بخشی از مقاله
چکیده
زبان اردو و فارسی دارای مشترکات و پیوندهای عمیقیاند و این رابطهی ناگسستنی سابقهی سههزارساله دارد. برای گسترش و ترویج این رابطه و تقویت این پیوند، صوفیاء، نویسندگان و شاعران نامی شبهقارهی هند و پاکستان و ایران از سهم فوقالعادهای برخوردارند و با تألیف آثارگرانبهایشان به اردو و فارسی خدمت بزرگی به ادب هر دو زبان کردهاند. آثار پرارزششان اعم از عرفانی و اخلاقی، تاریخی، حماسی، رزمی و بزمی نیز میباشند. جنبهی داستانی هر ادب همواره جذاب و مورد علاقهی جوانان و بزرگسالان بوده است.
همچنین در ادب اردو و فارسی در کنار انواع شعر، آثار منثور، قصهها و داستانهای مشترک بزمی نیز وجود دارند. از آغاز تاریخ بشری قصههای فرح بخش، دلگداز و داستانهای عاشقانه مورد علاقهی بزمهای طرب و نشاط بودهاند. مردم در لحظات فرصت و شادمانی گردهم جمع میشدند و قصهها و داستانها را روایت میکردند.
بازار قصه خوانی در شهر پیشاور و همچنین چندین بازار باستانی در شهر لاهور امروز هم به همین دلیل معروفاند. هدف از روایت این قصهها و داستانها فقط گذراندن اوقات فراغت و لذتبردن نبود؛ بلکه بازگویی این داستانها جنبهی اخلاقی، مذهبی و اجتماعی نیز داشت و مردم بدین وسیله از قصههای اسلامی قرآن مجید و حقپرستی اجتماعی نیز آگاهی مییافتند.
تا اینکه کار به جایی رسید که شاعران و نویسندگان این قصهها و داستانها را به صورت نظمهای آهنگین و نثرهای جذاب به رشتهی تحریر در آورده به ادب رونق بخشیدند. داستانهایی که مردم به یکدیگر بازگو میکردند انواع مختلف اعم از داستانهای اساطیری، حماسی، دینی، اخلاقی و بزمی و عاشقانه نیز بودند اما چون موضوع بسیار گسترده است و گنجانیدن تمام داستانها دراین مقاله محال است بدین علت فقط داستانهایی عاشقانه را به سه قسمت تقسیم کرده بحث میکنیم:
1. داستانهایی که در ادب اردو و فارسی مشترک هستند و با تفاوت نام و روایت در ادب موجودند و نویسندگان و شاعران هر دو زبان آنها را سرودهاند؛
2. داستانهایی که از اردو و زبانهای دیگر محلی پاکستان به فارسی ترجمه گردیدهاند؛
3. داستانهایی که از فارسی به اردو ترجمه شدند.
.1داستان های مشترک ادب اردو و فارسی
داستان های عاشقانه یا بزمی زیر از جمله خسرو و شیرین، لیلی ومجنون، یوسف و زلیخا داستانهای مشترک اردو و فارسی می باشند و در ادب هر دو زبان با نام و روایت متفاوت وجود دارند و شاعران و نویسندگان شبه قاره پاکستان وهند به صورت نظم و نثر این داستان ها را سروده و روایت کرده اند و این داستان ها در ادب هر دو زبان همواره از مقام متمایز و برجسته ای برخورداراندنگفته. نماند که تقریباً تمام این داستان ها و قصه ها فرجام خوبی ندارند وعاشقان در زندگیشان به آرزوی شان نرسیدند وعلتش سهم شخصیت های منفی بود که مانع بزرگی در راه عاشقان بودند و باعث مرگ شان شدند. بعلت طوالت از شرح ماجرا صرف نظر می کنیم و فقط جایگاه داستان ها در ادب و سهم شخصیات در داستان بسنده می کنیم.
داستان جالب "خسرو و شیرین" که مرکز توجه شاعران زبان اردو و فارسی بوده است.شاعر معروف ادب فارسی نظامی گنجوی این داستان دلگداز را در مثنوی معروف خود "خمسه نظامی" یا" پنج گنج" به شیوه جذاب در آورده است.به گفته دکتر ظهور الدین احمد "از مثنوی های نظامی شیرین و خسرو شاهکار او به شمار می رود
