بخشی از مقاله
چکیده
جمانتر دانش به عنوان فرایندی که سعی بر ارزیابی کلیّه عوامل مؤثّر بر عملیّاتیشدن نتایج پژوهشهای حاصل از تولید، انتقال و دسترس پذیری دانش دارد تا حداکثر بهره مندی از تولید دانش به عمل آمده و از سرگردان شدن و بی استفاده ماندن نتایج پژوهش های ارزشمند جلوگیری شود؛اصولاً در حوزه علوم پزشکی مطرح شده،امّا باتوجّه به ماهیت انسان ساز علوم انسانی و نقش اساسی این علوم در شاکله اصلی جامعه پر کردن شکاف میان انجام پژوهشها و استفاده از نتایج آنها در علوم انسانی مسئله ای شایانتوجّه است. لذا، پژوهش حاضر بر اساس مدل ترجمان دانش انستیتو ناتوانی و باز توانی آمریکا با هدف بررسی ترجمان دانش در علوم انسانی و اثبات معنیداری این موضوع در علوم انسانی انجام گرفته است.
پژوهش حاضر با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه این پژوهش کلیّه اعضای هیأت علمی علوم انسانی در دانشگاه های سراسر کشور و ابزار گردآوریاطّلاع ات در آن پرسشنامهمحقّقساخته بوده است که باتوجّهبه مدل ترجمان دانش انستیتو ملّی تحقیقات نا توانی و باز توانی آمریکاطرّاحی گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از نرم افزار spss17 استفاده شده و خروجی های لازم استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
سپس برای تعیین رابطه علّی بین متغیّرهای مستقل و وابسته پژوهش و ارائه الگوی مناسب، از روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرمافزار Lisrel 8.8 استفاده شد. 73/4 درصد از اعضای هیأت علمی رشتههای علوم انسانی، وضعیّت ترجمان دانش در این علوم را ضعیف و تنها 3/4 درصد از آنهااین وضعیّت را خوب ارزیابی کردهاند همچنین 60/2 درصد از اعضای هیأت علمی علوم انسانی کشور عقیده داشتند که علوم انسانی در جامعه ما کاربردی نیست.
بررسی وضعیّت منبع پژوهش در ترجمان دانش علوم انسانی، حاکی از وضعیّت نهچندان مناسب منابع پژوهش از دیدگاه اعضای هیأت علمی رشتههای علوم انسانی کشور است. پژوهشگران حوزه علوم انسانی محتوای منابع پژوهشی را به طورمتوسّط قابل اعتماد ولی فاقد اثربخشی مناسب و کافی میدانند. بررسی وضعیّت محیط ارتباطی در ترجمان دانش علوم انسانی نشانگر نگرش مثبت جامعه پژوهش نسبت به محیط الکترونیک و دستیابی بهاطّلاعات علمی از طریق فنآوریهای نوین و شالودههای ناشی از آن دارد.
مقدمه
در سال های اخیر بهره وری منابع انسانی در سازمانها و نیزمؤسّسات آموزشی و پژوهشی بخشی از بهرهوریِ کار های دانشیشماربه رفته و مدیریّت منابع انسانی شدیداً با کارهای دانشی پیوند یافته، زیرا دانش عمدتاً به افراد وابسته است. نکته قابلتوجّه در این زمینه این است که استهلاک سریع دانش و ضرورت نوآوری در آن نوعی عدم ایمنی در کارهای دانشی ایجاد نموده؛ بدینمعنا که تحوّلات مداوم در عرصه علم و نوآوری باعث گردیده است دانسته ها و آموختهها پس از مدّتی ارزش خود را از دست بدهند،
لذا هرگونه تصمیمگیری درباره داراییهای دانشی به دانستن ارزش آن نزد سازمان مربوط میشود. بنابراین مدیریّت دانش در اقتصاد دانش محور کنونی به یک موضوع مهمّ در محافل علمی و نیز حوزه های کاربردی تبدیل شده است. در این راستا ترجمان دانش بهعنوان یکی از جنبههای اصلی وت هسمدیریّت دانش توسّط برخی از پژوهشگران موردتوجّه قرار گرفته است. بسیاری از پژوهشگران دریافته اند که ترجمان دانش به خصوص در عصر جاری که سازمانها باید با استفاده از نتایج پژوهشها، علم را به عمل بدل ساخته تا در فضای رقابتی باقی بمانند،
بسیاراهمیّت دارد ودر واقع بدون ترجمان دانش، دانش و مدیریّت دانش اثر بخش نخواهند بود و سازمان ها به گونه ای تدریجی قدرت رقابتی خود را از دست خواهند داد. آنچه که در ترجمان دانش بر آن تمرکز میشود عملیّاتی کردن نتایج پژوهش است و در واقع در این حیطه، چالشهای پیش روی هر علم در فرایند تولید تا عمل مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد. دانش نیاز بهموادّ خام، نیروی کار، زمان، مکان، و سرمایه را کاهش میدهد و طبیعی است که به یکی از منابع اصلی اقتصاد جوامع در حال توسعه تبدیل خواهد شد؛ لذا ایجاد بنیان های دانش، لوازم و ابزار توسعه دانش و گسترش روزافزون دانش در همه ابعاد بایستی از اولویّتهای فکری دولتمردان و مدیران سازمانها ومؤسّسات دولتی و خصوصی تلقّی گردد.
