بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین رابطهي بین انزواي اجتماعی و ترس از مرگ در سالمندان شهر خرمآباد انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماري شامل کلیه سالمندان ساکن شهر خرمآباد و حجم نمونه شامل 160 نفر از آنها میشد که به روش نمونهگیري در دسترس انتخاب شدند. دادههاي پژوهش به وسیلهي دو پرسشنامه انزواي اجتماعی ملوینسیمن - - 1959 و ترس از مرگ تمپلر - - 1970 جمعآوري شد و براي تجزیه و تحلیل دادهها از روشهاي آماري ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.
نتایج نشان داد که بین انزواي اجتماعی و ترس از مرگ در سالمندان رابطه مثبت معناداري وجود دارد - 0/001شب - . در نهایت، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که بر اساس انزواي اجتماعی میتوان 38 درصد از ترس از مرگ سالمندان را پیشبینی نمود. بنابراین، با کاهش انزواي اجتماعی سالمندان، میتوان ترس از مرگ آنان را پایین آورد.
مقدمه
امروزه سالمندي به عنوان یک پدیده مهم جهانی محسوب میشود که این امر به دلیل افزایش جمعیت سالمندان جهان میباشد، به گونهاي که طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در کشورهاي آسیاي جنوب غربی - از جمله ایران - در سال 2000حدود %7 کل جمعیت بوده و این رقم تا سال 2030 به %15 خواهد رسید
سالمندي دورهاي از زندگی است که از 65 سالگی شروع میشود - سسازمان بهداشت جهانی، . - 2010 فرآیند سالمندي عبارت از کاهش تدریجی عملکرد سیستمهاي بدن از جمله قلب و عروق، تنفس، دستگاه ادراري تناسلی، غدد درونریز و سیستم ایمنی بدن میباشد. سالمندي، یک فرد بالغ سالم را به فردي ضعیف با کاهش در ظرفیتهاي مختلف فیزیولوژیک و افزایش استعداد ابتلاء به بسیاري از بیماريها و مرگ تبدیل میکند - رکویی، کیمیاگر و غفارپور، . - 1376 سالمندان علاوه بر داشتن مشکلات جسمی، داراي یکسري اختلالات در وضعیت روانی میباشند، از جمله این اختلالات میتوان به ترس از مرگ1 اشاره نمود
ترس از مرگ مفهومی پیچیده است که به سادگی قابل توضیح نیست اما به طور کلی شامل مفاهیم ترس از مرگ خود و دیگران است، یا به عبارتی شامل پیشبینی مرگ خود و ترس از فرایند مرگ و مردن در مورد افراد مهم زندگی است - گیري2، . - 2002 ترس از مرگ احساسی از نداشتن زندگی خوشایند در زندگی است و زندگی براي فردي که از ترس از مرگ رنج میبرد، لذتبخش نبوده و احساس بیمعنی بودن در زندگی میکند
بلسکی - 1999 - 4، ترس از مرگ را افکار، ترسها و هیجانات مرتبط به واقعه پایانی زندگی و فراتر از حالت عادي زندگی میداند
نظریهپردازان تخمین میزنند که افراد به طور معمول از درجات مختلفی از ترس از مرگ و مسایل و امور مرتبط با آن رنج میبرند پژوهشهاي آغازین در زمینه ترس از مرگ در حوزه روانشناسی نزدیک به 60 سال پیش منتشر شدهاند، اما در حال حاضر و با گذشت این مدت، هنوز اجماع نظري خاصی در مورد معناي سازه ترس از مرگ وجود ندارد
در روانشناسی ریشه ترس از مرگ به عنوان ترس از نابودي و کشتن خود - کلاین6، - 1948، اضطراب جدایی - فروید1، - 1961، نگاه به مرگ به مثابه خودناقصسازي بدنی - والتن2، - 1979 و یا به عنوان پاسخی آموخته شده از مبادي وجودي - گوردون3، - 1979 تلقی شده است.
اهمیت بررسی تر از مرگ را از چند منظر میتوان مورد توجه قرار داد. شاید بتوان به جرأت، مهمترین حوزه در این بررسیها را تأثیر ترس از مرگ بر سلامت روانی دانست، ترس از مرگ همچون دیگر اشکال ترس، سلامت روانی را تحت تأثیر خود قرار داده است و این امر از چنان برجستگیاي برخوردار است که درمانگران برجستهاي همچون لانگز - 4لانگز، - 2008 به عنوان یک روانتحلیلگر و یالوم - 5یالوم، - 2008 به عنوان یک رواندرمانگر وجودي در بررسیهاي بالینی خود، ترس از مرگ را یکی از مهمترین مسائل مطرح شده در جلسات رواندرمانی گزارش کردهاند که میتواند بر روند درمان و احساس فاعلی سلامت روانی مراجع تأثیر داشته باشد. از جمله عواملی که میتواند با ترس از مرگ در سالمندان ارتباط داشته باشد، انزواي اجتماعی6 است.
از دیدگاه سیمن7، انزواي اجتماعی واقعیتی است فکري که در آن فرد عدم تعلق و انفصال کاملی را با ارزشهاي مرسوم جامعه احساس میکند. آشکار است که در این تعریف انزواي اجتماعی به میزان و شدت تماسهاي فردي ارجاع ندارد
در بنیاديترین سطح، انزواي اجتماعی به عنوان عدم ارتباط معنادار و پایدار و یا به عنوان داشتن حداقل تماس با خانواده و جامعه تعریف شده است. تأکید اصلی در مطالعه انزواي اجتماعی بر فقدان یا ضعف تعاملات، پیوندها و روابطی است که افراد را به صورت عینی به هم متصل میسازد. بدون تردید انزواي اجتماعی افراد را از مشارکت رسمی و غیر رسمی در جامعه محروم ساخته و مبادلات و دلبستگی هاي اجتماعی را کاهش میدهد؛ از تبادل پایدار و دائمی افکار و احساسات از کل به فرد و از فرد به کل جلوگیري میکند؛ موجب تضعیف یا قطع روابط و مبادلات نامتقارن گرم و همچنین روابط گفتمانی میشود و انسان و جامعه را در معرض آسیبهاي روانی- اجتماعی متعددي قرار داده و در نتیجه سلامت جامعه را به خطر میاندازد بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی ترس از مرگ در دوران سالمندي: نقش انزواي اجتماعی انجام گرفت.
