بخشی از مقاله
چکیده
فتوت وجوانمردی میراثی گرانبها از فزهنگ اسلامی ایرانی است، میراثی که در روزگار بحرانی جامعه ایران به قوام انسجام ملت ما مدد رساند و آن را تدوام بخشید. فتوت در واقع از دو منبع دینی اسلام و ایران پیش از اسلام بهره برده و آن را می توان پیوند ی از نیکویی های اخلاقی و دینی ایرانیان در قبل و بعد از اسلام دانست. تاریخ معنوی و فرهنگی ورزشی ایران زمین به اعمال جوانمردانی است که ایمان، اخلاق، اخلاص، راستگویی و پاکی و سایر صفات عالی انسانی زیبنده اخلاق پهلوانی آنان بوده است.
این مطالعه، ورزش و خصلت پهلوانی را در زبان و ادبیات فارسی مورد بررسی قرارداده است که محوریت آن فضایل، احترام به قوانین ، و بازی جوانمردانه می باشد که در تاریخ ادبیات فارسی وعرفان ایران زمین بسیاربه آن پرداخته شده است. روش پژوهش در این مقاله از نوع توصیفی و به شیوه کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد با گذشت زمان آمیختگی آیین فتوت و آداب ورسوم جوانمردانه افزایش یافته و .به عنوان یک خصیصه خوب و ارزشمند انسانی الهی، اجتماعی و فرهنگی مورد تایید شرع وعقل وعرف دارای نقش وجایگاه مقبولی است.
مقدمه
دلبستگی عمیق به تاریخ ،شرح جنگها،ستیزها،تاریخ رویدادها،سرگذشت واحوال اشخاص منحصر نمی شود . سیر تطور همه پدیده های بشری پر جاذبه است ودر میان تاریخ، تمدن وفرهنگ را با جذاب ترین شاخه های تاریخ بر شمرده اند. چرا که تمدن وفرهنگ وسعتی به گستردگی زندگی آدمی دارد و همه کس از دانشمند و متخصص خواننده کنجکاو دوست دارند تاریخ زندگی، سرگذشت کارواندیشه خود را بدانند. در گذشته های دور این مرز و بوم همواره ورزش به عنوان هنری در خدمت دفاع از میهن،ناموس، عقیده بوده وبه همین دلیل تقدس داشته است تا جایی که پهلوانان در هیبت اسطوره ها برای مردم جلوه می نموده اند ودر حماسه آفرینی ها ، جنگ ها، ادبیات، هنر، شعر و... تاثیر گذاری فوق العاده ای داشته اند.
ورزش
ورزش اسم مصدر و واژه ی مشتق در دستور زبان فارسی به شمار می رود و در فرهنگ های لغ ت ذیل واژه معانی متعددی از جمله : کارکردن، زراعت، کار ، شغل و اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی و روحی آمده است ولی آنچه امروزه در معانی رایج این واژه به کار می رود همین معنی اخیر است که شکل های گوناگون به خود گرفته و رشته های مختلف ورزشی را به وجود آورده است که همه ی آن ها هدفشان تأمین سلامتی و تندرستی انسان و جامعه است . در ادبیات فارسی و خصوصاً در شعر فارسی کمابیش از قدما و معاصرین در اشعارشان سعی برآن داشته اند که بابیانی شیرین و گیرا همه را به ورزش و به قول لغت نویسان تکمیل قوای جسمی و روحی، ترغیب و دعوت نمایند ملک الشعری بهار در دیوان اشعارش ورزش را سبب تنومندی و سلامتی می داند که در نهایت شهرت و آوازه به ارمغان می آورد :
تن به ورزش سپار تا خود را جلد و چالاک و نامور سازی
ملک الشعرای بهار ورزش را سبب افتخار نیاکان ما و مایه ی سرافرازی گذشتگان ما می داند و حتی شاهنامه و شکوه ایرانیان شاهنامه را در تلاش و قدرت و پهلوانی می داند مر د ورزش یعنی کسی که تحمل سختی های ورزش را دارد اعم از زن و مرد و تفاوتی بین آن ها قائل نیست آن ها را همیشه ودر هر دوره والا مقام و با وقار می شمارد و دیگر اینکه اساس دنیا و زندگی به ورزش و کوشندگی است و این آیه ی قرآن را در ذهن زنده می کند که: » خلق الانسان الا ما سعی «
به ورزش گرای و سرافراز باش که فرجام سستی، سرافکندگی است
ز ورزش میاسای و کوشنده باش که بنیاد گیتی به کوشندگی است
نیاکانت را ورزش آن مایه داد که شهنامه ز ایشان به یابندگی است
یک روز بود ورزش و ورزشگری سبک امروزه مرد ورزش اولی و اوقر اس - حسینی چورسی ،میر حمید - :1389
ورزش پهلوانی یکی ازورزش هایی است که در ابتدای آفرینش مطرح بوده است سه امتیاز ورزش پهلوانی این است که در این ورزش دارای سابقه تاریخی درخشان است. همواره بزرگان میدان دار و جلودار آن بوده اند وگناه و معصیت در این ورزش هیچ گاه جایگاهی نداشته است .1 سوکشتی و کشتی گیری به عنوان یکی از نمادهای پهلوانی درفتوت نامه های فارسی مورد توجه بوده است که در آن میان فتوت نامه سلطانی تالیف ملاحسین کاشفی با شیوه های بسیار زیبا و آموزنده به توضیح و تبیین آن پرداخته که اگر پرسند این هنر از که مانده ؟بگوی از اولاد یعقوب علیه السلام که حضرت یعقوب این علم را می دانسته و فرزندان خود را تعلیم می داد.
