بخشی از مقاله
چکیده:
مراجعه به آیات قرآن کریم نشان از آن دارد که اصل مسأله گردشگری، سیر و جهانگردی و نیز برداشت و دریافت ژرف و عمیق از این سیروسفر, مورد عنایت و توجه خداوند متعال است. این آیات ضمن تحریک و ایجاد انگیزه در مسلمانان برای حرکت و گردش در جهان و سیروسفر در طبیعت، یادآور آن است که باید همت کرد و رنج سفر برخود هموار ساخت تا از تجارب و راز و رمز تمدن ها آموخت. امروزه پیشرفتهای تکنولوژیک در دنیای مجازی، سفر به دورترین نقاط دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است، به طوری که اگر فردی قصد دارد برای دیدن آثار تاریخی و طبیعی به شهر یا کشوری سفر کند، با مراجعه به سایتهای گردشگری آنلاین میتواند یک پیشسفری مجازی انجام دهد.
نبود محدودیت زمانی، نبود محدودیت مکانی و سرعت دسترسی به اطلاعات کم هزینه، از ویژگیهای مهم این نوع گردشگری است که رفاه گردشگر را افزایش میدهد. و موجب می شود آن ها در هر نقطه از جهان که هستند با استفاده از این امکانات برای سفر خود برنامهریزی کنند. در این تحقیق روش مورد استفاده از نوع توصیفی- تحلیلی است؛ و هدف کلی آن است که ضمن برقراری ارتباط بین محورهای شهر اسلامی و اصول گردشگری مجازی، این ارتباط را در وضعیت موجود گردشگری مجازی شهر مشهد بررسی کند؛ و سعی بر آن بوده که با در نظر گرفتن محورهای شهر اسلامی، در نهایت اصول و راهکارهایی برای بهبود وضعیت گردشگری مجازی در شهر مشهد ارائه گردد.
-1 مقدمه:
شهر اسلامی به دنبال نظم بخشیدن و ایجاد تعادل در ساختار شهر، رفتارها و تعاملات شهروندان است. آموزه های دینی در شهر اسلامی آرامش و آسایش شهروندان، را در بستر همکاری و تعاون بین آن ها، برقراری عدالت در شهر و توجه به مفاهیم و دستورات اسلامی دنبال می کند.
از جمله چالش هایی که شهرهای امروزی ما با آن ها درگیرند، مسائل و مشکلات روزمره و دوری آن ها از یکدیگر است. به گونه ای که در بسیاری از موارد با واژه روزمرگی مواجه می شویم. افزون بر آن، احساس تعلق داشتن به اهالی محله به همان اندازه نیرومند است که محدوده های آن به وضوح قابل درک است. شهر هر اندازه مهم تر و وسیع تر باشد، ساکنانش کمتر احساس می کنند که جزئی از آن هستند و در آن صورت، بیشتر احساس تنهایی و له شدن خواهند داشت.
با توجه به این موضوع و نیز توجه قرآن کریم به امر سیاحت و گردشگری، لازم است در شهرهای اسلامی مقدمات لازم برای حضور گردشگران و سیر و سیاحت آن ها فراهم شود. به گونه ای که آن ها بتوانند از مبدا، ضمن کسب شناخت لازم از شهر مقصد در ارتباط با آن برنامه ریزی کرده و دغدغه ای نداشته باشند. گردشگری مجازی که امروزه مورد توجه شهرهای کشورهای مختلف جهان قرار گرفته است، این امکان را فراهم می سازد تا با در اختیار گرفتن امکانات فناوری ارتباطات و برنامه ریزی یکپارچه بین بخش های مختلف، ضمن خلق محیطی جذاب برای کاربران، دسترسی راحت آن ها را به بخش ها و اطلاعات مختلف فراهم کند.
