بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق با هدف " تدوین استراتژی افزایش صادرات محصوﻻت کشاورزی استان بوشهر " انجام شده است و عواملی که در این تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، مشکﻻتی هستند که باعث کاهش صادرات محصوﻻت کشاورزی استان می گردند. در این تحقیق تﻻش بر این بوده است که با استفاده از مدل (swot) نقاط قوت ، ضعف ، تهدیدها و فرصت های موجود صادرات محصوﻻت کشاورزی استان ، شناسایی و با توجه به نتایج حاصله استراتژی های مناسب را تدوین نماییم. اطﻻعات این پژوهش از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی بدست آمده است. پس از تجزیه و تحلیل مشاهده شد که صادرات محصوﻻت کشاورزی استان در منطقه so
قرار دارد. نتایج این تحقیق پیشنهاد ها و راهکارهایی برای استفاده کشاورزان ، مدیران و بازرگانان در منطقه مورد مطالعه می باشد.
کلمات کلیدی : استراتژی ، صادرات ، محصوﻻت کشاورزی ، بوشهر ، ماتریس سوات
مقدمه
نوسان و ناپایداری قیمت نفت و آسیب پذیری شدید اقتصاد تک محصولی، لزوم بازنگری عمیقی را در سیاست راه های توسعه اقتصادی کشور به منظور یافتن راه هایی که منجر به توسعه در آمدهای غیرنفتی شود را ایجاب می نماید . با توجه به این موضوع که یکی از منابع مهم کسب درآمد برای کلیه کشورهایی که به طریقی به دریای آزاد راه دارند، صادرات است و اهمیتی که بخش کشاورزی در اقتصاد ایران دارد، توسعه این بخش در گام نخست خودکفایی در تولید موادغذایی استراتژیک و کاهش واردات و در گام بعدی تأمین بخشی از ارز مورد نیاز کشور از طریق صادرات را به دنبال خواهد داشت . توسعه کشاورزی فرآیندی پیچیده و ترکیبی بوده که با تولید مناسب و مشتری پسند آغاز و با بازاریابی، توزیع و فروش آن در بازارهای داخلی و خارجی تداوم می یابد . پایین بودن سطح کیفیت حرفه کشاورزی و عملکرد تولید، عمﻻ کشاورزی را به نابودی می کشاند . با توجه به پایین بودن کارایی تولید محصوﻻت کشاورزی و نارسایی در سیستم بازاریابی نمی توان انتظار تحقق کامل اهداف توسعه صادرات کشاورزی را در کشورهایی همانند ایران داشت . نظر به اینکه حدود یک سوم صادرات غیرنفتی ایران از بخش کشاورزی است و با توجه به ارزبری پایین این بخش نسبت به سایر بخش های اقتصاد کشور و وابستگی کم آن به تکنولوژی پیچیده، می توان با توسعه صادرات محصوﻻتی که از نظر شرایط اقلیمی، اقتصادی و فرهنگی دارای مزیت نسبی می باشند، بخشی از ارز مورد نیاز کشور را تأمین و کمک قابل توجهی به سایر بخش های اقتصاد در جریان توسعه اقتصادی نمود
.ایران با توسعه وسیع آب و هوایی در پاره ای از مناطق آن در زمینه تولید و صادرات برخی از محصوﻻت کشاورزی نظیر پسته، خرما، کشمش، بادام، گردو، مرکبات، زعفران، زیره و زرشک از مزیت قابل توجهی برخوردار است. یکی از مشکﻻت اساسی کشورهای در حال توسعه، اتکای بیش از حد درآمد دولت به صدور یک کاﻻ یا تعداد محدودی از کاﻻهاست . وجود این وضعیت و ادامه آن، آسیب پذیری اقتصاد آن ها را روزافزون نموده و برنامه ریزی توسعه اقتصادی را دچار مشکﻻت ساخته است . این امر در ایران به صورت وابستگی دولت به صدور درآمد نفت به وضوح نمایان است . بنابراین برای رهایی از اتکاء به درآمد نفت و رفع اثرات سویی که به تبع آن در کل اقتصاد پدیدار می گردد، توجه به توسعه صادرات محصوﻻت کشاورزی با توجه به توانایی های بالقوه این بخش، نقش اساسی و مهمی در تأمین و تضمین استقﻻل سیاسی کشور و تداوم فرآیند توسعه دارد . صادرات محصوﻻت کشاورزی می تواند نقش مهمی در افزایش ظرفیت های تولیدی و رشد بخش کشاورزی داشته باشد . چنانچه تقاضای خارجی و به تبع آن صادرات وجود داشته باشد، می توان ظرفیت های بدون استفاده را به کار گرفت و اقدام به تولید بیشتر و صدور کاﻻ نمود ، با توجه به رابطه متقابل بین ظرفیت های تولیدی و حجم صادرات محصوﻻت کشاورزی افزایش صادرات محصوﻻت کشاورزی ، ظرفیت های بالقوه بیشتری را به تولید محصوﻻت کشاورزی اختصاص داده و عمﻻ میزان تولید محصوﻻت کشاورزی افزایش خواهد یافت . این فرآیند در نهایت به افزایش اشتغال زایی در بخش کشاورزی نیز منجر خواهد شد (جعفری، 22،(1386