اگر پرسند که معنی کشتی چیست؟ بگوی آنکه آدمی تبدیل اخلاق کند وحقیقت این سخن آن است که میان صفات واخلاق کش تی واقع است. اگر پرسند که کشتی گیری علم است یا عمل؟ بگوی علمی است مقترن به عمل . اگر پرسند که آداب استادان کشتی چند است بگوی دوازده؛ اول که خود پاک و بی علت بود . دویم، شاگردان را به پاکی ارشاد کند. سیم: بخیل نباشد و چیزی از شاگردان دریغ ندارد. چهارم، مشفق باشد بر شاگردان. پنجم : طامع نبود به مال ایشان؛ ششم هر یک را به قدر قابلیت ایشان تعلیم دهد، هفتم روی و ریا نکند . هشتم : به شاگردان خود بد نخواهد، نهم: اگر کسی کشتی بدگیرد نگوید بد گرفتی ، بلکه به نرمی سخن گو ید، دهم اگر تعلیم گوید در معرکه، پوشیده گوید که خصم واقف نگردد یا زدهم : بایدکه از علم کشتی باخبر باشد، دوازدهم : در هیچ معرکه ذکر پیرو استاد خود را فراموش نکند.
اگر پرسند آداب شاگردان چند است؟ بگوی آن هم دوازده: اول که راست باشد. دویم که پارسا بود و نیک معاش، سیم: نیکوسیرت و پاکیزه اخلاق بود، چهارم : به یک بیت باشد. پنجم در طاعت الهی تقصیر نکند. ششم خدمت استادان به صدق کند، هفتم بر هیچ کس حسد نبرد، هشتم : بخل نورزد . وهرچه دارد فدای پیر کند. نهم: با دیگر شاگردان متفق باشد به دل وزبان. دهم: ازدل ها در یوزه کند،یازدهم :به زور خود مغرور نشو،دوازدهم: به شکست خصم خوشدل نشود. - تکمیل همایون،. - 35 :1383
جوانمرد
جوانمردی که به عربی آنرا فتوت گویند، آیین کهن با آداب اصول اخلاقی خاص خود، ویژه مردان بوده است . که ظاهراً سر چشمه های آن را در ادیان و آیین های ایران باستان باید جست و تا کنون نشانه هایی از آن در مرام اهل زورخانه، لوتی ها، و درویشان خاکسار باقی مانده است - افشاری، - 9-10 :1384 وانگهی در اواسط قرن دوم هجری که ایرانیان در گوشه و کنار و مخصوصا در مشرق ایران و بیشتر در سیستان و خراسان در برابر بیدادگری ها و تعصب های نژادی امویان و دست نشاند گانشان برخاستند راهنمای این جنبش های مردانه ی ملی بیشتر جوانمردان بوده اند.
بزرگترین راهنمای این دسته ابومسلم عبدالرحمن بن مسلم خراسانی از مردم ماخان در سرزمین مرو بوده است. که در 109 به جهان آمد و در 24 شعبان 137 به فرمان خلیفه ی حق ناشناس عباسی کشته شد پیداست که آیین جوانمردی که در آن روزگار تا بدین پایه ریشه گرفته بود که گروه بسیار از مردم پیرو آن بوده اند می بایست سوابق قدیم از دوره ی پیش از اسلام داشته بوده باشد - نفسیی، . - 130-131 :1346 پس از ظهور اسلام در سرزمین های اسلامی و به ویژه در ایران، گروه ها و فرقه هایی با روحیه جوانمردی، ظلم ستیزی و کمک به ستمدیدگان شکل گرفت.
