر زمان تغییرات و سازگاری هایی پیدا نمود و جایگزین های زیادی به دست آورد که SEZS یکی از این جایگزین ها بود.
SEZS از لحاظ وسعت و عرصه فعالیت در مقایسه با EPZS بسیار وسیع تر بوده و به عنوان نوآوری منحصر به فرد چینی ها که افق جدیدی به مفهوم EPZS شناخته می شود . این مناطق به ابزار قدرتمندی برای ارتقای صادرات و توسعه ی منطقه ای تبدیل شده اند. - سینگ7 ، - 1995 از جمله مواردی که همواره در برنامه توسعه کشور ها مورد توجه قرار گرفته ، نقش و اهمیت مناطق ویژه اقتصادی در گسترش صنعت و صادرات است که به تبع آن توسعه اجتماعی و فرهنگی نیز حاصل می گردد. مناطق ویژه اقتصادی در صورتی که عملکرد مناسبی داشته باشند ، می توانند فضای مناسبی را برای صادرات شرکت های تولیدی ایجاد کرده و با جذب عوامل سرمایه در کنار یکدیگر به عنوان یک سکوی صادراتی عمل نمایند.
از جمله مهمترین این مناطق در کشور ، می توان منطقه ویژه اقتصادی بوشهر را نام برد که با قرار گرفتن در کنار دریای خلیج فارس و دسترسی آسان و سریع به آبهای بین المللی ، پتانسیل فوق العاده ای برای تبدیل شدن به مرکزی اقتصادی در خود می بیند. توسعه منطقه ویژه اقتصادی بوشهر سطح اشتغال را در استان افزایش می دهد ، رفاه عمومی را بهبود می بخشد و با جذب سرمایه از بازارهای واسطه ای و انتقال آنها به بخش تولیدی ، در توسعه ی اقتصادی کشور نیز اثر بخش خواهد بود. و از سوی دیگر با استفاده از مشوق های اقتصادی فارغ از وضع عمومی اقتصاد کشور، راه را برای تولید بیشتر و صادرات کالا ها هموارتر می کند.
مهدی زاده اشرافی و همکاران - 1388 - جهت تدوین استراتژی های مناسب برای شهرک های صنعتی فیروز کوه با استفاده از مدل SWOT با بررسی نقاط ضعف و قوت ، فرصت ها و تهدیدهای خارجی این شهرک ها و با رویکرد تدوین استراتژی دیوید اقدام به ارائه استراتژی هایی برای شهرک های صنعتی نموده اند .
همچنین دکتر حسن الماسی و مرجان سادات دورفرد در مقاله ای - برگرفته از پایان نامه ای در همین موضوع - با شناسایی و معرفی مهمترین عوامل موثر بر محیط داخلی و خارجی صنعت گردشگری استان تهران ، نقاط ضعف و قوت ، تهدیدها و فرصت آن را بررسی و با استفاده از ماتریس SWOT و تحلیل موقعیت استراتژیک صنعت گردشگری ، راهبرد گردشگری سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان تهران را مشخص میکنند.
اعرابی و شیرخانی فصلنامه مدیریت شماره 14 در مقاله ای با عنوان "تدوین استراتژی های مناسب مالیاتی بر اساس مدل SWOT در اداره مالیات بر کالا و خدمات " با استفاده از مدل دیوید پیشنهاد می کند که سازمان های تجاری ، آموزشی ، صنعتی و یا خدماتی برای اینکه بتوانند موفق شوند باید فنون مدیریت استراتژیک را بکار گیرند .
صدیقه خورشید و رضا رنجبر در مقاله ای تحت عنوان "تحلیل استراتژیک ،تدوین و انتخاب استراتژی مبتنی بر ماتریس SWOT و تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه فازی " با تلفیق دوتکنیک ماتریس SWOT و تکنیک های چند شاخصه فازی می کوشند مدلی تدوین کنند که بتواند ابهام و عدم اطمینان ذاتی در فرآیند تصمیم گیری استراتژیک را کاهش دهد.
پژوهش دیگری را آقایان دکتر علی مهدیزاده اشرافی ، دکتر تورج مجیبی و حسین شیرازی پژوهشی را تحت عنوان "تدوین استراتژی های مناسب برای شهرک های صنعتی فیروز کوه بر اساس مدل " SWOT در تابستان 1390 به انجام رسانده اند . در این تحقیق سعی شده است از طریق مدل مدیریت استراتژیک دیوید با توجه به شرایط کنونی به استراتژی های بهینه برای شهرک های صنعتی شهرستان فیروزکوه دست یابد. بر پایه مفروضه تحقیقات ارزشیابی از نوع توصیفی و پیمایشی، پرسشنامه های اولیه و نهایی محقق ساخته تدوین و به ترتیب روی کمیته برنامه ریزی استراتژیک - مدیرعاملین و اعضای هیئت امنای شهرک های صنعتی - و جمعیت آماری 150 نفری شامل مدیران کارخانجات فعال صنعتی و کارشناسان شرکت شهرک های صنعتی استان تهران و شهرستان فیروزکوه - تعیین حجم گروه های نمونه منتخب بر اساس فرمول کوکران وانتخاب آنها به روش تصادفی طبقه ای صورت گرفت - اجرا و فهرست نهایی از نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات تهیه گردید.
تحلیل داده ها حاکی از این بوده است که امتیازهای وزنی تمام عوامل خارجی شهرک های صنعتی فیروزکوه 2,12 و جمع امتیاز وزنی تمام عوامل داخلی 2,24 است که هر دو رقم نشانگر چگونگی وضعیت شهرک های صنعتی از لحاظ عوامل و نیروهای موجود و بالقوه در محیط بیرونی و داخلی است که از حد متوسط پایین تر می باشد. در نهایت با استفاده از ماتریس SWOT ضمن مقایسه عوامل داخلی و خارجی چهار دسته استراتژی های SO، WO، STو WT پیشنهاد و اولویت بندی گردید.
-در مقاله ای دیگر مهدی کاظمی ، محمودرضا اسماعیلی واله یاری یاربیگی فیروزی در سال 1392 با عنوان " تدوین و انتخاب استراتژی توسعه گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی" نگاشته اند. در این تحقیق جهت شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای پیش رو با تعدادی از گردشگران و صاحب نظران ادارات و سازمان های دولتی مرتبط با صنعت گردشگری و هتل داری و صاحبان آژانس های مسافرتی و تفریحی در سطح استان که سال ها در استان سابقه فعالیت در این زمینه را دارا بودند، مصاحبه به عمل آمد و با استفاده از مدل SWOT از تلاقی این عوامل با هم استراتژی های مناسب استان در چهار دسته SO، ST،WO و WT تعیین گردید.
در مرحله بعد برای انتخاب بهترین استراتژی جهت توسعه این صنعت ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی - QSPM - به کار گرفته شده است. جهت تعیین وزن های عوامل SWOT پرسشنامه ای بر اساس مقیاس لیکرت به صورت 5 گزینه ای طراحی و توسط 30 نفر از کارشناسان و خبرگان گردشگری در سطح استان لرستان تکمیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد استراتژی های تدافعی مناسب ترین استراتژی ها برای توسعه گردشگری استان، می باشند.