در این راستا دانشگاه ها و مراکز پژوهشی مجبورند راهبرد هایی را برای انتقال دانش حاصل از پژوهش به افراد مناسب در زمان مناسب و به شیوهای مناسب فراهم نمایند زیرا نهایتاً سازمان هایی میتوانند در تصمیم گیریهای مبتنی بر دانش موفّق عمل کنند که بتوانند روی سرمایههای دانشی خود سرمایهگذاری نمایند و مسلّماً این سازمان ها فاتحان عرصه علم خواهند بود - صدیقی و همکاران، 1387 نقل در فضلی، . - 1390 ترجمان دانش به معنای تعامل بین استفاده کنندگان و پژوهشگران در بخش های مختلف از تعریف موضوع پژوهش تا انتشار آن، شیوهای است که میتواند امکان بهرهبرداری از دانش را بیشتر کند .
- نجات و همکاران، . - 1388 در میان علوم مختلف دانشگاهی، دستاوردهای رشتههای علوم انسانی نقشیمهمّ ولی مهجور در بدنه علمی کشور داشته اند که عدمتوجّه به آنها باعث کاستی های زیربنایی در ابعاد مختلف یک کشور میشود توجّه به ترجمان دانش در میان این علوماصولاً نادیده گرفته شده است. بررسی ترجمان دانش در این حوزه علمی به دلایل زیر حائز اهمیّت میباشد:
.1 باتوجّه به پیشرفت روزافزون علوم و استفاده بهینه از آنها،اهمیّت بههنگام بودناطّلاعات در علوم انسانی و همگامی آن با سایر علوم بر کسی پوشیده نیست. بدیهی است کهتحقّقهدف نهایی و آرمانی این علوم زمانی میسّر خواهد شد که بتوانند همگام با تحوّلات فن آورانه امروزی به ارائه خدمات به پژوهشگران و استفاده کنندگان بپردازند æ کاربردی بودن و نیز کاربردی شدن نتایج دانش خود را روزآمد سازند.
2. عدمتوجّه به کاربردی شدن علوم انسانی، که انسان بر مبنای آن ساخته میشود، معضلات و مشکلات پیچیده اجتماعی، روانی، اخلاقی از جمله افزایش میزان جرم و جنایت، رواج عادات اخلاقی ناپسند، رشد اعمال مغایر با شئونات دینی، هرزه نگاری هایاطّلاعاتی، نابودی بنیان خانواده ها، تأثیر منفی بر نسل های آینده، بی اخلاقیهای سیاسی æ ... را در جامعه باعث خواهد شد.
3. فقدان مبحث ترجمان دانش در علوم انسانی که بیشترین تعداد هیأت علمی و دانشجو را در دانشگاههای کشور به خود اختصاص می دهد، نشان دهنده ضعف در بدنه علمی کشور و هدر رفتن سرمایههای مادّی و معنوی خواهد بود. باتوجّه به همه موارد بالا این پژوهش درصدد است به بررسی ترجمان دانش در حوزه علوم انسانی بر اساس یکی از مدلهای ترجمان دانش که توسّط انستیتو ملّی تحقیقات نا توانی و باز توانی آمریکا1 ارائه شده بپردازد و سپس با تعیین رابطه علّی بین متغیّر های مستقل و وابسته پژوهش و ارائه مدل تجربی مناسب با روش مدلسازی معادلات ساختاری و بر استناد به مدل مذکور که یکی از مدلهای استاندارد جهانی در حوزه ترجمان دانش است
و اجزای آن به این شرح تعریف میشود: منبع:2 خاستگاهاطّلاعات پژوهشی کجاست؟، محتوا3اطّلاع:ات پژوهشی در برگیرنده چه موضوعاتی است؟، زمینه:4 پیوند و ارتباطاطّلاعات پژوهشی با سایراطّلاعات و محصولات چیست؟، محیط ارتباطی:5 اطّلاعات پژوهشی چگونه در دسترس قرار می گیرند؟، کاربر:6 استفاده ازاطّلاعات پژوهشی به چه صورت است؟ - نایدرر، - 2006؛ وجود ترجمان دانش در علوم انسانی را اثبات نموده و در این حیطه دریچهای رو به آینده باشد.
هدف پژوهش
این پژوهش با هدف تبیین وجود ترجمان دانش در علوم انسانی شکل گرفته است.
سؤالات پژوهش
وضعیت ترجمان دانش در علوم انسانی کشور چگونه است؟ الگوی تجربی ترجمان دانش در علوم انسانی کشور کدام است؟