شهر مشهد که بارگاه ملکوتی امام هشتم در آن قرار دارد، سالانه پذیرای زائران و گردشگران زیادی می باشد. بنابراین لازم است موضوع گردشگری مجازی در این شهر مورد توجه قرار گیرد؛ و امکانات و خدمات لازم برای زائران از این طریق فراهم شود. باید توجه داشت ضمن اینکه بحث زیارت به عنوان هدف اصلی زائران و گردشگران دیده شود، اطلاع رسانی و دسترسی آن ها به سایر امکانات همچون موزه ها، اماکن تاریخی، مساجد و همچنین مراکز درمانی، مراکز خرید، پذیرایی و گردشگری فراهم باشد.
-2 روش تحقیق:
در ارتباط با توریسم مجازی با محوریت شهرهای اسلامی، پژوهش مستقلی صورت نگرفته است، بنابراین تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است؛ و ضمن بررسی تعاریف مربوط به گردشگری مجازی و مفاهیم شهر اسلامی بر اساس تحقیقات انجام شده، در نهایت اصول مورد توجه برای گردشگری مجازی با محوریت شهر اسلامی، در شهر زیارتی مشهد ارائه شده است.
-3 هدف تحقیق:
هدف کلی در این پژوهش آن است که ضمن برقراری ارتباط بین محورهای شهر اسلامی و اصول گردشگری مجازی، این ارتباط را در وضعیت موجود گردشگری مجازی شهر مشهد بررسی کند و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه دهد.
-4 دیدگاه ها، تعاریف
-1-4 شهر اسلامی:
در توجیه ارتباط اسلام با شهر می توان گفت که شهر تجلی باورها و آرمان ها و ارزش های فرهنگی مردم است. و مشتمل بر ویژگی ها و فضاها و عناصری است که مردم را در شیوه زیست مورد نظر و مورد علاقه شان راهبری و کمک می کند و بر تحولات فرهنگی و ساماندهی رفتارهای مردمان تاثیر دارد.
در یک شهر اسلامی قبل از هر چیز رفتارها و اصول شهروندی بر اساس آموزه های اسلامی و سنت پیامبر، از اسلامی بودن شهر حکایت می کنند. هر شهر پر از مسجد و گنبد و مناره ای، شهر اسلامی نیست و این تجلی اندیشه ها و اعتقادات اسلامی شهروندان در سیمای شهر است که هویت آن را نشان می دهد. در یک شهر اسلامی از نظر فرهنگی باید سه اصل وجود داشته باشد: عدالت گستری و شایسته سالاری، تکریم شهروندان و مهرپروری و در نهایت رونق اقتصادی و آبادانی که به اجرای دو مورد اول کمک می کند.
شهر اسلامی، شهر تجلی اسلام و شهر مناسب زیست مومن است. شهر اسلامی برای تجلی بخشیدن به ارزشهای مورد احترام جامعه مسلمانان،به طور مداوم راهها و روشهای مناسب زمان و مکان را می جوید. شهر اسلامی ضمن بهره گیری از دستاوردهای علوم و فنون و تجارب تمدنها و جوامع بشری، فراموش نمی کند که اینها همه ابزارند، در جهت خدمت به انسان و رشد کرامات والای او. در شهر اسلامی ابعاد مادی زندگی هدف نیستند، بلکه ابزاری در خدمت به بعد معنوی می باشند
برای ظهور شهر اسلامی، همانند ظهور هر شهری، انطباق و همپوشانی سه فضا یا سه عنصر، به عنوان ارکان آن ضرورت دارد .این سه فضا عبارتند از :فضای فکری، فضای عملی و فضای عینی یا فضای کالبدی. در حقیقت، شهر اسلامی فقط کالبد نیست، و علاوه بر کالبد ، دو مقوله مهم دیگر نیز در تعریف شهر اسلامی وتجلّی آن ایفای نقش می کنند .اصلی ترین عنصر، انسان یا مؤمن است که البتّه مهم ترین مقوله مربوط به او نیز وجه فکری یا به عبارتی ایمان اوست .به این ترتیب است که می توان ایمان اهل یک شهر را مهمترین عامل و عنصر شکل دهنده و تعریف کننده شهر اسلامی نامید