بیان مسأله
با توجه به اینکه تجارت1 به عنوان موتور رشد و توسعه معرفی شده و کشورهای در حال توسعه برای رسیدن به توسعه ﻻزم است به دنبال حضور جدی تر در تجارت جهانی باشند، از جمله روشهای حضور در تجارت جهانی گسترش مبادﻻت منطقه ای بین کشورهاست(فرهادی، 32،. (1390 استان بوشهر به عنوان یکی از مهمترین استان های ساحلی کشور، پتانسیل ها و امکانات وسیعی جهت تعا مل در امر صادرات در خود جای داده است و از سوی دیگر بنابر آمار و ارقام موجود، این استان در بخش کشاورزی ادارای جایگاه ویژه ای است . رکوردهای کشوری در تولید محصوﻻت کشاورزی، نوع پتانسیل و تنوع محصوﻻت کشاورزی با توجه به موقعیت آب و هوایی و کشت ها ی خارج از فصل، موقعیت اقلیمی ویژه و کشت محصوﻻت تجاری نظیر کشت های گلخانه ای رتبه اول کشت گوجه فرنگی ، رتبه اول تولید خرما، بزرگترین بندر صیادی و صید میگو (بندر دیر) و .... از مزیت های این استان به شمار می رود. لذا شناخت وضعیت موجود ، پتانسیل ها ، موانع و مشکﻻت و را ه های رفع آن ها و ارائه راهکارها و استراتژی ها یی در جهت استفاده بهینه از پتانسیل ها و افزایش فرصت ها بعنوان پایه و اساس در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده در امرصادرات می باشد. استان بوشهر بنا به
1 Business
موقعیت استراتژیک و اقلیمی خود نه تنها برای تولید بسیاری از محصوﻻت زراعی و باغی، فعال و مساعد است بلکه در مسیر ترانزیت و صادرات و واردات کاﻻها و تولیدات نیز می باشد .
با توجه به زیر ساخت های جغرافیایی و بسترهای طبیعی موجود این امکان می تواند گسترش یابد . از جمله این موقعیت ها، دسترسی به راه های آبی و اتصال به آب های آزاد جهان، موقعیت های طبیعی بسیار مناسب جهت ساخت و احداث بندرگاه ها و اسکله های بزرگ با امکان پهلوگیری کشتی های تجاری، وجود کشورهای جنوبی حوزه خلیج فارس و محدودیت این کشورها از بعد آب و خاک جهت تولید محصوﻻت کشاورزی و در مقابل موقعیت مناسب استان در تولید این محصوﻻت و تبدیل شدن این کشورها به بازار مناسب و وسیع جهت عرضه تولیدات کشاورزی و دامی و ... است . اما عوامل متعددی اعم از سخت افزاری و نرم افزاری مانع از دستیابی به تمام توان و ظرفیت های موجود جهت بهره گیری از این امکانات می باشد که عﻻوه بر هدر رفتن امکانات ، بخشی از توان استان نیز جهت ایجاد فرصت ها ی شغلی جدید بﻻاستفاده مانده و از آن بهره برداری نمی شود در حالیکه می توان با فعال نمودن استعدادهای بالقوه و بکارگیری این استعدادها و استراتژی های مناسب ، عﻻوه بر ایجاد اشتغال جدید ، زمینه های مناسبی را در جهت سرمایه گذاری های جدید، افزایش ارزش افزوده بخش زندگی کشاورزی استان و ارتقاء سطح بهره برداران و در نتیجه مدرن شدن این بخش فراهم می آورد.
اهداف تحقیق
تحوﻻت اخیر جوامع بشری از نظر رشد جمعیت، عل وم و تکنولوژی و مسایل زیست محیطی اهمیت کشاورزی و صنایع وابسته به بخش کشاورزی را بویژه در کشورهای در حال توسعه بنا به دﻻیل تکنولوژی قابل حصول تر، تکمیل زنجیره های تولیدی محصوﻻت و ایجاد ارزش افزایی ، افزایش اشتغال از طریق صنایع پیشین و پسین کشاورزی و همچنین فراهم نمودن زمینه صادرات محصوﻻت فرآوری شده و حصول درآمدهای ارزی ، دوچندان نموده است .
به همین منظور در این تحقیق سعی شده است به منظور افزایش سهم صادرات محصوﻻت کشاورزی استان بوشهر ، با بررسی و شناخت مشکﻻت و تنگناهای موجود در این زمینه راهکارها و ، استراتژی هایی را جهت دستیابی به اینهدف ارائه نمائیم.
